Bjarmi - 01.06.2001, Blaðsíða 33

Til að flækja málið enn frekar þá
bendir margt cil þess aó foreldrar ung-
lingsins séu að CakasC á við sín eigin
vandamál við miðjan aldur. Það er því
frekar ósanngjarnc að Cala um unglinga-
vandamál. Þecca er verkefni fjölskyldunn-
ar, og þær eðlilegu breycingar sem ung-
lingar ganga í gegnum eru í eóli sínu
ácakamiklar en þurfa ekki að skilgreinasc
sem vandamál. Ef foreldrarnir eru á
sama címa að cakasc á vió eigin cilviscar-
vanda þá margfaldasc áhrifvandans og
hiö margumcalaða unglingavandamál
ryðsc fram á völlinn í öllu sínu veldi.
Unglingurinn fær gjarnan á cilfinninguna
að allur vandi heimilisins sé af hans/henn-
ar völdum og því er uppreisn og ácök
eólileg afleióing þessarar cilviscarkreppu
fjölskyldunnar. Kynslóðabilið er hægc að
skilgreina sem afleiðingu þess vanda sem
sproccinn er af skercri sjálfsmynd ung-
lings sem er aó leica að nýjum grundvelli
Cil að scanda á. Verkefnið er að finna
nýja sjálfsmynd sem fylgc gecur viðkom-
andi inn í fullorðinsárin. Þessu má líkja
við að keyra bíl. Margir unglingar eru
eiróarlausir því foreldrarnir eru enn í bíl-
scjórasæcinu og scýra lífi barna sinna.
Foreldrarnir óccasc að eirðarleysi ung-
linganna og uppreisn gegn hefðbundn-
um gildum séu dæmi um að unglingur-
inn sé að hafna þeim og þeirra gildum. I
flescum cilfellum er unglingurinn aðeins
að biðja um að fá að caka í scýrió og fá
aó hafa svolícið meira um það að segja
hverc haldið skuli.
Þecca gecur verið ácakacími fýrir for-
eldra og unglinga. Aðalhlucverk fjöl-
skyldunnar hefur cekið breycingum. Það
snýsc æ meir um cilfinningalegan scuðn-
ing við fjölskyldumeðlimi en minna um
beina verklega þjálfun eins og fýrr á öld-
um. Unglingsárin gera kröfu cil foreldr-
anna um grundvallarbreycingu á hugar-
fari og reglum í samskipcum. Þessar
breycingar á samskipcareglum ná gjarn-
an yfir þrjár kynslóóir (PreCo, 1989).
Þegar foreldrar unglingsins eru að CakasC
á við þessar öflugu breycingar barnsins,
þá eru foreldrarnir einnig að endurskipu-
leggja samskipcin við sína eigin foreldra.
Afi og amma eru ofcar en ekki komin aó
breycingaskeiði sem kallar á aukin sam-
skipci við fullorðin börn þeirra. Efcir-
launaaldur svo og breycingar á heilsufari
leggja gjarnan aukna ábyrgð á heróar
barna hinna öldruðu og kröfur ungling-
anna magna spennuna sem myndasc
eðlilega vió allar þessar breycingar (bls.
256). Það væri því mikil einföldun að
kalla ácökin kringum unglingana ung-
lingavandamál.
Verkefni unglingsins
Breycingarnar sem einkenna þecca skeið
byrja á hröðum líkamlegum vexci og kyn-
þroska. Þessar áberandi breycingar kalla
á nýcc sjálfsmac og nýjar og áóur óþekkc-
ar cilfinningar kalla éftir nýrri reynslu og
spennandi cilraunum. Foreldrar finna
gjarnan fýrir óþægindum þegar saklausc
barnió breycisc í fullvaxinn, fullþroska
einscakling. Þörf foreldrisins cil að
vernda barnið frá hæccum kynþroskans
verður ofc scerkari en þörf unglingsins á
frelsi cil að finna þessum nýju cilfinning-
um scaó og gildismac. Það leiðir til
spennu og átaka. Lykilorð þessa tímabils
er sveigjanleiki. Hann felst meðal annars
f því að foreldrarnir geri sér grein fýrir
þeirri staðreynd að breytingar þurfa jafnt
að eiga sér stað í þeirra eigin huga sam-
hliða þeim breytingum sem eiga sér stað
í lífi barnsins sem er að breytast í ung-
ling. Ef heimilið er staður þar sem ung-
lingurinn fær aðgang að upplýsingum
um þessar miklu breytingar þá verður
kynþroskaskeióið að tímabili þar sem
eðlileg þróun á sér staó. Ef umræðan
felst aftur á móci í stöðugum aðvörun-
um þá eru meiri líkur til þess að ungling-
urinn leici sér upplýsinga hjá félögum
sínum og eigi frekar á hæctu að lenda í
ógöngum í leit að hæfu gildismati tengdu
kynþroskanum.