Heima er bezt - 01.09.1960, Blaðsíða 17

aftur kom ég við í Geitavík, en sá bær er heldur innar
en á miðri norðurbyggð Borgarfjarðar. Lá þá bóndinn
Andrés Jónsson í Geitavík í heiftugri lungnabólgu, var
hann þungt haldinn og þótti nokkuð tvísýnt um líf
hans, enda hafði hann í eitt eða tvö skipti áður verið
hætt kominn í sömu veiki. Þar var og tengdamóðir
Andrésar, Guðbjörg Gissurardóttir, — gömul kona —
þá búin að liggja rúmföst svo vikum skipti í einhverri
veiki, sem fólkið þar gat ekki gjört sér grein fyrir, hvað
mundi vera. Þarna voru erfiðar ástæður, og ekki víst
hvað af myndi hljótast, ef ekki væri reynt að vitja
læknis, þó hans væri langt að leita.
Var nú leitað hófanna við mig, hvort ég mundi vera
fáanlegur til að sækja lækninn. Þó ég vissi fyrir fram,
að þetta mundi verða erfið ferð, þá sá ég og skildi
ástæðurnar á þessu heimili, og fannst allsendis ómögu-
legt að neita um mína liðveizlu og hét ferðinni.
Jörð var að mestu leyti auð, og veðrið gott, en
dimmt mjög um kvöldið svo að ég gekk við luktar-
Ijós leiðina norður Njarðvíkurskriðui', heim til mín.
Svolítið þurfti ég að taka mig til, en ekki eyddi ég
löngum tíma til þess og lagði af stað kl. 12 á mið-
nætti um Gönguskarð til Héraðs. Var þá farið að lýsa
af tungli og orðið léttskýjað. Þar sem fannir voru,
var manntyllingur á þeim og traustur ís var orðinn á
ám og vötnum. Skauta tók ég með mér í þeirri von,
að það mundi geta flýtt eitthvað fyrir mér. Ekki var
ég kunnugur leiðinni, en hafði samt einu sinni farið
upp að Lagarfljótsbrú. Það var árið 1905, þegar brúin
var vígð. Þegar ég kom upp fyrir fjall, sem kallað er,
tók ég stefnu inn Hérað, það sem ég hélt vera á brúna.
Ekkert kom fyrir á leiðinni sem varð mér til tafar,
heldur hraðaði ég ferðinni sem mest ég mátti, því að
hugurinn rak á eftir mér, að reyna að verða nú ekki
of seinn.
Grafarþögn var alls staðar. Snjótittlingarnir hnipr-
uðu sig saman og sváfu vært í djúpum, gömlum götu-
troðningum, lautum og skorningum. Rjúpurnar lágu
rólegar í dyngju sinni og krummi gamli kúrði með
nefið undir vængnum einhvers staðar úti í kaldri ldetta-
skor og bærði ekki á sér. Enginn rakki gó, þar sem ég
nálgaðist bæi, og hvergi sást ljóstýra í glugga. Héraðið
var allt í fasta svefni og allar sveitir Fljótsdalshéraðs
lágu þar saman í einni stórri flatsæng og létu sig
dreyma fallega drauma, drauma sem alltaf eru að koma
fram um bættar samgöngur, ræktun, byggingar, stór-
búskap, skóla, skemmtanir og bættan hag fólksins.
Stjömurnar depluðu augunum syfjulega langt, langt
úti í blárri heiðríkjunni. Máninn einn var vel vakandi
og málaði ásýnd jarðarinnar nábleika eins og á líki.
Við vorum þarna bara tveir á ferð, ég og skugginn
minn, kolsvört hermikráka, sem ýmist var á hæð við
sjálfan mig, eða gat gjört sig tólf álna langa eins og
Örvaroddur var sagður, og urðum við jafn fljótir og
komum að Lagarfljótsbrúnni kl. 5 um morguninn.
