Heimilisblaðið - 01.05.1956, Blaðsíða 14

Dauðinn í
Evrópumenn þekkja ekki mikið til sjúk-
dóms þess, er bilharziose nefnist og
er einhver útbreiddasti sjúkdómur varald-
arinnar. — Þetta er banvænn sjúkdómur,
sem þjáir 150 milljónir manna í Afríku,
Suður-Ameríku og Asíu.
1 miðri Kairó stendur einkennileg högg-
mynd. Hún er um það bil 2 metrar á hæð, og
vissa daga er hún sett upp á vagn og ekið með
hana gegnum borgina. Höggmyndin sýnir stór-
vaxinn snigil með langa og ægilega fálmara,
sem er að kremja undir sér bónda, er hefur
verið svo ógæfusamur að lenda í klóm hans.
Táknmynd af konu er að reyna að bjarga fóm-
arlambinu og reka ófreskjuna í gegn með spjóti
sínu. Kona þessi táknar Egyptaland.
Hér er um að ræða plágu, sem geisar á þriðj-
ungi þess landsvæðis jarðarinnar, sem menn
byggja. Hún er óþekkt á hinum norðlægari
breiddargráðum, en herjar á nærri því alla Af-
ríku, nokkurn hluta hinna fjarlægari Austur-
landa, Austurlönd hin nálægari og Suður-Ame-
ríku. Sjúkdómur þessi nefnist bilharziose, en er
einnig nefndur schistosomiase, og er það álit
þeirra, sem til hans þekkja, að hann muni vera
einhver útbreiddasti sjúkdómur jarðarinnar.
Hann er líka einhver hættulegasti sjúkdómur-
inn, því að auk þess sem margar milljónir
manna eru sýktar af honum, hefur hann leitt
af sér geysimikið efnahagslegt tjón. Eftir því,
sem samgöngur verða auðveldari, magnast
sjúkdómurinn, þar sem hann heldur áfram að
leggja ný héruð undir sig.
Yfir 150 milljónir manna þjást af sjúkdómi
þessum. Það fólk þjáist af blóðskorti, kyrkingi,
næringarefnaskorti og hvers konar líkamlegri
hrömun.
Fomegyptar þekktu sjúkdóm þennan vel.
Getið er um hann á elztu papýrusvafningum,
sem um læknisfræði fjalla, og í múmíum frá
dögum Faraóanna hafa fundizt egg sníkjudýrs
þessa.
Árið 1851 fann þýzkur læknir, Dr, Theodor
s n í g1u n um
Bilharz, sníkjudýrið, og var það heitið
honum. Annar þýzkur læknir, Dr. Leiper,
ritaði
fyrstur manna árið 1915 lýsingu á hinum fur
lega lífsferli þess. Hér er um orm að ræða, seI
schmarotzer nefnist og hefst við í lifur mauU
eða þörmum, karldýr og kvendýr saman, ®
fast hvert utan um annað. Stundum smju®
þeir einnig inn í heilann, augun eða luuSun
Þeir eyðileggja smám saman þau líffæri, se|n
þeir setjast að í, og draga svo úr mótstöðuu
sjúklingsins, að hann verður óeðlilega mótt®
legur fyrir aðra sjúkdóma.
Sníkjudýr þetta verpir eggjum í líffælU1
mannsins, og úr hverju eggi kemur lirfa. Li
þessar komast í vatn með úrgangsefnum líkaI^
ans. Einhvers staðar á leið sinni í vatninu r
ast lirfurnar á næsta dvalarstað sinn, slU
sem lifir í fersku vatni. Finni lirfan engan sUl
innan 8 klukkustunda, drepst hún. 1 sniglinU^
eykur sníkjudýrið kyn sitt svo að furðu sse^.
og þaðan halda svo nýjar lirfur út í vatnið-
þær að koma við húð á manni, vinda þ021'
inn í hana, líkt og tappatogari. Gerist það
sil>
:kk>
þegar á fyrsta degi, drepst lirfan. Þegar sn
íkju'
dýrið hefur smeygt sér gegnum húðina,
heldur
það eftir vessa eða blóðæðum inn í lifriua
og
líff«erl
og
þaðan út í meltingargöngin og önnur
líkamans. Síðan verpir það eggjum sínumi ^
þar með er lífsferill þessara ókinda hafm11
hluta
nyju.
Þar sem ormar þessir lifa verulegan
ævi sinnar í vatni, kemur plága þessi h£ .
niður á löndum, sem miklar áveitur og sku
hafa. Egyptaland hefur orðið sérstaklega &r ~
barðinu á þeim. Þjóðarbúskapur Egypta fer e
göngu fram kringum ána Níl og áveitusK
sem grafnir hafa verið út frá henni. ótölule ^
grúi lirfanna lendir því í skurðunum. íbúat3^
Egyptalands er um það bil 22 milljónir, ^
þeim þjást 80—85% af bilharziose. Ámf ^
hefur verið, að 25% allra dauðsfalla í lan ^
eigi rót sína beint eða óbeint til sjúkdóms P
að rekja. Sjúkdómurinn lækkar framlei^s ^
afköst þjóðarinnar um meira en þriðjuuS
HEIMILISBLAÐIÐ
102