Skírnir - 01.01.1931, Blaðsíða 25
Skirnir] Orsakir hljóðbreytinga í íslenzku. 19
fangsefni fyrir þá sök, að sumar þær skýringar, er reyndar
hafa verið á hljóðbreytingum i öðrum málum, geta ekki
komið hér til greina. Hér voru engir frumbyggjar fyrir, er
landnámsmennirnir komu, svo að ekki hafa þeir haft áhrif
•á tungutakið, eins og haldið hefir verið um sum dæmi í
'öðrum málum. Og þjóðin hefir síðan haldizt nálega alveg
öblönduð alla tíð, svo að ekki verða hljóðbreytingarnar
raktar til kynblöndunar. Að vísu má vera, að kyn land-
námsmannanna sjálfra hafi verið nokkuð blandað, og ef til
vill kynni einhver að halda, að þar gæti legið orsök til
hljóðbreytinga. Framburður manna færi eftir sköpulagi tal-
færanna, en það væri ættgengt. Framburðurinn hefði því
frá öndverðu verið nokkuð mismunandi hér á landi og
hljóðbreyting orðið almenn, þegar ættir með sérstökum
framburði voru komnar i öflugan meirihluta. En þar til er
þvi að svara, að sköpulagsmunur getur yfir höfuð naumast
verið orsök til almennra hljóðbreytinga, þar sem barn
hvaða þjóðar sem er fær framburð þeirra, er það elst upp
með frá fæðingu sinni. Og um íslendinga er það að segja,
að ef þeir hefðu upphaflega haft mismunandi framburð,
svo að sumir hefðu þá þegar borið hljóðin fram með þeim
hætti, er síðar varð almennur, þá mundi það að líkindum
hafa komið í ljós í elztu handritum vorum. En hvergi hefi
•ég séð þess getið.
Þá hefir samblendi þjóðar vorrar við erlendar þjóðir
lengstum verið svo lítið og svo fáir útlendingar dvalið
langdvölum hér á landi, að naumast verða hljóðbreytingar
fslenzkunnar raktar til þeirra. Að vísu hefir síra Jóhannes
L. L. Jóhannsson nýlega haldið því fram, að norsku bisk-
uparnir á Hólum og fylgiklerkar þeirra hafi haft allmikil
áhrif á íslenzkt málfar, og ræður hann það af rithætti á
'bréfum frá þeim timum. Sú kenning virðist mér mjög
ösennileg. Raunar má gera ráð fyrir, að norskir menn hafi
ritað íslenzkuna sem næst norskum framburði og stafsetn-
ingu, og eins hinu, að þeir íslendingar, er svöruðu slíkum
hréfum, hafi stundum freistast til að stæla rithátt þeirra,
■en slík tízkustafsetning hefir varla fremur haft áhrif á fram-
2*