Skammt frá brúnni er gestgjafaheimilið Ekkjufell,
sem ég hafði svo oft heyrt ferðamenn minnast á. Datt
mér nú í hug að fara þangað heim og vita hvort þar
væri nokkra hreyfingu að sjá. Er ég kom þar á hlaðið,
sá ég ljóstýru i fjárhúsi þar á túninu, gekk ég nú þang-
að og var þar Sigbjörn bóndi að gefa lömbum sínum.
Heilsuðumst við og sagði ég honum af ferðum mínum,
fór svo heim með honum og þáði mjólk að drekka.
Kvaddi ég svo bónda og hélt áfram upp Fellin. Er ég
kom þar nokkuð ofar ljómaði dagur og þegar ég nálg-
aðist bæinn Ás, var orðið albjart. Sá ég þar mann úti
staddan á hlaði, var það Brynjólfur bóndi. Greip mig
nú sterk löngun í kaffi, enda var ég bæði þyrstur og
sveittur. Þegar ég hafði heilsað Brynjólfi og hann frétt
mig um, hvernig á ferðum mínum stæði, sagði hann
ég skyldi ganga í bæinn augnablik og kasta mæðinni.
Stúlkurnar væru nýbúnar að mjólka kýrnar og væri
bezt fyrir mig að fá volga mjólk að drekka. Hafði ég
stutta viðdvöl á Ási og fór þaðan vel haldinn og fann
þá hvorki til svefns né þreytu.
Að Brekku í Fljótsdal (læknissetrinu) kom ég kl. 1
e. h. Læknir var þá þar Ólafur Lárusson. Hann var
skipaður læknir í Hróarstunguhérað 1912 og sat á Eið-
um það sumar, en fluttist að Brekku um haustið. Var
þar til 1925 að hann fluttist til Vestmannaeyja. Lýsti
ég nú erindi mínu, og sagðist læknir geta lagt af stað
með mér kl. 4 s. d. og spurði mig, hvort ég vildi nú
heldur leggja mig fyrir þangað til, ellegar hann bland-
aði handa mér dálitla hressingu. Af því ég fann ekki
til neinnar þreytu, því hugurinn hafði borið mig hálfa
leið, eða svo fannst mér að minnsta kosti, þá var ég
fljótur að velja þann kostinn, sem mér þótti aðgengi-
legri, nefnilega hressinguna, en hugsaði með sjálfum
mér, að ég gæti legið og sofið eins mikið og ég vildi,
þegar ég væri kominn heim.
Þegar við höfðum matazt og læknir hafði gjört þær
ráðstafanir heima, sem hann áleit með þurfa, fór hann
að tygja sig til ferðar og vorum við komnir af stað
kl. tæplega 4 s. d., ég gangandi, með skauta mína í
hendinni, en læknir ríðandi. Kom okkur nú saman um,
af því að spegilsléttur ís var á fljótinu, að fara heldur
eftir því. Batt ég nú á mig skautana og renndi mér af
stað, en Ólafur læknir þeystist áfram á fáki sínum og
skilaði okkur drjúgt áfram út eftir Leginum. Þegar ég
kom út að brúnni á Lagarfljótinu, settist ég niður og
beið eftir lækni, sem var orðin góðann spöl á eftir mér.
Stakk ég nú upp á, að við skyldum fara eftir fljótinu
alla leið út að Hóli í Hjaltastaðaþinghá, þaðan væri
fljótfarið austur undir fjallið (venjulega tveggja stunda
gangur). Ekki vildi hann fallast á uppástungu mína,
sagðist þurfa að koma að Eiðum og varð það svo að
vera. Leiðin frá brúnni út að Eiðum var heldur ógreið-
fær, ásar, móar og mýrarsund, enda fórum við sem
beinasta leið þar út eftir en héldum okkur elcki að
neinum götum, enda orðið dimmt. Að Eiðum komum
við svo kl. 11 um kvöldið. Sagði þá læknir við mig:
„Ég fer nú inn til hennar Sigurbjargar, þar er ævinlega
hlýtt inni, og svo er kaffið sem hún býr til ævinlega
þessi sælgætis drykkur, hressandi og bragðgott.“ (Sig-
Heima er bezt 305