Æskan - 01.11.1969, Blaðsíða 7

og fékk mjög góða menntun, — lærði alla kristna trúfræði
og gríska heimspeki að auki. Og hér með eru upptaldar
einu öruggu staðreyndirnar um líf hans.
Nokkrar sagnir greina frá því, að Nikulás hafi verið of-
sóttur og meira að segja fangelsaður á stjórnartímum
Díokletíans keisara og að á stjórnartímum Konstantíns keis-
ara hafi hann verið viðstaddur fyrsta fund Alkirkjuráðsins,
en þá hafði kristin trú breiðzt út til margra landa, og
kirkjunnar menn töldu nauðsynlegt að mynda samtök með
sér. Þessi fundur var haldinn í Nicaea árið 325 og þar iók
kirkjan einkum afstöðu til villukenninga Aríusar. Engar
sannanir eru þó fyrir því, að Nikulás hafi verið þar við-
staddur.
Eina staðreynd virðist þó mega draga af öllum sögnum
um hann og hún er sú, að hann hafi verið óvenju traustur
og góðhjartaður maður og skemmtilega laginn að koma
góðu til leiðar. Ein þekktasta sagan um hann greinir frá
nágranna hans og átti sá 3 uppkomnar og friðar dætur en
var ekki nógu efnaður til þess að geta gefið þeim góðan
heimanmund, enda voru þær allar ógiftar i föðurgarði.
Nikulás biskup komst á snoðir um þetta og nú segir sagan,
að hann hafi læðzt eina nóttina upp að húsi vinar síns og
fleygt handfylli af gullpeningum inn um gluggann hjá honum.
Þessir peningar urðu nægilegir til að skapa hinn ánægju-
legasta heimanmund, enda giftist nú elzta dóttirin íljótlega.
Nokkru síðar kom Nikulás biskup aftur að næturlagi í sömu
erindagjörðum og næstelzta dóttirin hlaut gott gjaforð
skömmu siðar. Nú hugsaði faðirinn sér að komast að því,
hver þessi ókunni velgerðarmaður hans væri og fylgdist
með ferðum manna heim að húsinu á nóttunni. Nikulás
kom í þriðja sinnið og þegar faðirinn sá hann, féll hann á
kné og vildi þakka honum, en Nikulás lagði fingur sinn á
varir hans og þvingaði hann til að þegja. Þessi fræga rrá-
sögn hefur verið sögð og endursögð gegnum aldirnar og
meðal annars orðið frumhugmynd að miklum vjölda mál-
verka.
Önnur sögn greinir frá því, að þrír foringjar í her Konstan-
tíns keisara hafi verið ranglega ákærðir fyrir landráð og
dæmdir til dauða. Nóttina fyrir aftökuna báðu þeir iil
Nikulásar biskups um hjálp, þótt hann væri í hundruð
mílna fjarlægð. Biskupinn birtist keisaranum þegar í stað
I draumi, skipaði honum að sleppa sakborningunum og
ógnaði honum með ægilegri refsingu, ef hann ekki hlýddi
sér. Keisarinn varð dauðhræddur og flýtti sér að sleppa
mönnunum, þegar hann vaknaði.
Fjöldi kraftaverka er eignaður hinum ráðsnjalla biskupi.
Eitt, sinn var mikið hallæri í borginni Myra og þá vildi svo
til, að skip hlaðin hveiti frá Egyptalandi vörpuðu akkerum
á höfninni. Nú átti hveitið að flytjast í kornhlöðurnar í Kon-
stantínópel og auðvitað mundu skipstjórarnir engu fyrir týna
nema lífi sínu, ef eitthvað af hveitinu kæmist ekki til skila.
Nikulás biskup fór og tjáði skipstjórunum vandræði borgar-
búa og sagði: „Óttizt ekkert. Látið mig hafa nóg korn
handa mínu fólki.“ Skipstjórarnir gerðu svo, en þegar þeir
svo komu til ákvörðunarstaðar, reyndist farmurinn vera
ósnertur.
Nikulás biskup lézt kringum árið 340 og var jarðaður
með mikilli viðhöfn og eftirsjá. En allir þeir, sem bágt
áttu, héldu áfram að trúa á hann og trúin á kraftaverk hans
breiddist norður um Rússland og vestur um alla Evrópu.
Sjómenn báru þessa trú frá höfn til hafnar, flutningamenn
báru hana eftir skipgengum fljótum og sölumenn íluttu
hana um þjóðbrautir á landi. Fljótiega var svo komið, að
allir þeir, sem flutninga önnuðust, beiddust verndar hans.
Mynd hans var að finna á skipum hafanna jafnt sem kross-
götum þjóðvega í landi, á brúm og hættulegustu fjallveg-
um. Samtök iðnaðarmanna og fleiri stéttir skipuðu sér
undir verndarvæng hans og hann varð sérstakt átrúnaðar-
goð og hollvinur skipasmiða, vínkaupmanna, lyfjafræðinga,
stúdenta og lögfræðinga. Enginn hinna heilögu manna
jafnast á við hann að vinsældum.
Mörgum kristnum mönnum varð það sorgarefni, þegar
borgin Myra féll í hendur hersveita Múhameðstrúarmanna
rúmlega sjö öldum eftir dauða Nikulásar. Sérstaklega áttu
ítalskir sjómenn erfitt með að hugsa sér, að trúleysingjar
gengju um grafhýsi hans. Því var það, að árið 1087 sigldu
50 menn á 3 kaupskipum frá hafnarborginni Bari á Suður-
Ítalíu. Þeir héldu beint til Myra, stigu þar á land og gengu
beint að grafhýsi Nikulásar, sem 4 menn gættu. Þeir tóku
við digrum sjóði peninga, síðan brutu aðkomumenn lokið
af grafhvelfingunni og sigldu á brott með bein átrúnaðar-
goðs síns. Sigri hrósandi héldu þeir til heimahafnar og þar
var þeim íagnað innilega.
Hvít steinkirkja var byggð yfir jarðneskar leifar Niku-
lásar í borginni Bari. Hún stendur frammi við sjóinn og er
i dag einn af mestu helgistöðum kristninnar. Árlega flykkj-
ast pílagrímar þangað, eða 200.000 til jafnaðar. Meðal þeirra
eru ungar stúlkur, sem koma til að biðja þess, að þær eign-
ist góða eiginmenn, jafnt og sjómenn frá nærliggjandi stöð-
um, sem koma til að biðjast fyrir, áður en þeir leggja út á
misvindasamt Adríahafið.
Ferðamannastraumurinn til Bari nær þó hámarki i maí,
en þá minnast menn ætíð flutningsins á jarðneskum leif-
um dýrlingsins. Mikil skrúðfylking fólks í miðaldabúningi fer
um göturnar og ber geysistóra tréskurðarmynd hins heilaga
manns fram á þilfar einhvers fiskiskipsins í höfninni. Fán-
ar blakta og lúðrar gjalla, en mannfjöldinn þyrpist fram á
ströndina til þess að horfa á meðan skipið siglir um fló-
ann með mynd dýrlingsins í fylgd margra smábáta, sem
allir eru skreyttir í tilefni dagsins.
499