Kirkjuritið - 01.12.1967, Blaðsíða 10

440
KIIiKJUR ITIH
lendingar þarna vatn í liinn ganila brunn Garft'abiskupani'fl-
Þá standa í Görðum enu þaklausar skemmur, blaðnar af san'b
steini. Þar er tíundaskemman, sem Garðabiskupar varðveittn
í Péturspeninga og annan Rómarskatt.
Eftir að biskup kom að Görðum var þar snemma þingstaðm-
Um liann eru fyrstu heimildir frá 1130 og Jiatr síðustu frá 138*?.
í Flateyjarbók segir frá sameiginlegu þingi Grænlendinga 1
Görðum. Veraldlegt vald hefur snemma hnigið undir biskup®"
stólinn. En vald kónungs varð aldrei mikið á Grænlan'b-
Konungsjarðir urðu þar aðeins tvær, en kirkjan eignflð'8*
smám saman um það lnl þriðjung allra jarðeigna í byggð- E1
það svipað blutfall og varð á Norðurlöndum í kaþólskum sið-
Kirkjan varð því lifandi afl á Grænlandi, miðdepill bins
ainllega og veraldlega valds, cins og miðaldakirkjan í öðrun'
löndum.
Oss Islendinga furðar á byggingaafrekum ísl. landnámsnian11'
anna á Grænlandi og niðja þeirra. Fornleifarannsóknir ge,‘’
okkur mögulega allnákvæma liugmynd urn aðra kirkjuna, se'"
bvggð var í Görðum snemma á 12. öld.
Kirkjan befur verið 27 metra löng, eða um það bil tveú"
metrum styttri en Reykjavíkurdómkirkja með kór að frátek^
inni forkirkju. Og á breidd liefur Garðakirkja verið um þ‘u
bil 12 rnetrar, eða tæpum metra mjórri en dómkirkjan 1
Reykjavík. En kór með útskotum var rúml. 13 metrar. Gle'
gluggar bafa einhverjir verið í Jiessari kirkju og hliðaröltur'U
að kaþólskum sið. Nærri má geta, að köld hefur þessi kii'kj"
verið á vetrum, þótt |>rjú bafi eklstæðin verið. Tvö voru þ‘|u
í norðaustur borni kirkjuskipsins og eitt í suðurkapellu v1^
kór, fyrir biskup og klcrka. Á suðurlilið voru prestadyr »1(
bellulögðum gangstíg beim að biskupssetrinu. Enn nifl
þennan gangstíg, sem biskupar og klerkar liafa gengið hátt
3. öld inilli kirkju og staðarliúsa í Görðum.
Klaustur voru tvö í Eystribyggð. Annað var nunnuklaustu1
af reglu beilags Benedikts, í Siglufirði eða Hrafnsfirði. klú1
var munkaklaustur af reglu lieilags Ágústínusar, í Ketilsl"'
Um þessi klaustur verður ekki margt vitað með vissu-
þar sem regla beilags Ágústínusar var prestaregla, er líkleg1,
að í Ketilsfirði bafi verið skóli fyrir prestaefni. En slíku'
Á