Menntamál - 01.05.1953, Blaðsíða 6

48
MENNTAMÁL
mér á óvart, þótt dönsk ungmenni, er þessi fræði nema,
ættu erfitt með að átta sig á, hvers vegna íslendingar
óskuðu sambandsslita. Á því gefa kennslubækurnar eng-
ar skýringar. Réttur skilningur þess hlýtur að velta mjög
á túlkun og viðhorfi kennarans.
Norsku kennslubækurnar eru nokkuð á annan veg. Þær
hafa mun fleira frá Islandi að segja. Það er eins og það
hleypi hverjum norskum söguritara kappi í kinn og
ylji honum um hjartarætur, að brot af hans eigin þjóð
lagði í öndverðu út í það tvísýna ævintýri að nema þetta
stórbrotna land í útsænum. Margt það, sem norskar
kennslubækur segja frá Islandi og íslendingum er yljað
þessari tilfinningu, og skyldi það sízt vanmetið af okkar
hálf u. Hitt hefur löngum þótt við brenna, að norskir fræði-
menn færu eigin götur í því efni, hvað telja beri norsk
og hvað íslenzk afrek. Svo er t. d. um sumt í fornbók-
menntum okkar, landnám á Grænlandi, fund Vínlands o. fl.
Hefur þessa að vonum gætt allmjög í kennslubókunum.
Þegar nýjustu kennslubækurnar eru bornar saman við
hinar eldri, sést, að ýmislegt af þessu tagi hefur verið
fært til réttara vegar og tillit tekið til íslenzkra sjónar-
miða. Þannig eru nú til norskar kennslubækur, sem skýra
réttilega frá því, að það voru íslendingar, sem land námu
á Grænlandi með Eiríki rauða, manni, sem landflótta
hafði orðið bæði frá Noregi og íslandi. Ennfremur sést
þess getið, að Leifur sonur hans, sá er fann Vínland,
hafi verið fæddur og upp alinn á Islandi.
Hitt er þó algengara, að frá því sé sagt, að Eiríkur
Þorvaldsson, ættaður af Jaðri, hafi fundið Grænland og
fjöldi Norðmanna eða, þegar bezt lætur, Norðmanna og
íslendinga setzt þar að með honum, en Leifur sonur hans
hafi fundið Vínland, er hann var á heimleið frá Noregi.
Er þá svo á málum haldið, að þeim, er eigi þekkir aðrar
heimildir, dettur ekki í hug að tengja þessa atburði við
sögu Islands. Finna má þess dæmi, að í kafla um forn-