Heima er bezt - 01.02.1989, Blaðsíða 28

Séra
Ingólfur
Þorvaldsson.
— Nú var þarna kaupmaður áður, sem seldi KEA
verslun sína, og Páll tengdafaðir þinn hafði verslað í
Ólafsfirði fyrrum. Var þá einhver annar með verslun, eftir
að kaupfélagið hóf rekstur?
— Já, Páll Bergsson hafði verið með verslun áður en
hann fluttist til Hríseyjar, og þegar hann fór keypti Árni
bróðir hans verslunina og rak hana áfram. Það er þá eina
verslunin önnur en kaupfélagið, sem nokkuð kvað að. Það
er að segja, að Jón nokkur Sigurðsson, sem kallaður var Jón
Karen og stundum bara Kari, hann var með svolitla versl-
un. Matvöruverslun hans var tiltölulega lítil, en hann var
með ýmsilegt fleira, t.d. álnavöru. Og þá hljóp hann
stundum með strangana heim til frúnna, ef þær vildu líta á
og kaupa nýkomin kjólefni, sem hann fékk innan af Akur-
eyri. En þetta var ósköp lítil verslun.
— Var þá eitthvert starfslið við kaupfélagið?
— Enginn nema ég. Þetta var ekki sjálfstætt útibú og allt
bókhald var á Akureyri. Ég skrifaði nótubækur, því þarna
var lánsverslun, og þær fóru síðan til Akureyrar, þegar þær
voru útskrifaðar, og viðskiptareikningarnir voru síðan
skrifaðir þar. Það er að segja, að öðru leyti en því, að ég
hafði nokkuð marga viðskiptamenn í mánaðarreikningi. Þá
færði ég alltaf hjá mér, til þess að hafa yfirlit um það,
hvernig menn væru stæðir hverju sinni.
Ég var einn í búðinni tvö fyrstu sumrin. Eftir það var svo
hjá mér piltur yfir sumarmánuðina, Grímur Bjarni
Bjarnason, sem mun vera faðir núverandi bæjarstjóra í
Ólafsfirði. Grímur Bjarni var systursonur Gríms skóla-
stjóra Grímssonar og ólst upp hjá honum. Grímur var
skólastjóri í Ólafsfirði frá árinu 1904 til 1934, en Grímur
Bjarni varð síðar íshússtjóri þar. Nú yfir veturinn var ég
einn að störfum, nema hvað Gísli föðurbróðir minn, sem
bjó í Svínárnesi, flutti nú út eftir og var salthússtjóri hjá
mér. Hann var svo oft í búðinni hjá mér á vetrum.
Kaupfélagið var sem sagt með fiskmóttöku og saltfisk-
sölu. Þannig keypti það töluvert af blautfiski af trillum og
árabátum á sumrin. Já, sumir lögðu inn róður og róður og
Gísli annaðist alveg verkun á þeim fiski. En karlarnir
reyndu þó fremur að salta sjálfir, en kaupfélagið annaðist
umboðssölu fyrir nokkuð marga mótorbáta á öllum þeirra
þurrfiski. Þeir sáu þá sjálfir um að verka hann, þurrka,
pakka og meta.
XLVIII
Hafnleysa
— Einangrun í Ólafsfirði hefur verið mikil á þessum
tíma.
— Já, ég hafði aldrei látið mér detta í hug, að það kæmi
nokkurn tíma höfn þar ytra.
— Voru hafnarskilyrði svo slæm?
— Já, já. Og það, sem reyndist einna verst, að minnsta
kosti frá mínum bæjardyrum séð, var hversu grunnur
fjörðurinn er langt út. í aftakabrimum þá braut stundum
alveg þvert yfir fjörðinn, svo engu skipi var fært inn, nema
þá með Kleifum, en þar var miklu dýpra. Þarna var því lítið
um hafnargerð á þessum árum. Hafði aldrei staðið bryggja
þar þangað til Sveinbjörn Jónsson1 fann upp á því að steypa
hol ker á landi og draga þau síðan fram og sökkva þeim. Þá
voru þau fyllt af fjörugrjóti og stóðu þá nokkuð af sér. En
mistök Sveinbjarnar voru þau, að hann lét fylla þau af
lausu grjóti og briminu tókst með tímanum að brjóta göt á
kerin svo grjótið hrundi úr þeim. Þegar ég kom út eftir var
síðasta kerið á förum. Þá kom hafnarmálastjóri til skjal-
anna og ráðinn var verkstjóri frá Siglufirði. Var nú steypt
utan um þetta brotaker, sem Sveinbjörn hafði byggt, og
það allt fyllt með steypu. Sá klumpur stóð síðan. Bitana og
lausu flekana, sem voru lagðir út á þetta ker svo úr varð
bryggja, varð síðan að fjarlægja á hverju hausti, því það
hefði allt sópast burt í brimi yfir veturinn. Það stóðu að vísu
seinast þar járnbitar, sem voru steyptir fastir við þetta ker
og annað sem var ofar. En annars voru þetta einu hafnar-
bæturnar, sem gerðar voru meðan ég var í Ólafsfirði. Þetta
útilokaði alla stærri útgerð. Það voru þar 12 lesta mótor-
bátar stærstir. Sjómennirnir urðu oft að flýja með þá, ef
veður spilltust og fóru þá allt inn að Hrísey og Hjalteyri,
jafnvel alla leið inn til Akureyrar. Það komu oft svo slæmir
hvellir.
Framhald.
1 Sveinbjörn Jónsson byggingameistari frá Syðra-Holti í Svarfaðardal.
Hann var mikill athafnamaður og starfaði á Akureyri á árunum 1920-’35.
Framkvæmdastjóri Ofnasmiðjunnar hf. í Reykjavík frá stofnun hennar
1936.
64 Heima er bezt