Æskan - 01.01.1981, Blaðsíða 16

Um þessar mundir sýnir Þjóðleikhúsiö
barnaleikritið Oliver Tvist, sem er gert eftir
hinni heimsfrægu skáldsögu enska
skáldsins Charles Dickens. Skáldsagan
Oliver Tvist hefur komið út á íslensku í
þremur útgáfum hjá Æskunni, og sú síð-
asta í desember s.l. Bók þessi er yfir 367
blaðsíður með fjölda mynda og hefur verið
börnum og unglingum hin besta skemmt-
un og fræðsla.

Charles Dickens (1812 — 1870)
fæddist í Portsea á Englandi, þar sem
faðir hans, John Dickens, starfaði á
skrifstofu flotans. Móðir hans hét
Elizabeth, fædd Barrow. Þegar
Charles var tveggja ára flutti fjöl-
skyldan til London, síðan til Chatham,
en þaðan eru fyrstu bernskuminning-
ar hans, og loks á ný til London, er
hann var níu ára gamall.
Charles Dickens ólst upp í sárri fá-
tækt og höfðu hörmungar bernsku-
áranna mikil áhrif á hann æ síðan. Þó
minntist hann á fullorðinsárum aldrei
á þennan tíma og gat vart umborið að
hugsa um hann.
Faðir hans átti stöðugt við aukna
fjárhagserfiðleika að stríða og lenti að
lokum í skuldafangelsi. Móðir Charles
litla og fjögur af börnunum dvöldust
með John í fangelsinu, en Charles,
sem var næstelstur, fékk vinnu í skó-
svertuverksmiðju. Þar vann hann í
nokkra mánuði við að líma miða á
skósvertukrukkur fyrir sex shillinga á
viku. Þetta var tími örbirgðar, niður-
lægingar og sárrar örvæntingar fyrir
drenginn. Þá tæmdist fjölskyldunni
arfur, faðirinn losnaði úr skuldafang-
elsi og Charles var sendur í skóla.
Fimmtán ára gamall fór hann að
vinna á lögfræðiskrifstofu. Hann hafði
að vísu lítið kaup, en nú eignaðist
hann vini og fór að sækja leikhús, og
átti sá áhugi eftir að endast honum
allt lífið. Nokkru seinna varð hann
dómsmála- og síðar þingfréttaritari
og loks blaðamaður við „Morning
Chronicle". Fyrsta bókmenntaverk
hans var „Sketches by Boz", smá-
greinar, sem hann skrifaði upphaf-
lega fyrir tímarit, ,,Old Monthly Maga-
zine", en voru gefnar út 1836. Hlaut
bókin þegar miklar vinsældir. Sama ár
kvæntist Dickens Catherine Hogarth,
og þá var hann einnig beðinn um að
semja textann við grínmyndir, sem
frægur teiknari, Seymour að nafni
hafði gert. Varð það upphafið að hinni
geysivinsælu bók hans „Pickwick
Papers", en með henni var framtíð
hans sem rithöfundar tryggð.
Nú urðu snögg umskipti. Dickens
hafði verið óþekktur og fremur fá-
tækur, en nú hlaut hann frægð og
auðævi. Örfáum árum eftir að ,,Pick-
wick Papers" kom út, var hann orðinn
vinsælasti skáldsagnahöfundur, sem
Englendingar hafa nokkru sinni átt.
Og hann skrifaði eina bókina af ann-
arri þangað til hann lést um 30 árum
síðar.
Ðickens og kona hans eignuðust
tíu börn en slitu samvistum 1858.
Bjuggu þau á ýmsum stöðum í Lond-
on, síðast í Gad’s Hill en þar hafði
hann í bernsku dreymt um að eiga
heima.
Dickens ferðaðist mikið. Hann fór til
Bandaríkjanna og Kanada 1842, og í
tveim af næstu bókum sínum,
„American Motes" og „Martin
Chuzzlewitt", birti hann óvægar lýs-
ingar á Ameríkumönnum. Einnig
dvaldi hann m. a. í Genúa, Lausanne,
París og Boulogne.
Með skáldsögunni „David Copper-
field" komst hann á hátind frægðar
sinnar, en aðalpersóna bókarinnar
Mr. Micawber er að nokkru ýkt lýsing
á hans eigin föður, og sagan í heild
byggist á bernsku hans sjálfs. 1849
sneri Dickens sér að blaðamennsku á
nýjan leik og gaf síðan út tímarit til
dauðadags.
Síðustu árin var Dickens heilsuveill.
Hann var óþreyjufullur að eðlisfari og
starfaði alla tíð mjög mikið. Á árunum
1858 til 1868 ferðaðist hann mikið um
og las upp úr verkum sínum í Eng-
landi og Bandaríkjunum og hlaut frá-
bærar viðtökur. Eins og allir miklir
listamenn, sá hann heiminn ætíð sem
nýja og óvænta reynslu. Hann bjó yfir
mikilli orðgnótt og hafði jafnframt til
að bera frumlega kímni í orðavali. Og
síðan Shakespeare leið, hafði enginn
Englendingur skapað eins margvís-
legar sögupersónur og atburði og
hann. Enda höfðu verk hans svo mikil
áhrif á lesendur, að lífið í sögum hans
varð órjúfanlegur hluti af sögu og
14
^^^^^mmm^^mmmmmmmmmmmm^^^m^^mmmmmmmmm^mmm^mmmmmmmmmm