Heimilisblaðið - 01.04.1945, Blaðsíða 12

HEIMILISBLAÐIi
Gler — sterkasta og liar'8-
asta efni, er menn þekkja.
í 400 ár hafa menn ekki gert sér
fulla grein fyrir notagildi glersins.
Það cr eitt sterkasta og harðasta
efni, sem menn þekkja, en menn
hafa ekki gert sér það ljóst, vegna
þess hve brothætt það var.
Rannsóknir styrjaldarþjóðanna á
notagildi glers hafa leitt margt
furðulegt í ljós. Glerið stenzt
marga þá raun sem ekkert annað
efni hefur staðizt til þessa. Og í
framtiðinni mun það vafalaust bæta
miklu við þau þægindi, sem við úú
húum við.
Á rannsóknarstofuin og verkstæð-
um glerverksiniðjanna hef ég séð
gler, sem liægt er að saga og negla,
eins og tiinbur, gler, sem flýtur,
gler, sem hoppar eins og knöttur;
gler, sem hægt er að teygja eins
og gúmmí, binda á hnúta, spinna
eins og lopa og vcfa eins og silki.
★
Á Wright-flugvellinum, hinni
miklu flugvélatilraunastöð i Ohio
í Bandarikjunum, sá ég sérfræðinga
fljúga flugvél, sein að nokkru leyti
var gerð úr gleri — reyndar ekki
rúðugleri, því að þetta gler er ekki
gagnsætt. Raunar lítur flugvélin út
eins og liver önnur æfingavél af
gerðinni BT—15. En bolurinn og
stélið eru úr glervefnaði, sem er
tvöfalt sterkari og helmnigi léttari
en liinn venjulegi aluminiumklæddi
holur. Miðað við þyngd er flugvél-
in sú sterkasta, hraðfleygasta, ódýr-
asla og endingarbezta, sem enn hef-
ur verið byggð.
Vefnaður ofinn úr sveigjanlegum
glerþráðum, sem eru eins og fin-
ustu kóngulóarþræðir, er eitt af
þeim efnum, sem hezt standast
byssukúlur. Vefnaður þessi er svo
teygjanlegur, að hann gefur eftir
fyrir hyssukúlum og stöðvar þær. Á
skotæfingum komust menn að raun
um að sprcngikúlur fóru í gegnum
bolinn á glerflugvélinni ón þess að
springa.
Menn eru þegar farnir að gera
áætlanir um að nota gler í óbeygl-
anlega „stuðara“, naglfasta húsmuni
í baðherbergi og eldliús, straum-
línulagaðar járnbrautarlestir og
strætisvagna; í húsgögn og tilbúin
íbúðarhús. Fyrir skömmu var far-
ið að gera tilraunir með notkun
þess í gervifætur. Sá hagur fylgir
þessu að auðvelt er að fá á þá liina
eðlilegu lögun mannsfótarins og
ending þeirra er ævilöng.
Skurðlæknar eru nú að reyna
glerþráð til þess að sauma saman
holskurði, vegna þess að ekkert loð-
ir við hann og hann ertir ekki
vefina.
★
Owens-glerverksmiðjan hefnr
framleitt glerull, scm gerð er úr
þráðum, sem eru 0,00002 þumlung-
ar að þvermáli. Hvít, fiskennd gler-
ull, sem er 99% innilokað loft, er
notuð til þess að einaugra risaflug-
virki, en á saina liátt má nota hana
til þess að einangra íbúðarhús eft-
ir stríðið.
Á skrifstofu nokkurri var mér
boðið sæti í stól með setu, sem leit
mjög venjulega út, en var engu að
siður úr glerull. Hún var aðeins
einn og hálfur þuml., en samt var
hún ákaflega mjúk og fjaðurmögn-
uð. Glerull er nú notuð í sessur
og gólfóbreiður í hernaðarflugvéb
um, en kann síðarmeir að verðs
notuð í farþegaflugvélar, járu-
brautalestir og strætisvagna.
Gler nálgast meir fullkoininu
teygjunleik en nokkurt annað efn'í
fram að því niarki, sem það slitu-
ar, tekur það aflur á sig sína upP'
haflegu lögun. í Owen-glerverk'
siniðjunni var mér fengin örk !‘f
glerefni, sem þó var ekki ofið>
lieldur flækt saman úr fínum gler'
þráðum. Það var eins að taka n
því og ítroði á bol . num á „koU-
fekt“-kassa. Eg hnoouði því sains”
í lófa mínuin og lét það detta nið'
ur á skrifborðið. Það var næ6la .
ískyggilegt að sjá það rétta úr ser’
ekki éinu sinni krumpað.
Önnur grófari tegund af glerull
er notuð samanþjöppuð og húðuð
með glervefnaði sem einangrunar-
„fjalir“ og hefur Bandaríkjaflotin11
tekið þær í notkun sem in ælabofð
og skilrúm í skip. Sjór og byss”-
kúlur liafa engin álirif ó þær,
þær drekka í sig titring og skot'
hvelli.
Þessa tegund af gleri er hægt 8^
saga, negla og skrúfa. Eftir stríð
mætti nota þær i hljóð- og blta'
þéttar fótafjalir og mælaborð í bíla
og sein einangrunarveggi í tilbu111
hús.
Flytjanlegir hermannaskólar, sen>
ætlaðir eru til nota á fjarlægu1”
stöðum, eru vcl einangraðir We^
glerull til þess að spara eldsneyt1,
Á íslandi, til dæmis, þar seu*
hvorki er viður né annað eldsne)'*1’
sparar glerullin í venjuleguin skólfl
meira en 20,000 pund * af el^8