Heima er bezt - 01.12.1959, Qupperneq 15

bóklega námið, og skólinn útskrifaði stúdenta. Hagbart
sonur minn var einn þeirra, sem gengu í þennan skóla.
Þegar Islendingar voru að berjast fyrir sjálfstæði og
sérstökum fána, skrifaði Georg Brandes svívirðilega
háðgrein um það mál og líkti þeirri baráttu við það, að
Amagerbúar vildu slíta sambandi við Danmörku og
taka upp sérstakan fána — með mynd af gulrót.
Þegar greinin birtist, kom nafna mín, Björg Blöndal,
til mín í mjög æstu skapi og spurði, hvort ég hefði les-
ið greinina. Eg játti því og taldi Brandes sízt samboðið
að skrifa slíka grein.
Skömmu síðar bar fundum okkar Brandesar saman
af tilviljun.
Fröken Adler hafði gert mér boð um að tala við sig,
því að Hagbart hefði verið óþægur, sem annars hafði
aldrei komið fyrir. Ég fór til hennar, og þá var Brandes
þar staddur. Ég spurði fröken Adler, hvað Hagbart
hefði gert af sér, en hún vildi sem minnst úr því gera
og sagði, að ég gæti spurt hann sjálfan. Sannleikurinn
var sá, að Hagbart hafði sagt: „Maður má ekki gera
neitt í þessum stelpuskóla!“ Þetta vildi fröken Adler
ekki láta Brandes heyra, því að hann var samskólanum
andvígur og taldi einmitt, að það hefti eðlilega fram-
komu og þroska drengja að vera í skóla með stúlkum.
Ég notaði tækifærið til að þakka Brandes fyrir þessa
indæiu grein, sem hann hefði skrifað, og bætti við, að
Strákur af Vesturbrú hefði varla getað skrifað heimsku-
legri stíl. (Vesturbrúardrengir voru taldir lélegustu
nemendur í skóla). Ég spurði hann m. a., hvort hann
vissi ekki, að Island væri að flatarmáli nærri þrisvar
sinnum stærra en Danmörk. Brandes hafði líka sagt í
greininni, að Islendingum væri nær að kemba af sér
lúsina en að vera að þessu sjálfstæðisbrölti. Ég sagðist
skyldu láta hann vita það, að íslenzkar mæður sæu sóma
sinn í því að láta ekki börn sín fara lúsug í skóla, en í
dönskum skólum væru lúsakembingar sérstakt embætti.
Þegar ég var farin, spurði Brandes, hver ég hefði ver-
ið, og sagði, að sér fyndist hann kannast við mig. Frök-
en Adler svaraði því til, að ég hefði annazt frú
Hannover, móðursystur sína.
„Nú, þá held ég, að ég muni vel eftir henni,“ sagði
Brandes. „Þegar við frú Hannover vorum að deila, sat
hún vanalega og hlýddi glottandi á. Einu sinni sneri ég
mér að henni og spurði: „Hverrar skoðunar eruð þér,
ungfrú?“ Hún svaraði ekki, en stóð upp og-gekk út og
söng: ,Tænk nu engang den táge er forsvundet.1 ,Þarna
fékkstu svarið!‘ sagði frú Hannover við mig.“
Bráðlega kom ferðahugur í gömlu konuna. Við fór-
um'til Eondon. Þar átti hún bróður, sem hún vildi sjá,
því hún vissi, að dauða sinn gæti borið brátt að. Hún
ætlaði sér að vera hjá honurn allan veturinn. Þessi bróð-
ir var henni kærastur af systkinum hennar. Hann hefur
sjálfsagt verið milljónaeigandi, því að hann átti rnargra
hæða hús við eina helztu götu borgarinnar. Þar höfð-
um við þjóna á hverjum fingri.
Sem kunnugt er halda Gyðingar ekki jól, en til þess,
að ég fyndi dagamun gaf húsmóðir mín mér ríkulegar
jólagjafir: Kvengullúr, efni í svartan kjól og silkiblússu.
Daginn eftir var hún ekki í jafngóðu skapi og sagði
þá við mig, að ég hefði ekki átt skilið þessar gjafir.
Ég sagði, að það væri satt, ég hefði aðeins þjónað
henni í þrjá mánuði og hefði orðið hissa á rausn
hennar.
Þegar hún fór á undan mér ofan í borðsalinn greip
ég tækifærið og lagði allar gjafirnar inn á borð í svefn-
herbergi hennar.
Hún varð undrandi, þegar hún sá þær og spurði mig
hvers vegna ég gerði þetta. Ég sagði henni, að ég væri
ekki vön að taka við því, sem ég ætti ekki skilið.
Hún fór að gráta og sagði, að það væri verst fyrir
sig, að hún gæti ekki stjórnað skapi sínu.
Hún var þannig nokkuð duttlungafull, en að öðru
leyti var hún mér góð. Mér leið vel hjá henni og fékk
gott kaup.
Gamla konan þoldi ekki þokuloftið í London, og í
byrjun apríl fórum við til Edinborgar. Þar átti hún
systur. Þar var gaman að dvelja og nutum við vorsins
og útsýnisins í hinni fögru borg. Heimili systur henn-
ar var óþvingaðra en það, sem við komum frá. Síðast
í júní fórum við aftur til Danmerkur og þá til Nærum-
gárd. í Danmörku vorurn við langt fram á vetur.
Seinni part vetrar fóruni við til Noregs. Við dvöldum
hjá ættingjum frúarinnar í Kristjaníu. Mér þótti gam-
an að vera í Noregi og fann vel skyldleika Norðmanna
og Islendinga.
Kristján IX. átti gullbrúðkaup þetta vor, og við fór-
um fyrr en ætlað var til Danmerkur. Gamla konan
vildi alltaf vera þar, sem eitthvað var um að vera.
í Höfn var mikið um dýrðir þennan dag og allir
skemmtu sér.
Við fórum í Oddfellow Palæet; þar var söngur og
dans. Kristján prins, seinna Kristján X., var þar meðal
annarra. Hann dansaði mest við dóttur fisksala. Hún
var bæði falleg og vel klædd og bar af aðalsmeyjunum.
En þær voru reiðar yfir, að hann skyldi ganga fram
hjá þeim.
Um sumarið voruni við á Nærumgárd. Um haustið
fórum við til Svíþjóðar; það var eina landið í Evrópu,
sem frú Hannover hafði ekki komið til, og vildi hún
því kynnast því. Við bjuggum á Hotel Stockholm í
Stokkhólmi, í sallafínum stofum; húsgögnin voru gyllt
og fóðruð með bláu silki.
Frú Hannóver var mjög músikölsk og spilaði á
pínaó. Eftir að hún komst að því, að ég hafði söng-
rödd, undurn við oft við, að hún spilaði og ég söng.
Á hótelinu kynntist ég stúlku, sem var barnfóstra hjá
danskri fjölskyldu. Við Vorum saman, þegar við gátum
og skoðuðum borgina.
Unga fólkið, sem bjó á hótelinu, kom sér saman um
að halda grímuball. Ég klæddist íslenzka búningnum og
enginn þekkti hann, nema Þjóðverji einn, sem hafði
verið á íslandi. Ungur rnaður kom og bauð mér upp;
Heima er bezt 415