Kirkjuritið - 01.06.1956, Síða 14

252
KIRKJURITIÐ
Kirkjugarðamir.
Frú Ólafía Einarsdóttir og Gísli prófastur Brynjólfsson hafa
bæði haldið ágæt og umhugsunarverð erindi í útvarpið um kirkju-
garðana og þau gáfu Helga Hjörvar skrifstofustjóra tækifæri
til að tala skörulega og eftirminnilega um skeytingarleysi vort
um helga dóma: Ymiss konar óvirðingu, sem vér sýnum heilögu
orði, helgum stöðum og helgihaldi. Slíkt þyrfti að ræða oftar og
ýtarlegar og uppræta eftir því sem unnt er. Hér langar mig aðeins
til að leggja fáein orð í belg um kirkjugarðana. Ég hefi í mörg
ár haft ákveðna skoðnn um útlit þeirra, einkum til sveita. Lang-
aði lengi til að ryðja henni braut, en tókst það illa, þótt ég raun-
ar skilji ekki hvers vegna.
í skemmstu máli sagt tel ég kirkjugarðinn á Skútustöðum til
fyrirmyndar í höfuðdráttum. Hann er fallega girtur, rennsléttur
með nokkurum trjágróðri, en fáum áberandi minnismerkjum.
Sjálft girðingarefnið skiptir ekki neinu höfuðmáli. Hlaðnir
garðar úr torfi eða grjóti væru víðast fegurstir, en annað efni er
ódýrara og hentugra. Mest um vert, að girðingin sé snotur og
vel gripheld. Hitt tel ég aðalatriði, að allir garðarnir verði gerð-
ir að sléttum grasflötum með hæfilegum trjágróðri og helzt eng-
um minnismerkjum nenra látlausum plötum úr járni eða steini,
sem liggi í grasfletinum. Ef steinarnir eru ekki fögur og jafnvel
sérstæð listaverk.
Upphlöðnu leiðin eiga alveg að hverfa úr sögunni. Þau geta
auðvitað átt sína fegurð, eitt og eitt. En með tímanum verða allir
slíkir kirkjugarðar líkir þýfðum túnkraga, vandhirtir, enda oftast
vanhirtir. Uppruni þeirra leiða er líka sá, að menn áttu óhægt með
að koma burt uppgreftrinum og slétta garðinn. Þau voru alls
ekki gerð sem nein minnismerki. Eru það heldur ekki. Menn
þekkja ekki þúfurnar hverja frá annarri. Jafnvel þúfa snilling-
anna hefur oft týnst á fáum áratugum. Þess vegna er engu rétt-
mætara að halda í þýfðu garðana en túnkargann. Hvort tveggja
er aðeins minnismerki um vanmátt fyrri tíma.
Um hríð mun Skógrækt ríkisins hafa látið ókeypis í té plöntur