Menntamál - 01.04.1970, Blaðsíða 16

Heyrnarskertu börnin
Heyrnleysingjaskólinn er gróin stofnun með
aldarlanga reynslu í meðferð heyrnardaufra.
Verksvið þessarar stofnunar þarf að aukast að
mun frá því sem nú er. Auk þess að vera heima-
vistar- og heimangönguskóli fyrir þann hóp
heyrnardaufra barna, sem þarf á hreinni heyrn-
leysingjakennslu að lialda, ætti hann að hafa
með höndum umsjón með uppeldi og kennslu
allra heyrnardaufra nemenda í heimilum, for-
skólastofnunum og almennu skólunum um land
allt; ennfremur náms- og starfsvalsleiðbeiningar,
félagsráðgjöf og eftirvernd fyrrverandi nemenda.
Allt að sex heyrnardaufrabekkjum væri líklega
hægt að koma upp í almennu skólunum á Reykja-
víkursvæðinu, bæði til að sameina nemendurna
heyrandi skólaumhverfi og létta á Heyrnleysingja-
skólanum sjálfum. Kennarar þessara bekkja, sem
auðvitað þurfa að vera sérmenntaðir heyrnleys-
ingjakennarar, verða að eiga faglegt athvarf í
Heyrnleysingjaskólanum, og þangað þarf að vera
hægt að leita með heyrnardaufa nemendur, sem
njóta kennslu í almennu skólunum, til sérkennslu
um lengri eða skemmri tíma. Heyrnleysingja-
skólinn þyrfti að hafa nægilegt lið sérfræðinga
til að ferðast milli heimila og skólastofnana til
eftirlits, leiðbeininga og jafnvel kennslustarfa.
En nokkurn hluta þessara starfa iiti á lands-
byggðinni mætti fela svæðatalkennurunum (sjá
síðar).
Börn með skerta talfærni
Æskilegt er að koma á fót í Reykjavík tal-
kennslumiðstöð fyrir allt landið með heimavist
fyrir nemendur utan af landi. Auk þess að sinna
alvarlegustu tilfellum af táknferlisgöllum (afasi),
stami, gómklofa og raddveilum nemenda á skóla-
aldri, ætti að veita þar forskólabörnum og full-
orðnum með málgalla kennslu og ráðgjöf. Ein-
ungis í slíkri miðstöð eru möguleikar á nauðsyn-
legri verkaskiptingu og sérhæfingu.
Þegar þess er gætt, hve talkennsla og heyrn-
leysingjakennsla eru skyldar greinar, vaknar sú
spurning, hvort ekki nýttist betur húsnæði, tækja-
kostur og mannafli, ef talkennslumiðstöðin væri
tengd Heyrnleysingjaskólanum. (Sama máli gegn-
ir raunar um Heyrnardeild Heilsuverndarstöðvar
Reykjavíkur, sem þyrfti að starfa á landsvísu.)
Eðlilegt er að skipta landinu í lalkennslusvæði,
að mestu í samræmi við núverandi námsstjórnar-
svæði (sjá mynd á bls. 61). Þyrfti þá 5 talkennara
í Reykjavík, 3 á Reykjanessvæðinu, 1 á Vestur-
landi, I á Vestfjörðum, 1 á Norðurlandi vestra,
2 á Norðurlandi eystra, 1 á Austurlandi og 1 á
Suðurlandi.
Svæðatalkennararnir gætu, auk beinnar tal-
kennslu, sinnt Iestregum og heyrnardaufum nem-
endum, eftir því sem ástæður leyfðu. Ef verkefni
reyndust ekki nægjanleg á einhverju svæðanna,
gæti viðkomandi talkennari e. t. v. starfað á sál-
fræðideild síns svæðis. Þessir menn ættu faglegt
athvarf hjá talkennslumiðstöðinni, en lytu að
öðru leyti stjórn fræðslustjóra síns svæðis. Að-
setur hefðu J)eir í vel staðsettum skóla, en ferð-
uðust um svæðið eftir þörfum.
Börn með skerta hreyfifærni
Á J)essu sviði þarf einnig að horfa framhjá
venjulegu skólamynztri, m. a. af J)ví að uppeldis-
meðferðin og sjúkraþjálfunin hefst í sumum til-
vikum hjá börnunum nokkurra mánaða gömlum.
Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra hefur unnið
hér merkilegt brautryðjendastarf og rekur nú
bæði æfingastöð í Reykjavík og skóla i Reykja-
dal í Mosfellssveit. Væntanlega líður ekki á
löngu, J)ar til hið opinbera tekur við J)essari
starfsemi, eins og því ber samkvæmt gildandi
fræðslulögum.
Það er tvímælalaust æskilegast að sameina
skóla og þjálfunarstöð fyrir lieilasködduð börn,
lömuð og fötluð undir sama Jraki í Reykjavík.
Þetta J)arf að vera heimanaksturs/heimavistar-
skóli, })ar sem fullkomin aðstaða væri til sjúkra-
J)jálfunar og kennslu, sem fléttað væri saman í
daglegu starfi. Þarna þyrfti að starfa saman hóp-
ur (team) sérfræðinga: sérkennarar heilaskadd-
aðra (c.p.) barna, sérhæfðir sjúkraþjálfarar og
MENNTAMÁL
54