Heima er bezt - 01.09.1960, Blaðsíða 14

hinar ágætustu viðtökur og vorurn færðir úr hverri
spjör.
Morguninn eftir var norð-vestan hríðargarður og
mikil kvika. Sátum við þann dag um kyrrt við veizlu-
kost á Daðastöðum.
Síðla næsta dags hafði vind og sjó lægt svo, að hægt
var að ýta úr Buðlungahöfn. Héldum við þá strax af
stað og bjuggumst við að ná heim um kvöldið. En það
fór á annan veg. Þegar við vorum tæplega miðleiðis
bráðhvessti á vestan, svo að við höfðum okkur með
naumindum vestur fyrir Jökulsárósinn og lentum þar.
Héldum við síðan heim að Bakka og fengum þar ágæta
gistingu. Daginn eftir var norðan stormur og brim við
sandinn. Gengum við þá frá bátnum og farminum eftir
föngum; fengum lánaðan sleða og ókum á sjálfum okk-
ur dálitlum slatta af kornvöru, til þess að koma ekki
tómhentir heim.
Bátnum gátum við ekki náð fyrr en eftir nokkrar
vikur, því að norðanátt og ísar hömluðu því. Svo fór
um þessa löngu og erfiðu sjóferð. Og svipaðar þessu
voru margar fleiri vetrarferðir á litlum árabátum fyrri
tíma, sem stundum voru meira en helmingi minni en
báturinn, sem frá greinir hér að framan.
II.
Tvísýnn róður.
Haustið 1897 hafði verið rysjótt og lítið hægt að róa
til fiskjar frá hinni brimasömu strönd Öxarfjarðar. Og
þá sjaldan komizt varð á sjó, var fiskur mjög tregur.
Fiskbirgðir til vetrarins voru því um veturnætur með
langminnsta móti í Lóni. Því að oftast hafði föður
mínum, sem var mikill aflamaður, heppnazt að draga
drjúga björg í bú á haustmánuðum: september og
október.
Þetta haust þann 3. nóvember gerði gott sjóveður
laust fyrir hádegi. Og þótt tíminn væri naumur til
róðurs, vildum við Björn frændi Guðmundsson nota
góða veðrið og freista þess að reyna að auka lítið eitt
við hinar litlu fiskbirgðir. Höfðum þó reyndar litla
von um að fisk væri að fá, þar eð sjaldan hafði orðið
fiskvart í Öxarfjarðarflóa eftir októbermánaðarlok.
Faðir minn var ekki heima og vinnumenn önnum
kafnir við fjárhirðingu o. fl. Brugðum við Björn okk-
ur því til næstu bæja og fengum bændurna Jón á Fjöll-
um og Ásmund á Auðbjargarstöðum til að róa með
okkur.
Við rérum um 3 kílómetra í norð-austur frá Lóns-
ósnurn og renndum þar. Urðum vdð þar strax varir við
fremur smáan fisk (stytting). Var hann dræmur, en
alltaf við. Er dimmt var orðið um kvöldið héldum við
heim og höfðum þá sargað upp á annað hundrað fiska.
Þóttumst við hafa gert góða ferð, og hugðum gott til
veiða næsta dag. Var svo um talað að bændurnir kæmu
aftur með morgni og réru með okkur.
Morguninn eftir var þéttings sunnan gola. Loft var
þykkt og rifaði aðeins undir við sjóndeildarhring í
suðri. Hafði rignt allmikið um nóttina.
Bændurnir komu á tilsettum tíma. Og faðir minn,
sem var kominn heim, tók auðvitað stjómina í sínar
hendur. Hann bjóst þó ekki til farar strax. Hann var
veðurglöggur og mun ekki hafa litizt á veðurútlit og
lága loftvogsstöðu. Hefur sjálfsagt ætlað að hinkra við
og sjá hverju fram yndi.
Það var ákveðið að ég færi í róðurinn, ef róið yrði.
Og ég brann í skinninu af veiðilöngun og kappi. Mér
varð það á að segja, að ekki mundi mikil hætta að róa
á grunnmiðin, sem við vorum á daginn áður, þótt hann
golaði dálítið af suðri. Sannaðist þar að „ekki þarf nema
einn gikk í hverri veiðistöð“.
Faðir minn þoldi ekki brýninguna og sagði okkur að
búast í róðurinn og matast. Kom þá Kristján bróðir
minn, sem var nýlega fermdur, og haldinn mikilli veiði-
fýsn eins og við Björn, til hans og bað hann að lofa
sér að fljóta með í róðurinn. Faðir minn gat ekki neit-
að honum um það, þó reyndar væri ekki rúm fyrir
fleiri en fjóra á bátnum, þar eð hann var lítil norsk
skekta, sem ekki bar nema 6 tunnur.
Ég verð að játa það að mér var ekki rótt innan-
brjósts er við gengum frá bænum ofan í Víkina, þar
sem báturinn stóð. Golan hafði aukizt og rifan í suðri
stækkað. Mig fór að gruna að stormur væri í nánd og
ég mundi, með hinum fljótfærnislegu hvatningarorðum
mínum, baka okkur erfiði og hrakning eða máske ann-
að verra. Og ef illa færi þá var það mín sök að kon-
urnar tvær, sem ég elskaði, konan mín, sem ég hafði
gengið að eiga fyrir 6 vikum, og móðir mín, yrðu
ekkjur. Móðir mín var þá á sextugs aldri og átti að-
eins okkur Kristján á lífi af fjórum börnum, er foreldr-
ar mínir höfðu eignazt. Og svo voru það líka fjölskyld-
ur bændanna, sem mér var vel við, og báðir voru bama-
menn. Samvizkan tók að ásaka mig harðlega fyrir
ógætni mína. Og mig langaði til að éta allt ofan í mig
og letja fararinnar, sem ég hafði áður hvatt til. En ég
gat það ekki. Fannst það óbærileg hneisa og bleyðu-
skapur eftir nýtöluð hreystiyrði.
Við tréreistum, hrundum bátnum fram, tókum í
hann nokkra steina til kjölfestu og drógum seglið upp.
Og báturinn tók skriðinn út úr Víkinni.
Líklega hefur það verið mín vonda samvizka, sem
varð þess valdandi að ég fór strax að athuga útbúnað
bátsins. Mér var Ijóst að hann var ekki góður, ef í hart
færi. Og þá sá ég að ekki voru nema 4 árar í bátnum,
og tvær voru samskeittar, vafðar snærum. Ég benti
föður mínum á það og spurði hvort ekki væri réttara
að ná í varaár. Hann féllst strax á það og renndi bám-
um að skerjatanganum, sem er skammt norðan við Vík-
ina. Þar lá ár, sem aldrei hafði verið notuð vegna þess
hve Ijót hún var. Leggurinn var með hlykk. En hún
var úr seigum viði og mundi ekki hrökkva í sundur í
róðri þótt á reyndi.
Vig sigldum hraðbyri á miðin, sem við vorum á dag-
inn áður. En þá brá svo við að við urðum þar ekki lífs
varir. Nú var úr vöndu að ráða. Vindurinn hafði færzt
svo í aukana, að tveir þurftu að vera í andófi. Þykknið
302 Heima er bezt