Vikan - 20.05.1995, Blaðsíða 58

Að þessu sinni svör-
um við bréfi frá ung-
um pilli sem telur sig
ekki geta staðið undir þeim
kröfum sem móðir hans gerir
stöðugt til hans. Hann kýs
að kalla sig Bjögga. Hann er
á efri unglingsárum núna og
býr heima. „Ég er eina barn
móður minnar, sem er ein-
stæð, og allt hennar líf
snýst um mig og mína
framtíð. Frá því að ég var
lítill hef ég átt að vera full-
kominn og ég hef engin
mistök mátt gera án þess
auk þess að vera óásjáleg
og einföld. Hún taldi hana
sem sagt ekki samboðna
mér,“ segir Bjöggi og það
leynir sér ekki að hann er
sársvekktur út í mömmu
sína. Hún stjórnar lífi hans
og athöfnum með harðri
hendi. „Ég vil mennta mig
og standa mig en ég get
ekki orðið sú persóna sem
mamma vill að ég verði.
Mig langar til að verða raf-
virki, en það er ekki nógu
fínt fyrir hana. Mér finnst
ég búa í fangelsi."
JÓNA RÚNA SKRIFAR UM SÁLRÆN SJÓNARMIÐ
svona vandamálum? Finnst
þér eðlilegt að hata
mömmu sína? Ég held að
ég geri það, a.m.k. líður
mér þannig og ég er með
mikla sektarkennd útaf
vondum hugsunum til
hennar. Ég er þunglyndur
og þreyttur,“segir Bjöggi að
lokum.
VANMAT OG OFRÍKI
Ef við, til að byrja með,
íhugum stjórnsemi móður
Bjögga þá er ýmislegt við
hana að athuga. Hann veltir
FULLKOMNUNARÁRÁTTA OG MISTÖK
Vinsamlegast
handskrifið bréf
til Jónu Rúnu
og látið fylgja
fullt nafn og
kennitölu,
ásamt dulnefni.
Svörin byggjast
á innsæi Jónu
Rúnu og rit-
handarlestri og
því miður er
alls ekki hægt
að fá þau í
einkabréfi.
Utanáskriftin er:
Jóna Rúna
Kvaran
Kambsvegi 25,
104 Reykjavík
að allt yrði vitlaust útaf því
hérna heirna," segir Bjöggi
og lýsir vandræðum sínum.
PERSÓNULEIKAYFIR-
SKYGGING OF-
VERNDUNARINNAR
Mamma hans vinnur úti
og hann hefur ekkert sam-
band við föður sinn sem
hafnar honum. „Ég er í
menntaskóla, tónlistar-
námi og í íþróttum líka.
Það er alveg sama hvað ég
geri vel, ég á alltaf að gera
betur. Vinir mínir eru ekki
nógu góðir og helst á ég
að vera alla mína frítíma
hér heima og skemmta
mörnrnu." Bjöggi segir að
mamma hans sé vinalaus og
hafi engin önnur áhugamál
en að búa til manngerð úr
honum sem er ólík hans
upplagi. Hún ofverndar hann
og yfirskyggir hans persónu.
Hún keyrir hann allt sem
hann fer og fylgist með öllum
hans málum. Hún hringir
stöðugt í hann heim úr vinn-
unni, sem er mjög óþægi-
legt.
EYÐILEGGING OG
FANGELSUN
„í fyrra kynntist ég
stelpu sem ég var mjög
hrifinn af og er í sama
skóia og ég. Mamma eyði-
lagði það samband með
því að gagnrýna hana
stöðugt. Hún sagði að hún
væri af vondu fólki komin,
HRÆÐSLA OG
ÞVERSAGNIR
Bjöggi segir að hún gefi
sér föt og það sem hann
þurfi, en hún velji þetta alltaf
sjálf. Hún gerir lítið úr öllu
sem honum er kært en hrós-
ar honum svo fyrir fáránlega
hluti og helst það sem gerir
honum gramt í geði. Hún tal-
ar í tómum þversögnum við
hann. „Ég finn til mikillar
örvæntingar og finnst ég
standa algjörlega einn í
þessu lífi. Ég er hræddur
við mömmu og þori ekki
annað en að reyna að gera
henni til geðs, en ég get
það ekki“
SEKTARKENND OG
ÞUNGLYNDI
Skólafélagar Bjögga fundu
fljótt að hann var viðkvæmur
og hann mátti þola mikið og
erfitt einelti í barna- og ungl-
ingaskóla. Það er augljóst af
bréfi hans að sjálfstraustið
er ekkert og hann er gjör-
samlega fastur í neirænu
neti móður sinnar. „Hvað á
ég að gera Jóna Rúna?
