Menntamál - 01.04.1945, Qupperneq 4

82
MENNTAMÁL
„Þú hefur verið æði lengi á Akranesi?" segi ég.
„Tuttugu og fimm ár,“ svarar Svava.
„Miklar breytingar hafa nú orðið þar á þeim tíma?“
segi ég.
„Gífurlegar,“ segir hún. „Mannfjölgun mikil og marg-
víslegar framfarir. Mörg fyrstu árin, sem ég var þar,
fóru allir bátar til Sandgerðis strax eftir nýár og stund-
uðu veiðar þaðan alla vetrarvertíðina. Konur og börn,
ungmenni og gamalmenni sátu heima. Flestir verkfærir
karlmenn fóru í burtu og sáust ekki aftur fyrr en um
sumarmál. En síðan útróðrarnir hófust heiman að, er
vetrarvertíðin á Akranesi órólegur tími til skólahalds.
Heita má, að allur bærinn beri þá svipmót vertíðarinnar:
annríkisins, þegar gæftir eru, en eirðarleysis atorku-
mannsins, er ekki fær aðhafzt, þá er landlegur eru. Þetta
er líka hábjargræðistími Akurnesinga. Þeim væri öðru
vísi farið en öðrum mönnum, ef hugur þeirra væri þá
eigi mest bundinn önnum og gróðavon daganna.“
„En hvað er þá um börnin í skólanum?"
„Vitanlega hrífast þau með. Skólinn verður sumum
þeirra aukaatriði. Heimilin geta heldur ekki, þótt þau
séu öll af vilja gerð, séð fyrir því sem skyldi, að börnin
hafi skilyrði til heimanáms. Húsfreyjan oftast ein með
barnahóp og menn í vinnu. Gatan, bryggjan og vinnu-
stöðvarnar verða eftirsóttari staðir fyrir börnin en heim-
ilið, því að heima má búast við barnagæzlu eða sendi-
ferðum, en hvorugt er eftirsóknarvert á eftir skólavist-
inni. Á vinnustöðvunum og bryggjunum er- ef til vill hægt
fyrir röskan dreng að fá eitthvað að starfa, en önnum
kafnir verkamenn eru oft ekki sérlega vandir að orðum
né gerðum gagnvart þessum smælingjum, þegar þeim virð-
ast erindin smá og þröngin nóg, þótt óþarfir aðilar séu
eigi með á sveimi „bara til þess að þvælast fyrir“.“
„Heldurðu, að hægt sé að gera hér eitthvað til um-
bóta?“