Æskan - 01.04.1984, Blaðsíða 4

„GA ,GN' IfEGII Qíí Viðtöl unglinga ,* fl við gamalt fólk Ú\ Vi
KIRKJUFERÐIRNAR ERU ÓGLEYMANLEGAR
Helga Jóna Elíasdóttir fæddist 26. nóvember 1905
að Hörgsdal á Síðu, dóttir hjónanna Elíasar Bjarna-
sonar kennara og konu hans Pálínu Elíasardóttur.
Hún giftist Óla P. Möller kennara á Þórshöfn árið
1933 og eignuðust þau 4 börn.
Ég spurði hana fyrst hvernig það var að vera barn í
upphafi aldarinnar.
„Það var og er alltaf gott að vera barn. Þó held ég
að áður hafi börn verið háðari foreldrum sínum og
heimili en nú er. Það kom af sjálfu sér að börnin vildu
gera þeim allt til þægðar, vera hlýðin og góð.“
- Heldurðu að það hafi verið betra að vera ung-
lingur þá heldur en nú?
„Unglingavandamál voru ekki til á þeim tíma. Sam-
félagið var öðruvísi upp byggt.“
- Hvernig voru húsakynni foreldra þinna í sveit-
inni?
„Þau voru rúmgóð, björt og hlý, miðað við þeirra
tíma mælikvarða. Það þótti stór fjósbaðstofa sem
rúmaði 12-15 manns. Þar sat fólkið á rúmum sínum
við vinnu á daginn og svaf um nætur. Á veturna vann
fólk í baðstofunni við að breyta ull og skinnum, afurð-
um búsins, í klæði og skæði. Enginn kvartaði þá um
aðbúnað á vinnustað. Dagsbirta kom frá tveimur
gluggum og Ijósbirta frá olíulampa sem hékk í lofti;
það var allt Ijósið sem við fengum.
Ylurinn frá fólki og kúm í fjósi undir palli var nota-
legur. Ekki má gleyma ylnum í eldhúsinu frá eldavél-
inni. Þar vann húsmóðirin og vinnukonurnar skiptust
á um að hjálpa henni við eldhússtörfin. Baðstofan var
íverustaður fólksins yfir veturinn. Auk þess höfðum
við stórt óupphitað timburhús. Þar geymdist matvara
og fleira vel yfir veturinn. Hægt var að búa þar á
sumrin."
Óli Pétur Pálmason ræðir við ömmu sína
Helga Jóna Elíasdóttir og Óli Pétur Pálmason.
- Hvað fóruð þið sveitafólkið oft í kaupstað á
þessum árum?
„Tvær kaupstaðarferðir voru farnar á ári, að vori og
hausti. Á haustin var farið með fé í kaupstað til slögt-
unar. Kjötið var lagt inn og vörur teknar út á það.
Annað af kindinni var flutt heim til vinnslu. Leiðin var
löng með fjárrekstur yfir óbrúaðar ár, hraun og
sanda, og með klyfjaða hesta til baka. Þessi ferð tók
minnst viku, síðan heilan mánuð að vinna úr þessu
heima. Einnig þurfti að ganga frá búðarvarningnum
sem átti að nægja heimilinu allt árið.
Seinni ferðin, sem farin var, var með ullina. Vissi
ég þá til þess að húsmæður færu með bændum til
innkaupa. Þetta gleymist engum sem man tvenna
tímana.“
- Var gaman á jólunum?
„Já, þau eru efst í mínu barnsminni því að „hvert
fátækt hreysi höll nú er.“ Við skynjuðum jólin og
nutum svo aldrei gleymist."
- Er fleira eftirminnilegt?
„Já, t. d. þegar heimilisfólkið fór í tvo útreiðartúra
að sumrinu. Önnur ferðin var til kirkju á hvítasunnu-