Bjarmi - 01.03.1999, Blaðsíða 28

Fastan er brátt á enda og það
er stutt til páska. Vorið og
vorhreingerningarnar eru
framundan. En hvers vegna
að rifja það upp? Viðfangs-
efni þessa pistils tengist vorinu. 1. Kor-
intubréf er skrifað að vori, líklega um
páskaleytið vorið 55, frá Efesus. Páll
postuli hafði fengið tíðindi af ástandi
mála í söfnuðinum i Korintu og bréf
þaðan með ýmsum spurningum. Versin
sem hér eru til umfjöllunar eru úr þeim
hluta bréfsins sem fjallar um ástandið í
söfnuðinum og þau fjalla um hrein-
gerningar!
Siðleysið í Korintuborg
Korintuborg var allstór borg á þeirra
tima mælikvarða, u.þ.b. 5-6 sinnum
stærri en Reykjavík nútímans. Borgin
var á dögum Páls postula höfuðborg í
rómverska skattlandinu Akkeu. Hún
var vel staðsett hafnarborg á eiðinu
milli gríska meginlandsins Makedóníu
og Peloppones, með hafnir báðum meg-
in á eiðinu. Um þær fóru miklir vöru-
ilutningar milli austurs og vesturs og
þvi var Korinta öflug iðnaðar- og versl-
unarmiðstöð. Borgin hafði verið lögð í
rúst af Rómverjum árið 146 f.Kr. en öld
síðar hafði Júlíus Cesar endurreist
hana. íbúar voru því margir aðfluttir og
í borginni ægði saman fólki af alls konar
þjóðerni. Gyðingar voru t.d. fjölmennir
og höfðu byggt sér sýnagógu. Trúar-
bragðablanda var áberandi og mátti
finna í Korintu trúar- og heimspeki-
stefnur og lifsskoðanir af öllu tagi.
Dýrkun gyðjunnar Afrodítu með tilheyr-
andi skækjulifnaði var m.a. áberandi og
frægir íþróttaleikar voru haldnir til heið-
urs sjávarguðinum Poseidon.
Biblíufræðsla 1. Kor. 5:6-8
Eins og verða vill, þegar fólk safnast
saman úr ýmsum áttum til búsetu í
þéttbýli, rikti mikil siðferðisleg upplausn
og lausung í Korintu. Það hafði lengi farið
það orð af Korintu að hún væri alræmd
fyrir siðleysi þó að líklegt sé að ástandið
þar hafi verið svipað og í ýmsum öðrum
hafnarborgum rómverska heimsveldisins.
Vandamál safnaðarins
Páll kom til Korintu á annarri kristni-
boðsferð sinni, líklega árið 50 e.Kr., og
dvaldi þar í hálft annað ár (sjá Post. 18).
Honum virðist hafa orðið vel ágengt og
allstór söfnuður orðið til. Forstöðumað-
ur sýnagógunnar, Krispus að nafni, tók
meðal annarra trú þótt þorri Gyðinga
hafi hafnað boðskap Páls. Það varð hins
vegar verkefni annarra en Páls að
byggja söfnuðinn í Korintu upp og
greinilegt er að það hafði leitt til klíku-
myndunar og flokkadrátta þar sem
safnaðarmenn fylgdu ákveðnum leiðtog-
um (1. Kor. 1:12). Þá hafa þeir verið að
eltast við mannlega speki og kenningar
og hrósað sér af slíku, þótt þeir hafi
e.t.v. ekki haft efni á þvi (1:20, 26).
Söfnuðurinn í Korintu var ungur eða
um 5 ára þegar Korintubréfin voru skrif-
uð og aðstæður erfiðar. Enda kemur það
í ljós að áhrif frá ástandi þjóðfélagsins
voru mikil í söfnuðinum og sú upplausn
og lausung sem þar rikti hafði sett mark
sitt á safnaðarlíflð. Safnaðarmenn áttu í
opinberum málaferlum hver við annan
(6:1-8), alvarlegt siðleysi átti sér stað, svo
slæmt að Páll heldur því fram að slíkl
eigi sér ekki einu sinni stað meðal heið-
ingja (5:1-5), deilt var um réttmæti þess
að neyta fórnarkjöts (8:1-13; 10:14-
11:1),um saurlifnað (6:12-20) og um
ágæti hjónabandsins og hjónaskilnaði
(7:1-16). Sumir virðast hafa talið að hið
nýfengna frelsi í Kristi gæfl þeim tilefni til
að gera nánast hvað sem þeim sýndist
(10:23-24). Þá virðast einhverjir hafa
hafnað upprisutrúnni (15:12) og postula-
dómur Páls var dreginn í efa (4:3 og 15;
9:ln). Að auki ríkti óreiða og upplausn á
safnaðarsamkomum og tilgangur náðar-
gjafanna var ekki ljós (12.-14. kaili).
Hætt er við því að við hefðum ekki
viljað kannast við að vera í slíkum söfn-
uði og hefðum fellt harða dóma yfir
þeim sem hlut áttu að máli. Hér er þó
nauðsynlegt að staldra við og ekki víst
að við höfum efni á slíkum dómum. Að-
stæður safnaðarins í Korintu voru aðrar
en okkar. Um var að ræða ungan söfn-
uð sem hafði aðeins verið undir áhrifum
kristins boðskapar í fáein ár. Ytri að-
stæður voru erfiðar vegna ástandsins
sem ríkti í þjóðfélaginu og bakgrunnur
safnaðarmanna slíkur að það þarf ekki
að koma á óvart að erfiðleikar í söfnuð-
inum hafi verið miklir.
Það er þó engin afsökun fyrir Korintu-
menn enda gengur Páll beint til verks í
bréfinu við að hreinsa til og hvetja safn-
aðarmenn til að kippa því í lag sem var
úr lagi hjá þeim. Sú hvatning grundvall-
ast á fagnaðarerindinu um Krist. „Vér
predikum Krist krossfestan, Gyðingum
hneyksli og heiðingjum heimsku, en
hinum kölluðu, bæði Gyðingum og
Grikkjum, Krist, kraft Guðs og speki
Guðs“ (1:23). Hann er grundvöllurinn
sem þeir eiga að byggja á: „Annan
grundvöll getur enginn lagt en þann,
sem lagður er, sem er Jesús Kristur"
(3:11). Á honum byggist eining safnaðar-
ins. Hann hefur af kærleika sínum lagt
sjálfan sig i sölurnar íyrir þá og er því
grundvöllur frelsunar þeirra og siðgæðis.