Heima er bezt - 01.07.1999, Síða 54

Ég ótti þá 5 eða 6 kindur, 4ra
vetra gamlan hest, folaldið var mér
gefið í fermingargjöf.
Ég var nákunnugur heimilinu í
Blönduhlíð og vissi að á því voru
ýmsir vankantar. Þar höfðu um
langan aldur, búið hjónin Einar
Guðmundsson og Björg Þorvarðar-
dóttir, mestu myndar og dugnaðar
manneskjur. Einar var ffamúrskar-
andi áhuga og dugnaðar maður.
Þau áttu mörg börn og þegar hér
var komið sögu, bjuggu synir hans
tveir á jörðinni, áður nefndur Björg-
úlfur og Sigfús bróðir hans. Gömlu
hjónin voru í húsmennsku og höfðu
lítinn part af jörðinni.
Hjá þeim var dóttir þeirra geð-
veik. Hún var það mikið veik að
ekki þótti óhætt að láta hana ganga
lausa og hafði því verið slegið utan-
um hana í einu horni stofunnar,
þar sem foreldrar hennar sváfu.
Þetta setti að vonum dapurleika-
blæ á heimilið.
En aumingja gömlu hjónin höfðu
orðið fyrir fleiri áföllum. Þau höfðu
þá nýlega misst tvö uppkomin
börn, son um tvítugt og dóttur um
þrítugt, en þau höfðu verið stoð og
stytta heimilisins.
En allt þetta mótlæti báru þau
með stillingu. Trúin hefur máski
bjargað þeim, því einlægari trú-
manneskjur hef ég ekki þekkt.
Þar á heimilinu var húslestur les-
inn á hverjum sunnudegi allt árið
um kring og auk þess á föstunni,
daglega.
Ég hafði ekki lengi verið í Blöndu-
hlíð þegar ég fann að samkomulag-
ið á milli heimilanna var meira en í
meðallagi stirt. Heimilislífið var
þunglamalegt og gleðisnautt. Mér
leiddist þar. Ég fann líka fljótt að
húsbóndi minn var í meira langi
lundstirður. Hefur það sjálfsagt ver-
ið upphaf þeirrar veiki, sem síðar
kom fram í honum, er kölluð var
geðtruflun. Það kom fyrir að hann
talaði ekki eitt einasta orð við mig í
heila viku. En það þótti mér þó enn
verra, hvað hann var vanþakklátur
og á stundum ónotayrtur. Mér hætti
þá líka til að borga fyrir mig.
Þannig myndaðist nokkurs konar
veggur á milli okkar.
Við vorum aðeins tveir við hey-
skapinn svo geta má nærri að lítið
var um gleðskap eða samræður
daglega.
Sumarið var með eindæmum gott
og gekk heyskapur vel. Vinnudagur
var langur og óreglulegur vinnu-
tími. Mun það þá oft hafa farið eftir
skapsmunum Björgúlfs hvenær hætt
var.
Á þeim tíma hafa húsbændur yf-
irleitt litið svo á að þeir einir ættu að
ráða því hvað vinnutími væri lang-
ur.
Ég man eftir einu tilsvari Björg-
úlfs, sem mér sárnaði og er jafn-
framt sýnishorn af mörgum tilsvör-
um hans. Það var komið fast að
réttum. Við áttum stóran flekk af
heyi á flötinni fyrir ofan hlöðuna.
Það var komið undir kvöld og farið
að skyggja. Veður var þannig að
búast mátti við rigningu þá og þeg-
ar. Við reyndum af kappi að koma
sem mestu af heyinu inn áður en
færi að rigna. En erfitt var að koma
því fýrir sökum þess að hlaðan var
að verða full, svo við þurftum að
troða í mæninn.
Það stóð á endum að um leið og
við komum inn síðustu tuggunni og
fylltum hlöðuna, kom úrhellis
reigningardemba. Ég varð einhvern
veginn svo undarlega sæll og glaður
yfir því að koma heyinu inn undan
rigningu og einnig að heyfengurinn
yfir sumarið var bæði mikill og góð-
ur og því ástæða til að fagna yfir
því. En í einfeldni minni og barna-
skap, hafði ég orð á því við Björgúlf
að þetta væri nú orðinn mjög góður
heyskapur hjá okkur í sumar. Þá
hreytti Björgúlfur út úr sér:
„Heldurðu að ég ætli að fara að
þakka þér það, þótt eitthvað hafi
heyjast betur en venjulega."
Ég svaraði:
„Þú ert nú víst ríkari af einhverju
öðru en þakklæti."
Á þeirri stundu var ég ákveðinn
að vera ekki lengur í Blönduhlíð,
hvað sem við tæki.
Ég ætla að geta hér um eitt atvik
sem dæmi um lipurð og sanngirni
Björgúlfs.
Um vorið, skömmu áður en ég fór,
var haldið uppboð í Brautarholti.
Mig langaði mikið til að fara og
vera á uppboðinu. Ég stundi því
upp við Björgúlf að mig langaði til
að fara. En við það var ekki kom-
andi. Hann sagði að ég hefði ekkert
þangað að gera, svo mætti hann
heldur ekki missa mig. Það þyrfti að
taka upp grjót úr flaginu.
Ég vildi samt reyna til þrautar og
bauð honum að ég skyldi vinna í
staðinn á sunnudaginn við flagið,
ef ég fengi að fara. Eina svarið, sem
ég fékk, var þetta:
„Þú hefur ekki þurft að vinna á
sunnudaögum hingað til."
Og við það sat.
Allir karlmenn á heimilinu þar
sem ég var, fóru á uppboðið. Strák-
ur á líku reki og ég, sem var hjá
bóndanum á hinu búinu, fékk um-
yrðalaust að fara.
Ég mun ekki hafa verið neitt hýr á
svipinn þegar ég gekk niður að flag-
inu og sá að hinir allir voru að ríða
úr hlaði. Ég held að frekar lítið hafi
orðið úr verki hjá mér daginn þann.
í samningi þeim, er við gerðum
um kaup mitt, var svo ákveðið að
ég skyldi fá eina viku um sláttinn til
að heyja fyrir hestinum og einnig
átti ég að fá slægjur eins og ég
þyrfti.
Það varð svo síðar að samkomu-
lagi að ég sleppti því að heyja sér en
ynni þessa viku hjá húsbónda mín-
um og fengi þess í stað 12 hesta af
heyi.
Allt gekk nú þetta samkvæmt
áætlun. Ég bar heyið upp í galta við
endann á kindahlöðunni. 12 torfur
fékk ég hjá Björgúlfi að láni, svo að
ég gæti tyrft heyið um leið.
En þessar torfur áttu eftir að koma
aftur til sögunnar.
Á krossmessudagsmorgun kom
Björgúlfur inn í herbergið til mín,
brúnaþungur og fasmikill, með
blað í hendi. Það var reikningur yfir
viðskipti okkar. Svo virðulegt plagg
hafði ég ekki fengið fyrr. Ég harma
það mjög að nú skuli það verea
glatað. Ég hélt að í raun og veru
væri engin þörf á uppgjöri, en Björg-
úlfur sagði eitthvað á þá leið, að ég
294 Heima er bezt