Vikan - 16.12.1943, Blaðsíða 14

14
JÓLABLAÐ VIKUNNAR 1943
1.
ÍSA hafði hugsað mikið um það,
sem hún ætlaði að gera á aðfanga-
dagskvöld. Hún hafði aldrei verið
í vafa um, hvort það væri rétt, en ekki
jafnviss um hitt: að það bæri tilætlaðan
árangur. Eftir nákvæma og langa íhugun
var hún staðráðin í að láta til skarar
skríða og bað þess heitt og innilega, að
allt gengi að óskum.
Dísa var tólf ára, Kjartan faðir hennar
orðinn fimmtíu og fimm ára, en Jórunn,
móðirin, fjörutíu og tveggja, og höfðu
þau verið gift hátt á þrettánda ár.
Hjónin voru ólík. Hann var stilltur
maður og fámáll og hægur í hreyfingum,
viðkvæmur í lund og blíður og mjög barn-
góður. Hún var þróttmikil kona og aðsóps-
mikil, létt á fæti og snör í snúningum, hörð
í skapi og óbilgjöm, þegar henni mislíkaði
eitthvað. Dísa var einbimi.
2.
Það var oftast róstusamt í Hverfinu.
Reyndar vom það aðeins böm og ungling-
ar, sem börðust opinberlega á þessum
slóðum og höfðu myndað tvo andstöðu-
flokka, Inn- og Út-hverfinga, en þeir létu
stundum svo ófriðlega, að fullorðnir urðu
að skerast í leikinn og tvístra óaldarseggj-
unum, því að ekki virtist vera hægt að
koma á sættum milli þeirra. Á þessum
tímum voru fáir lögregluþjónar í Reykja-
vík, en einn þeirra reið oft gráum gæðing
um götumar og kæmi hann niður í Hverfi,
þegar úfar höfðu risið milli flokkanna og
þeir safnast saman til atlögu, þá voru bar-
dagamennimir fljótir að leggja á flótta.
Raunar þurfti ekki meira en hilla undir
Grána, svo áð því væri líkast, að lið beggja
flokka hefði skyndilega verið kallað heim
frá herþjónustu. Ekki var þetta af því, að
lögregluþjónninn væri ómannúðlegur eða
vondur við böm og unglinga, heldur af
hinu, að honum var sýnt um að halda uppi
aga og reglu og hann þótti virðulegur á
þeim gráa.
Það var engum fullorðnum manni í
Hverfinu ljóst, um hvað flokkarnir börð-
ust. Vopnin vom trésverð, sum haglega
gerð, kústsköft, klofnir tunnustafir, oft
snjókúlur og stundum jafnvel fúlegg!
Aldrei höfðu stórslys af þessu hlotist, en
marga skrámuna fengu krakkarnir og
helzt þeir strákar, sem fífldjarfastir voru.
Síðastliðin tvö ár hafði ófriður þessi
farið mjög í vöxt, undir skeleggri forustu
tveggja tólf ára gamalla drengja. Þeir
hétu Gunnar og Geir og átti annar heima
í Inn-hverfinu, en hinn í Út-hverfinu.
Þetta vom undarlegir andstæðingar. Þeir
vom í sama bekk 1 bamaskólanum og sátu
SmáscLtyCL.
saman, og þar féll aldrei styggðaryrði á
milli þeirra. Þeir voru báðir vel gefnir og
kepptust um að vera næstefstir í bekkn-
um, en þó alltaf í bróðemi og áttu það
til að hjálpa hvor öðmm í tíma og væri
hallað á annanhvorn í friminútunum, þá
var hinn kominn honum til aðstoðar. Efst-
ir gátu þeir ekki orðið, Dísa skipaði ávallt
það sæti með sóma og það var litið upp
til hennar sem drottningar bekkjarins.
Iðni hennar og gáfur vom hvorttveggja
frábært, en skömngsskapurinn og stjórn-
semin og blíðan og nærgætnin höfðu gert
hana vinsæla bæði í skólanum og heima
í Hverfinu. Auk þess var hún fríð og
fönguleg. Geir og Gunnar elskuðu hana.
4.
Faðir Dísu var mikill drykkjumaður.
Hann hafði drukkið frá því hann var
unglingur, en óreglan færst mikið í vöxt
með ámnum. Hann var trésmiður og hag-
ur vel. Þegar Jómnn giftist honum, hafði
hún vonað, að henni mundi takast að fá
hann til að hætta að drekka eða að
minnsta kosti draga úr drykkjuskapnum.
