Heima er bezt - 01.09.1997, Blaðsíða 16

Bræðrapartur er stórt og virðulegt
hús og var á þessum tíma næsta hús
við Stapann, en svo heitir all hár
klettarani á milli Voga og Njarðvík-
ur.
Eiginkona Guðmundar var bæði
myndarleg í útliti og verkum sínum.
Þarna ríkti röð og regla á öllum hlut-
um og hér átti ég góðar stundir.
I upphafi vertíðar rerum við oftast
út fyrir Garðsskaga með línu og við
fiskuðum alltaf í góðu meðallagi,
miðað við aðra báta. Frátafir frá sjó
voru ekki miklar, enda tók táin á
Skaganum mikið úr sunnanáttinni,
sem annars hefði oft orðið slæm.
A meðan við rerum svona langt út
náðum við aðeins einum róðri á dag
og það þótt gott.
Um páskaleytið fara að koma
fféttir af góðu fiskiríi í Grindavík og
þá er skipt um veiðarfæri, línan lögð
til hliðar en þorskanet sett í sjó,
nokkru utan við Stapann og þar fisk-
uðum við þokkalega framan af en
síðan fer fiskur smátt og smátt að
minnka þarna ytra.
Við förum að færa okkur nær og
nær Stapanum. Svo gerist það einn
dag, er við förum að draga upp net-
in, að mikill fiskur er í þeim. Við
fyllum bátinn og leggjum netin aftur
og höldum svo til lands en þangað er
örstuttur spölur. Er við höfðum land-
að aflanum höldum við á ný út í net-
in og allt fer á sömu leið.
Næstu daga gekk allt eins og fyrr
segir að öðru leyti en því að við fær-
um netin alltaf nær og nær hamra-
veggnum og tvisvar eða þrisvar fór-
um við þrjár ferðir yfir daginn og
fengum sem næst fullan bát í hverri
ferð.
Hvað þetta fiskirí stóð lengi man
ég nú ekki, en einhveija daga var
það. Síðan fór að draga úr afla þarna
uns hann hvarf alveg. Það sem eftir
var af vertíðinni vorum við að leita
fiskjar vítt og breytt um allan sjó en
lítið aflaðist.
Þann tíma sem við fiskuðum sem
mest við Stapann var gott fiskirí í
Grindavík en því lauk þar á sama
tíma og hjá okkur.
Fyrir mig, sem var ný byrjaður
fiskimennsku, var það ævintýri lík-
ast að sjá netin lögð upp að háum
hömrum Stapans, á að því er virtist
miklu dýpi og fýllast þar á stuttum
tíma af rígaþorski.
Þar sem ég fór í upphafi nokkrum
orðum um bátana í Grindavík og
vitnaði til þess að bátur okkar hefði
verið af svipaðri gerð, langar mig til
að fara nokkrum orðum um fatnað
sjómanna þessara ára, því ekki var
hann síður ólíkur þeim fatnaði sem
nú tíðkast, en bátarnir.
Eins og að líkum lætur þurftu
menn að vera vel og hlýlega klæddir,
þar sem ekkert skýli var fýrir veðri
og ágjöf. Ekki var heldur hægt að
vinna sér til hita því engar voru ár-
arnar lengur.
Innst fata voru allir í langerma
prjónaskyrtu og öklasíðum prjóna-
buxum og auðvitað voru þessi fot al-
farið úr íslenskri ull og þeir, sem
höfðu háðið í hávegum, sögðu gjarn-
an að íslenskir sjóarar klæddust
sjálfu foðurlandinu innst fata.
Á fótum báru menn vel þæfða ull-
arsokka. Að ofan voru flestir í lé-
reftsskyrtu og ullarpeysu og auðvit-
að voru þær báðar ermalangar. Hér
utan yfir kom svo oft þunn úlpa.
Hið neðra voru menn í þykkum
ytri buxum er mest líktust gömlu,
góðu, heimaofnu vaðmálsbuxunum.
Á höndum báru allir svo svellþykka
og vel þæfða ullarvettlinga er í dag-
legu tali voru nefndir sjóvettlingar.
Yst fata komu svo vaðstígvél er
upphaflega voru hnéhá, en ofan á
þau var límd rauð slanga, sem gerðu
þau svo há að þau náðu upp í nára.
Þá kom sjóstakkur með kraga sem
hindraði aðgang regns eða sjávar
niður með hálsi, stakkurinn náði nið-
ur fyrir hné. Efst trónaði svo sjóhatt-
urinn á höfði manns. Hann var fóðr-
aður að innan og á honum voru börð
er hrintu allri vætu frá hálsi.
Allur þessi mikli fatnaður var
þungur og fyrirferðarmikill, en það
þurfti líka mikið til að halda manni
heitum í frosti og ágjöf á langri leið.
Væri mjög kalt á út- eða innstím-
inu skiptust menn gjarnan á, svo
sem hægt var, að sitja sem næst vél-
inni og reykrörinu og orna sér þar.
Þeir, sem ekki komust að vélarhlýj-
unni, börðu sér hraustlega til hita.
Færi svo að vélarylurinn og bar-
smíðamar dygðu ekki til, var þrauta-
lendingin sú að láta hinn kalda taka
góðan slatta af neftóbaki í nef sitt og
fyrir þá, sem slíku voru óvanir,
reyndist þetta oft hið besta ráð.
Annars er það svo skrýtið að kuldi
á sjó er að mínu mati aldrei eins
napur og nístandi og kuldi í landi.
Þessu til staðfestu get ég sagt að ég
hef þekkt marga sjómenn, sem aldrei
kvörtuðu undan sjávarkulda en voru
hinsvegar hinar mestu kuldaskræfur
í landi. Af hverju þetta getur stafað
veit ég ekki, en svona er það samt.
Guðmundur Kortsson var góður,
gætinn og farsæll skipstjóri og
heima fyrir var hann afar gæfur og
spakur maður.
Um leið og landfestar höfðu verið
leystar og báturinn var kominn svo
langt frá bryggju að öllu væri óhætt,
tók Guðmundur af sér hattinn, það
er gula, góða sjóhattinn, setti upp
hátíðlegan svip og hóf lestur sjóferð-
arbænar, hægt og virðulega, en þegar
komið var fram í bænina fór hann að
flýta sér við lestur hennar, hespaði
henni af, rak sjóhattinn á höfuð sér
og fór að skammast með miklum til-
þrifum, en það óvenjulega var að all-
ar skammirnar dundu alltaf á einum
og sama hásetanum. Annarra lagði
hann aldrei til. Þetta sérkenni Guð-
mundar varð ég aldrei var við hjá
öðrum skipstjórum sem ég kynntist.
Það, sem mér fannst líka all
merkilegt var, að sá sem skammirnar
fékk virtist ekki sjá neitt óeðlilegt
við þetta og tók öllu með þögn og
þolinmæði.
Já, það er óhætt að segja að sinn er
siðurinn á hverjum stað.
d
332 Heima er bezt