Menntamál - 01.04.1970, Side 44

-------------------------------------------------------N
KENNSLULEIÐBENINGAR MEÐ LITLUM SKÓLALJÓÐUM
Utg.: Ríkisútgáfa námsbóka.
HöfuncLar: Finnur Torfi Hjörleifsson og Vilborg Dagbjartsdóttir.
\_______________________________________________________/
líffræðikennslu í framhaldsskólum
okkar. Hún tengir okkur nýrri lrug-
myndum um kennslu og túlkar þau
viðhorf í fræðigreininni, er telja
verður meðal þeirra, sem bezt ntun
gagna nútímafólki til þess að átta
sig á eða skynja samtíð sína um
þessi efni.
Eðlilegt er að spyrja um stöðu
þessarar nýju bókar í menntakerfi
okkar. Hver er hún, og hver kann
hún að verða? í menntaskólunum
hefur endurskoðun námsefnis ekki
verið tekin föstum tökum og þess
því ekki að vænta, að fyrir liggi
ljósari hugmyndir um, iivað við
viljum kenna þar í líffræði um
sinn. Þær áherzlur eru enn ekki
mótaðar og starfið því um margt
handahófskennt. Telja verður lík-
legt, að við viljum taka upp
kennslu í ekológíu, fræðunum um
samskipti lífveranna við dauða
náttúru og sín í milli, en þáttur
hennar í inynd líffræðinnar i dag
verður æ stærri. I verki sínu ræðir
próf. Weisz þennan þátt ekki af
verulegum jiunga, og getum við
Jjví ekki vænzt Jjess, að það leysi
framvegis allan okkar vanda um
val námsefnis. Vandi annarra fram-
haldsskóla er væntanlega svipaðs
eðlis, en margt íleira kemur hér
til greina, sem ekki verður rætt
hér.
hýðing bókarinnar á íslenzku hef-
ur tekizt vel, og gengur Ornólfur
Thorlacius að því verki af hispurs-
leysi og reynist býsna úrræðagóð-
ur. Verkið er erfitt og vandasamt,
vegna Jjess live lítið er til ritað urn
h'ffræði á íslenzku. Þýðandi beitir
þeirri sjálfsögðu aðferð að aðlaga
aljijóðlega orðstofna, Jjegar íslenzk
orð finnast ekki eða Jjykja ekki álit-
leg. Prentun bókarinnar, myndbún-
aður, orðskýringar og atriðaorða-
skrá eru til verðugs hróss og með
menningarbrag, en bókinni er búin
veik umgjörð í lélegum spjöldum.
Birting síðari hluta bókarinnar hef-
ur dregizt von úr viti, og er Jjað
áminning um, að útgáfumál fram-
haldsskólanna bíða úrbóta.
Stefán Bergmann.
Ut eru komnar Kennsluleiðbein-
ingar með Litlum skólaljóðum Jó-
annesar úr Kötlum, eftir ofan-
greinda höfunda. Þar er að finna
greinargerð Jóhannesar fyrir efnis-
vali í Litlu skólaljóðin. Mér hefði
Jjótt fara betur á Jjví, að greinar-
gerð sú, sem hér er vitnað í, hefði
verið höfð sem formáli fyrir skóla-
ljóðunum. Ef dæma má eftir Jjeirri
ívitnun, sem hér er að finna, þá
hefði hún átt þangað fullt erindi.
Höfundarnir ræða um hlutverk
ljóðsins fyrr og nú og komast að
Jjeirri niðurstöðu, að Jjað eigi enn
Jjríþættu hlutverki að gegna:
„1. Það glæðir ímyndunarafl og
sköpunarþrá barna. .. .“
„2. Það víkkar og dýpkar skiln-
ing barna á umhverfi þeirra...."
„3. Það þroskar málskyn og mál-
notkun barna. . . .“
Þeir koma síðan með nokkrar
tillögur um Jjað, hvernig bezt verði
að Jjví unnið að ná framangreind-
um árangri.
Þar má nefna upplestur kennar-
ans, samlestur og kórlestur barn-
anna. Þá vilja Jjeir, að börnin séu
hvött til að nota kvæðin sent íyrir-
mynd við eigin ljóðagerð, og eru
nokkur dæmi um það í leiðbein-
ingunum. Alkunn er einnig sú að-
ferð, sem liöfundarnir benda á, að
láta nemendurma myndskreyta
kvæðin.
Hér er sú hætta á ferðum, að
meiri áherzla verði lögð á að vinna
með kvæðin en að láta „....hinn
óskilgreinanlegan galdur ljóðsins.“
(ívitnun í Jóhannes úr Kötlum)
hafa áhrif á tilfinningar barnanna.
Þetta verður Jjó ávallt á valdi livers
kennara.
Höfundarnir gera tilraun til að
flokka Ijóðin niður kennurum til
hægðarauka. Sú flokkun getur
vissulega orkað tvímælis, t. d. þykir
mér vísa Egils Víkingsef?iið betur
við hæfi sem námsefni eða lestrar-
efni 9 ára barna eða eldri en 8 ára
barna. Að mínum dómi hefðu Fiðr-
ildi bls. 63 og Kvöldkvesði bls. 60
getað komið í Jjcss stað.
Að lokum skal svo Jjiikkuð sú
viðleitni, sem nú er hafin, að
láta handbækur til kennara fylgja
kennslubókum.
Magnús Mag??ússon.
MENNTAMÁL
82