En þær vonir bmgðust. Hann vann dmkk-
inn á daginn og dundaði á verkstæðinu
sínu flest kvöld og drakk. Engar hótanir,
engar fortölur, engar bænir gátu breytt
þessum lífsvenjum Kjartans og hann var
orðinn gamall og shtinn löngu fyrir tím-
ann.
Kjartan hafði verið sídrukkinn síðustu
tvær vikumar fyrir jólin.
3.
Klukkan var að ganga sex þetta að-
fangadagskvöld. Dísa kom hlaupandi að
utan inn til mömmu sinnar.
„Mamma, afskaplega varð hún Kata í
kjallaranum glöð, þegar ég kom með jóla-
tréð til hennar. Hún sagði, að enginn
hérna nema pabbi gæti búið til svona
fallegt jólatré. Hún sagði, að það mundi
endast þangað til öll bömin verða orðin
fullorðin og gift og farin að heiman. Mér
finnst svo skrítið, að hugsa til þess, að
litla elskan, sem er ekki einu sinni eins
árs, skuli eiga eftir að giftast.“
„Það yrði nú kannske bættur skaðinn,
þó að hún gerði það ekki,“ sagði mamma
hennar.
„Hún var líka ósköp hrifin af borðun-
um, sem við vöfðum um tréð og jólapok-
unum með gottinu. Ég hlakka mikið til
að fára með gjöfina til Siggu hennar í
kvöld. Það er örðugt að vera ekkja með
átta börn, þegar það elzta er ekki nema
þrettán ára.“
„Já, það er erfitt, Dísa mín,“ sagði
Jómnn, „og mér þykir vænt um, að þú
ert hugsunarsöm og góð við hana og
bömin.“
„Þetta er allt ykkur pabba að þakka,
mamma mín.“
„Þú áttir uppástunguna,“ sagði Jómnn
og kyssti dóttur sína.
Kjartan kom heim klukkan rúmlega
hálfsjö og var dauðadrukkinn. Jómnn sat
á sér, sagði ekki neitt. Þær háttuðu hann.
Um áttaleytið fór Dísa út með böggul
undir hendinni og sagði mömmu sinni, að
hún mundi ekki verða lengur en klukku-
tíma.
I stað þess að fara inn í kjallarann til
Kötu og barnanna hljóp hún fram hjá því
húsi og niður á tún.
Á túninu höfðu Út-hverfingar byggt
geysimikið snjóhús. Aðalhúsið var mikil
hvelfing, en að henn lágu löng og krókótt
göng. Dísa hafði verið dugleg við bygg-
inguna og í raun og vem stjómað verk-
inu. Hún réði því, að gluggi var efst á
hvelfingunni og hvergi annarstaðar og
að aðalhúsið var gert glerhált að utan,
svo að ekki var hægt að klifra upp á það.
Þegar Dísa hljóp niður að snjóhúsinu,
gékk drengur út úr sundi og í sömu átt.
Þau hittust við gangopið.
„Sæll og blessaður, Geiri minn, og gleði-
leg jól,“ sagði Dísa. Hann heilsaði henni.
„Þú manst, hverju þú hefir lofað mér?
Mundu það, að ég treysti þér, annars
hefði ég ekki beðið þig um að koma hing-
að. Þú lætur eins og ekkert sé, þegar þú
sérð, hvað er inni í snjóhvelfingunni.“
„Þér er óhætt að treysta mér, Dísa, ég
skal ekkert segja eða gera, nema það, sem
þú vilt,“ svaraði Geir.
„Það er gott. Komdu þá á eftir mér.“
Og þau skriðu inn í snjógöngin.
1 snjóhvelfingunni kveikti Dísa á litlu
kerti. Þar sat Gunnar. Drengirnir horfðu
undrandi hvor á annan, en tókust síðan
í hendur og buðu gleðileg jól.
Dísa vafði bréfið utan af pakkanum,
sem hún var með, og setti litla, hvíta
Kristsmynd úr gipsi á snjóhillu og stakk
tveimur kertum, rauðu og bláu, sitt hvom
megin við myndina. Síðan sneri hún sér
að drengjunum.
„Þið eruð báðir vinir mínir, er það ekki
rétt?“
„Jú,“ sögðu drengimir einum rómi.
„Og þið viljið báðir vera góðir dreng-
ir og verða góðir menn?“
„Já,“ svömðu drengimir.
„Ég vissi þetta og þess vegna bað ég
ykkur báða að koma hingað og hjálpa
mér.“
Hún kveikti á kertunum.
„Pabbi minn á bágt, afskaplega bágt,
og mamma mín líka, vegna þess, hvemig
pabbi er. Við mamma ráðum ekki við
þetta. Hún er hætt að geta beðið fyrir
honum pabba með mér. Nú ætla ég að
Framhald á bls. 20.