Vikan - 16.12.1943, Blaðsíða 39

JÓLABLAÐ VIKUNNAR 1943
39
VAiKil Frh. af bls. 8.
arhænsn og akurhænsn og hérar, en búð-
armennirnir vilja ekki segja, hver hafi
skotið þetta allt eða hvaðan þeir hafi
fengið það.
Elsku afi! Þegar jólatréveizlan verður,
taktu þá gyllta valhnot og feldu hana í
græna kistlinum mínum. Biddu ungu hús-
móðirina, Olgu Ignatýevnu, um hana og
segðu, að hún eigi að vera handa mér,
„Vanka.“
Vanka stundi þungan og tók enn á ný
að stara út í gluggann. Hann minntist
þess, að afi hans hafði ætíð farið í skóg-
inn að sækja jólatréð, og lofað honum að
koma með sér. Ó, hve þá var gaman!
Það marraði í snjónum, og gamli maður-
inn rumdi, og Vanka rumdi þá líka eins
og hann. Áður en hann felldi tréð kveikti
hann í pípu sinni og tók líka duglega í
nefið og gerði að gamni sínu við Vanka.
Ungu furutrén voru hrímuð. Eitt þeirra
átti að deyja, en þau bærðust ekki og biðu
þess, sem verða vildi. Allt í einu skauzt
héri, sem einhvers staðar hafði húkt, yfir
fönnina. — Gamli maðurinn gat ekki að
sér gert að hrópa:
„Takt’ ’ann, takt’ ’ann! Sjáið þið
skrattann!“
Þegar gamli maðurinn var búinn að fella
tréð, dró hann það heim til húsbónda síns,
og síðan var tekið til við að skreyta það.
Unga húsmóðirin, Olga Ignatýe'vna, sem
var Vanka svo ákaflega góð, lét það mest
til sín taka. Móðir Vanka var þerna henn-
ar meðan hún lifði, og þá hafði Olga Igna-
týevna gefið honum sykur og kennt hon-
um að lesa, skrifa og telja upp að hundr-
að og jafnvel dansa, þegar hún hafði ekki
annað fyrir stafni. Þegar Pelagúeyja dó,
varð Vanka munaðarlaus, og þá var hann
fluttur í eldhúsið til afa síns. — Úr eld-
húsinu var hann sendur til Aljakíns skó-
smiðs í Moskvu.
„Komdu fljótt, elsku afi,“ hélt Vanka
áfram bréfi sínu. „Ég bið þig í nafni Jesú
Krists að taka mig héðan. Vertu fátækum
munaðarleysingja miskunnsamur, því að
hér er ég barinn, og ég er hræðilega svang-
ur. Ég get ekki lýst því, hve hryggur ég
er. Ég græt alla daga. I gær barði hús-
bóndinn mig í höfuðið með stígvélaleista.
Ég valt út af, og það var rétt að ég lifði
það af. Líf mitt er verra en líf hundanna.
Ég bið að heilsa Aljónu, Tegór eineygða og
ökumanninum, og láttu engan ná í munn-
hörpuna mína. Það mælir dóttursonur
þinn, Ivan Zúkoff. — Elsku afi minn,
komdu.“
Vanka braut örkina saman í ferht og
lét hana í umslag, er hann hafði keypt
fyrir einn kópeka kvöldið áður. Hann
hugsaði sig dálítið um, dýfði pennanum í
blekið og skrifaði utan á bréfið:
„Til afa míns í þorpinu heima.“ Svo
klóraði hann sér í höfðinu og hugsaði sig
enn um og bætti síðan við:
„Konstantín Makarýts.“
Hann var glaður yfir því, að enginn
hafði ónáðað hann við skriftirnar, tók húfu
sína, en gleymdi að fara í gæruskinnsúlp-
una, og hljóp snöggklæddur út á götuna.
Afgreiðslumaðurinn í kjötbúðinni hafði
sagt honum það kvöldið áður, að bréf ætti
að láta í póstkassana, og úr þeim væru þau
síðan tekin og flutt um alla jörðina i póst-
vögnum, sem á væru bjöllur og ölvaðir
póstar ækju., — Vanka hljóp beint að
Eyjan SCýpur
Frh. af bls. 13.
hurfu frá Landinu helga, missti reglan að
verulegu leyti gildi sitt og gjörbreyttist.
