Syrpa - 01.06.1914, Side 26

216
SYRPA
fískimönnum, er árlega sigldu norö-
ur ti! íslands stranda, að útvega
sér þaðan konu-mjólk og úr því
héraði þar sem Bullufranki vardrep-
in. En hér stóð Þrándur í götu
hennar, því Þorleifur hafði glöggar
gætur á öllu atferli kerlingar, og
þótt löng væri leiðin á milli þeirra,
þá vissi hann gjörla um alt ráða-
brugg hennar. Hafði sína frétta-
snata á ferli, er voru eins duglegir
að grafast fyrir leyndarmálin eins
fréttaritarar stórblaðanna á vorum
tímum — og þó voru þeir launalaus-
ir greyin.
Þorleifur lagði þau ráð á, að
senda henni tíkar-mjólk. En kerl-
ing varð þess fljótt vís, að hún hefði
verið svikin og göbbuð. Sá hún
þá að ekki mátti svo búið standa,
og bjóst sjálf til íslandsferöar, því
nú skildi skríða til skarar. Keypti
hún sérknörr einn mikinn og vel út-
búinn, og valdi til skipshafnar æfða
siglingamenii, er kunnar voru leiðir
í norðurhöfum. Lagði hún svo fyrir
að eigi skildi lengra farið en í land-
sýn, það væri sér nóg. Þorleifur
hafði gát á hvað henni leið. Gjörði
hann á móti henni afskaplegt kyngi-
veður. En skip kerlingar var svo
vel útbúið, að það sigldi jafnhratt
mót veðri því sem aðrir undan, og
herti þó Leifi á storminum sem mest
liann mátti. Var ósýnt hver þar
myndi bera sigur af hólmi. Ilafrót-
ið gat hún þó elcki ráðið við, og
gjörðist það afskaplegt, og því verr
sem nær dró landinu. Þegar skip
hennar var komið all-nærri íslands-
ströndum, sendi hún gæzlumann
upp í 'reiðann að segja til er landið
kæmi í augsýn. Og þegar hanri
hrópaði að land væri fyrir stafni, fór
kerlíng sjálf að staulast á lappirnar,
og var þó eigi árennilegt fyrirgamla
og fótstirða að klifa upp reiða skips-.
ins eins og þá stóð á. Þorleifur
vissi þetta, og steig þá öðrum fæti
í sjóinn en stóð með hinurn á þttrru.
landi. Risu þá hirriinháir boðar um-
hverfis skipið og köstuðu því á ýms-
ar hliðar, og fékk eigi kerling hald-
ið sér í reiðanum. Stej'ptist hún
niður á þilfarið og var þegar örend.
Og þar með var líka ferðasögu
hennar lokið.
Svo sagði Þorleifur sjálfur frá, að
það hefði verið ætlan kerlingar að
eyða landsbúum með drepsótt. En
fyrir hans ráð var því afstýrt; en
þeir fengu í staðin hundasýki þá er
síðan hefir geysað á íslandi. Þann-
ig skýrir þjóðsagnafræðin frá upp-
runa hennar.
Þorleifur sagði einnig að viður-
eign sín og hinnar spönsku gaklrá
kerlingar hefði verið hið mesta
þrautaverk sem hann hefir unnið.
Þar hefði hann komizt í hann krapp-
astan á æfinni.
Ekki skal neitt um það sagt, að
hve miklu leiti framanrituð ræn-
ingjasaga hvílir á sannsögulegum
grundvelli. Hitt er víst, að Gas-
kónar rændu á Vesturlandi, og höfðu
aðsetur silt í Æðey og voru drepnir
þar árið 1615. Jón Guðmundsson
lærði er uppi var á sama tírria, og
um eitt skeið félagi Þorleifs Þórðar-
sonar, hefir ritað sögu um rán og
afdrif Gaskónanna; og er hún énn
þá til. Síra Ólafur Jónsson prestur
á Söndum í Dýrafirði kvað og lang-
an söguljóðabálk um sama efni, og
er hann í kvæöa-syrpu hans. Sú
bók er einnig til.
Bullufrankagjá ber og enn í dag