Heima er bezt - 01.08.1951, Síða 29

Nr. 6
Heima er bezt
189
FYRSTA FERÐIN MÍN
Eftir Sigurð Jónsson frá Brún
EKKI VEIT ÉG hvort ég man
það ferðalag eftir eigin sjón og
raun eða eftir annarra sögu-
sögn, enda kann því að vera líkt
ar eru taldar, en oft hef ég
hugsað um hana, — ferðina þá,
— og séð fyrir mér hríðina og
snjóinn, jökulvatnið og faxið á
gráa klárnum sem bar mig
fyrstu ferðina, sem ég veit til að
ég hafi farið, var það þó engin
langferð — aðeins nokkrir kíló-
metrar: spottinn frá Brún í
Svartárdal að Eiðsstöðum í
Blöndudal, þar sem afi og amma
bjuggu.
Að líkindum hafa staðið til
einhver hátíðahöld á Eiðsstöð-
um, því foreldrar mínir völdu
ekki veðrið né tímann, þegar
þau tóku sig upp með frumburð-
inn, það var á öndverðum vetri
og i ónotahríð.
Sennilega hef ég, — yngsti
maður fararinnar, — verið
fremur búinn til skarts en hin-
ir ráðsettari, því að utan yfir
gestabúning var ég að auki
klæddur í nokkuð óvanalega
flík. Mér var stungið niður í
poka og reiddi svo mamma allt
er tunglið tók að lýsa
með töfrakenndum blæ,
þar ótal eyjar rísa
á ísi lögðum sæ.
Hann sat á hraustum hesti
og hleypti á skeið rösku,
við hnakkinn hafði hann tösku,
í henni tæki sín
og fjögra pela flösku
með fullgott brennivín.
Hann leit um öxl og óðar
þar upp við landið sá hann
einn fölan mann og fráan,
er fór nú heldur greitt
um annað hirti ei neitt.
Það var ei mennskur maður
en miklu fremur andi
eða einhver illur fjandi,
er eftir greiddi för,
saman, en pabbi gekk fyrir hesti
hennar. Var það grár hestur,
sem mig minnir að kallaður
væri Stóri — eða kannske
Gamli-Gráni.
Hvorutveggja get ég trúað,
bæði að mér hafi verið troðið i
pokann grenjandi af illsku og
ótta, og hinu, að ég hafi verið
lokkaður ofan í hann í þeirri trú
að þetta væri fjarska fínt og
virðulegt, svona ámóta og mat-
rósakragi á blússu eða „stjóri“
til nafnbótar við eiginheiti full-
orðins yfirborðsmanns, en hvort
sem var, hygg ég að ég hafi
sofnað þar og veit því alls ekk-
ert frá ferð okkar að segja fyrr
en mamma stöðvaði ferðina til
að athuga um soninn, hefur
henni kannske þótt kyrrð sú,
dauðaleg. Vorum við þá komin
í lautarbolla ofan til í hálsinum
milli Svartárdals og Blöndu-
dals og hlé meira fyrir veðri en
oftast áður og síðar.
Rumskaði ég þá og reif upp
skjána og sá út um pokaopið á
hvítt faxið á Grána og iðandi
rykið af hvítum kornum, sem
voru mér að minnsta kosti æf-
intýraleg og ókennileg svo mörg
en voðalegur vandi
að verja líf og fjör.
Það bragð nú bóndinn reyndi
að bora flöskutappann,
er komið var í krappann.
Um korkið vínið draup.
Svo heim með heppni slapp hann,
en hafði lítil kaup.
Því draugsi sleikti dropa,
er drupu ofan á klakann,
en setti hitt á hakann,
að hirða mann og jó,
og tafðist frá að taka hann,
svo talsvert sundur dró.
Það sagði bóndi síðar,
hvað sýnst það hefði skrítið,
er flatt sér fleygði vítið
og flötum beinum lá
og lagðist við svo lítið
að lepja dropa þá.
og svo nærri, einkum óx mér þó
í augum makkinn og faxið á
klárnum, finnst mér enn sem
jafn tröllslegan framhluta af
hesti hafi ég aldrei séð. Foreldr-
um mínum man ég ekkert eftir,
hef sjálfsagt oft og nýlega séð
skegg föður míns snædrifið áður
og mömmu einnig með margs-
konar skýlur, því oft þurfti
bóndakona í sveit út í ýmis-
legt veður. Þau voru því ekki
jafn nýstárleg og hesturinn í
hríðinni.
En aftur dimmdi fyrir augum
og dró -fyrir minni eða hug-
myndir, þvi aftur lokaðist pok-
inn.
Háhálsinn milli dalanna hef-
ur líklega ekki þótt hentugur
til rannsókna á líðan lítilla
barna, en þegar niður í gilið að
Blöndu kom, varð aftur storm-
hlé. Þá var enn farið að skoða
flutninginn. Þar gaf mér sýn:
'iðandi hríðarvegginn eins og
áður, en nú var eitthvað úlf-
grátt, skríðandi, mishæðótt,
sem gjálfraði í og ekki sá út
yfir framan og neðan við fætur
okkar.
Ég veit nú að þetta var
Blanda, en þá var hún mér ekk-
ert nema undrunarefni. Svona
lagað gólf eða hlað, göng eða
tún hafði ég aldrei séð. Og enn
luktist pokinn.
En gjálfrið óx og gutlið hækk-
aði fyrst, lækkaði svo og hvarf
og innan stundar var ég kom-
inn inn í bæ til afa og ömmu og
hættur að leika pokafugl.
Aldur minn, þegar þetta bar
til, veit ég ekki, en aldrei getur
hann hafa verið langt frá tveim
árum. Trúi ég því athugunum
mínum laust, býst fremur við að
þær séu allar ímyndanir einar
byggðar á sögusögnum annarra
og síðari reynslu minni, því það
hef ég reynt og margséð, að
stærri menn en ég var um
þann tíma og lengi síðan, ílytj-
ast í einhverskonar pokum ó-
gegnsæjum með öllu á milli á-
fanga skoðana sinna og lífsvið-
horfa og halda sig hafa séð það
og reynt, sem þó eru aðeins
annarra manna sögusagnir og
tíðum lognar. Má þar til nefna
einræðistrú stórvelda sumra
með ýmsum formum og lýð-