Getur verið að ég sé svona
mikill aumingi? Heldur þú
að mamma muni alltaf
stjórna lífi mínu? Á ég að
flytja að heiman? Er eðli-
legt að vera hræddur við
mömmu sína á mínum
aldri? Heldur þú að ég geti
nokkurn tímann gert henni
til hæfis? Er tii einhver
þjónusta sem tekur á
því fyrir sér hvort hann sé
aumingi af því að hann get-
ur ekki staðið uppi í hárinu á
henni. Auðvitað er hann það
ekki. Hvernig á drengur,
sem aldrei hefur mátt hugsa
eina sjálfstæða hugsun til
enda og er auk þess
hræddur við móður sína, að
bregðast við henni á þann
hátt sem í raun þyrfti? Hann
hlýtur að finna til vanmáttar
gagnvart henni sökum þess
að hún hefur allt hans líf tal-
ið honum trú um að hann
gæti ekkert án hennar.
Hann á að vera eins og hún
óskar. Hvernig hann á ná-
kvæmlega að brjótast und-
an ofríki hennar verða sér-
fræðingar að segja til um.
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA
OG SAMSKIPTA-
VANDKVÆÐI
Hann spyr hvort ekki sé
nein þjónusta sem taki á
svona vandkvæðum. Allir
sálfræðingar, geðlæknar og
félagsfræðingar eru að kljást
við það að hjálpa fólki sem á
við einhvers konar sam-
skiptavandkvæði að stríða.
Auðvitað eru ólíkar ástæður
fyrir því sem það er að kljást
við. Aftast í simaskránni eru
upplýsingar um þessa ein-
staklinga sem Bjöggi getur
nýtt sér til að byrja með.
Best væri að Bjöggi fengi sér
tíma hjá notalegum sálfræð-
ingi og fengi hjá honum fag-
lega ráðgjöf sem fyrst. Það
er heldur ósennilegt að
hann, einn og hræddur, geti
komist til botns í því hvernig
best sé að brjótast undan
stjórn móður sinnar.
AUKID SJÁLFSTRAUST
OG ATVINNA
Þessi leið væri klókari í
fyrstu, því það borgar sig
ekki fyrir hann að flytja út án
þess að vera búinn að átta
sig á hvernig hann geti
stjórnað sjálfur sínu eigin lífi.
Hann er í skóla og er í dag
fjárhagslega háður móður
sinni. Það er ekkert grín að
fara út í lífið auralaus, í skóla
og hafandi ekki neitt sjálfs-
traust. Hann getur, ásamt
því að leita stuðnings sál-
fræðings eða félagsráðgjafa,
reynt að komast í einhverja
vinnu með skólanum. Allt
verður að eiga sinn aðdrag-
anda og þarf sinn tíma til að
byggjast sem best upp.
Bjöggi er orðinn sjálfráða og
á sem slíkur að stjórna sjálf-
ur sínu lífi.
ANDLEGAR ÞVINGUR
OG YFIRGANGUR
Hann spyr hvort það sé
eðlilegt að hann sé hræddur
við hana. Svarið er einfald-
lega já, þótt erfitt sé fyrir
hann að horfast í augu við
þá staðreynd. Hann þekkir
ekkert samskiptaform nema
þetta. Það byggist upp á því
að öll hans sjónarmið eru
kæfð niður með yfirgangi
móður hans. Óttinn hefur
trúlega byrjað að búa um sig
í sál hans þegar á barns-
aldri. Hún hefur gert hann
háðan sér frá upphafi og tal-
ið honum trú um að hann
gæti ekkert án hennar. Á
meðan hann óttast hana
getur hún haldið ofríki sínu
lifandi og beitt hann þving-
andi, andlegu ofbeldi.
ÓSJÁLFSTÆÐUR OG
HJÁLPARVANA
Hún virðist halda að líf
hans hrynji ef hennar nýtur
ekki við. Þetta sjónarmið er
auðvitað hugafóstur hennar,
en ekki staðreynd. Hún á
ekki son sinn og hefur engan
rétt til að gera lítið úr hans
viðhorfum og vilja. Hún trúir
því sennilega að hann sé
ósjálfstæður og hjálparvana.
Kannski spilar höfnun föður
hans eitthvað inn í þær rang-
hugmyndir hennar. Hún
kann ekki að sleppa tökun-
um og þyrfti sjálf að fá góða
sálfræðimeðferð. Bjöggi hef-
ur misst trúna á eigin styrk í
kjölfar ofríkisins.
58 VIKAN 5.TBL.1995