Heima er bezt - 01.07.1999, Blaðsíða 58

Knut Hauge:
Matthildur
frænka
Hús það, sem byggt hafði
verið við torgið og alltaf
nefnt Jokkumshús, ú sér
langa og virðingarverða
sögu. Hinn fyrsti Jokkum, ættfaðir-
inn, kom gangandi innan frú flesj-
unum ú tréskóm með poka ú baki
og þúsund úra þrek bóndans og
hyggindi í stæltum líkamanum og
grdum, óspilltum heilafrumunum.
Hann hóf verslun í bakrými
nokkru. Þegar hann andaðist, aldur-
hniginn og saddur lífdaga, hafði
hann stofnað fyrirtæki Jokkums,
sem stóð síðan öldum saman, oftast
d traustum grunni, þótt dramunur
væri að sjdlfsögðu stundum nokkur,
vegna breyttra tíma og aðstæðna.
Afkomendur hins fyrsta Jokkums,
ættföðurins, færðu síðan smdm
saman út kvíamar af miklum dugn-
aði, byggðu upp hverfið og eignuð-
ust það að lokum. Þama rúku þeir
verslunina í sívaxandi mæli, hver
fram af öðmm og stórbættu húsa-
kynnin. Var þar bæði um að ræða
verslunarhús, birgðaskemmur
margs konar, og íbúðarhúsnæði fyr-
ir starfsfólk, sem fjölgaði með hverju
úri sem leið.
Jú, verslun hins fyrsta Jokkums og
afkomenda hans, hafði vissulega
vaxið og blómgast og úvallt haft sig
klakklaust yfir erfið tímabil, sem
jafnan koma öðm hverju d langri
leið.
Hinn síðasti Jokkum, var einnig
mikill dugnaðar- og heiðursmaður,
auk þess sem hann var afi minn. En
guð hafði lagt ú hann þungan kross:
Hann eignaðist engan son, aðeins
Svo langt sem ég man, var ég
hrœddur við Matthildi frœnku.
Það var heldur ekki að
ástœðulausu. Og núna, þegar
ég á að skrifa minningargrein
um hana, er þaó innilegasta ósk
mín, að hatrið liti ekki
frásögnina. Eg vil gjarna segja
sannleikann um Matthildi
frænku og dvöl hennar hér á
jörðu, en það er vissulega erfitt
fyrir mig. Megi allar góðar
vættir koma mér til hjállpar,
enda þótt ég hafi lítið orðið var
við þær, þau þrjátíu ár sem ég
heflifað.
Smásaga
þrjúr dætur. Og þetta var húlfu
þyngra vegna þess að Jokkum afi
minn hafði ætíð borið lítið traust til
kvenna, nema til borðs og sængur,
þar sem hann taldi að væri fyrst og
fremst hlutverk þeirra.
En þessar þrjúr ungu dætur Jokk-
ums, sem allar vom yndisfagrar eins
og unaðslegur vordagur, vom dúðar
og elskaðar af öllum íbúum bæjar-
ins. Á þeim dögum var oft mikil
gleði, fjör og fögnuður d heimili
Jokkums.
En hið fagra kallar oft d ógæfuna.
Afi réð eitt sinn til sín ungan,
brúðmyndarlegan pilt. Hömnd hans
var dökkt með gullnum litblæ, tenn-
urnar skjannahvítar og augun brún
og broshlý. Hann var fæddur og al-
inn upp ú suðlægari slóðum, þar
sem loftslagið var miklu hlýrra.
Hann útti að sjd um einn þútt versl-
unarinnar, sem orðin var stór í snið-
um, og fórst það vel.
En því miður, hann sinnti líka
fleiru en henni.
Áður en fyrsta úrið var liðið, hafði
verslunarmaðurinn ungi, Friðrik að
nafni, heitbundist Matthildi, sem
var elsta dóttir Jokkums. Það gerðist
með fúsu samþykki föðurins. Hinn
sonalausi atvinnurekandi hafði
mikla mætur d unga manninum,
bar fýllsta traust til hans og kaus
ekkert fremur en að hann tæki við
verslunarrekstrinum af sér, þegar
hann hyrfi af sjónarsviði og yrði
leiðtogi ættarinnar.
Menn sögðu að Matthildur hefði
aldrei verið fegurrri en þetta sumar.
En svo gerðist það, þegar kom
fram d haustið, að yngri systumar
tvær, dætur Jokkums afa, þær Lína
litla, eins og hún var alltaf kölluð,
og Lóa, urðu sífellt daprari og ve-
sældarlegri eftir því sem hamingjan
hlúði meira að Matthildi. Rósimar
mdðust út í kinnum þeirra, brosið
hvarf úr andliti og augum og ömur-
legt hvískur úr skýlum og skotum
barst frd manni til manns. Þannig
var það alltaf ú þessum tímum, bær-
inn vissi allt um alla dður en at-
burðirnir höfðu raunvemlega gerst.
Matthildur, sem gagntekin var af
hamingju sinni, var sú síðasta sem
þetta ömurlega hvískur núði til. Hún
neitaði í fyrstu að trúa þeim óheilla
orðrómi sem til hennar barst. Því
298 Heima er bezt