Henni höfðu fram að þessu hlotnast mikl-
ar gjafir. Stórmenni og furstar höfðu
gerst meðlimir hennar og höfðu ánafnað
henni miklar jarðeignir. Hundrað og fimm-
tíu árum eftir stofnun reglunnar er talið,
að hún hafi haft 20 þúsund meðlimi og átt
miklar eignir í flestum löndum Norðurálfu.
Reglan varð alþjóðlegur félagsskapur
og mjög öflugur fjárhagslega. Hún hafði
m. a. víðtæka bankastarfsemi með hönd-
um og ávaxtaði miklar fjárhæðir, en af
því leiddi að hinn strangi regluagi fór for-
görðum, og riddararnir tóku að lifa í vel-
lystingum praktuglega. Um 1200 höfóu
riddararnir sokkið svo djúpt í áliti al-
mennings, að talið var, að þeir væru í sam-
særi með djöflinum og hefðu selt Landið
helga í hendur hinna vantrúuðu.
Að lokum fór illa fyrir Musterisriddur-
unum. Höfuðstöðvar reglunnar voru flutt-
ar frá Kýpur til Frakklands, og Frakka-
konungur tók að ásælast auðæfi hennar.
Hann notfærði sér aþnenningsálitið og
ákærði regluna fyrir dómstólum og páfa.
Klemens fimmti páfi gaf skipun um að
leysa upp regluna 22. marz 1312 — „með
tilliti til almenns velfarnaðar“, eins og það
næsta póstkassa og lét hið dýrmæta bréf
sitt falla niður um raufina á lokinu.
Klukkustund síðar var hann steinsofn-
aður. Bjartar vonir höfðu vaggað honum
í værð. I draumi sínum sá hann ofn, og
við ofninn sat afi hans og dinglaði berum
fótunum. Hann var að lesa bréf fyrir eld-
hússtúlkurnar, og Hrafn spígsporaði í
kringum ofninn og dillaði rófunni flíru-
lega. Jón Helgason íslenzkaði.
var orðað í páfabréfinu. Filippus kóngur
sló eign sinni á allt fémætt, sem reglan
átti í Frakklandi og lét brenna helztu leið-
toga hennar.
Árið 1489 náðu Feneyjamenn yfirráðmn
á Kýpur og héldu þeim þar til 1571, er
Tyrkir náðu eynni á sitt vald. Eftir ráð-
stefnuna í Berlín 1878, sem kom saman
eftir rússnesk-tyrkneska stríðið, komust
Englendingar til valda á Kýpur. Beacons-
field lávarður kallaði eyna „lykilinn að
Litlu Asíu.“
Undir stjórn Tyrkja hafði allt verið í
afturför á Kýpur, en þegar Englendingar
komu til skjalanna, urðu miklar og marg-
víslegar framfarir. Þegar Tyrkir gerðust
þátttakendur í styrjöldinni 1914—18, inn-
limuðu Bretar Kýpurey í brezka heims-
veldið.
Allt fram að 1939 voru aðeins fáir ensk-
ir hermenn á eyjunni, og örfá herskip lágu
í Famagusta. En síðan hafa verið byggð
mikil virki á Kýpur, stórar herskipahafn-
ir, flugvellir og neðanjarðarstöðvar, enda
er eyjan nú kölluð Gibraltar Miðjarðar-
hafsins.
Mönnum skilst, hve mikla hernaðarþýð-
ingu Kýpur hefir í yfirstandandi ófriði,
þegar þess er gætt, að fjölmennur ame-
rískur her hefir verið fluttur þangað, og
að Churchill kom þar við og skoðaði þar
varnarvirki, þegar hann var á leiðinni til
Tyrklands.
Fyrir stríð var götulífið í Famagusta rólegt og friðsamlegt. Nú hefir fœrst líf í tuskumar, því að
j.i.ypur er mikilvæg herstöð.