Nýjar kvöldvökur - 01.10.1937, Blaðsíða 25

BÓKMENNTIR
167
‘er meðfædd, andspænis örðugleikanum
Æð geta trúað:
Og sárlega brunnu sál minni í
hans síðustu orð í hljóði:
Mig langar svo ákaft að lifa á ný
eitt ljósfagurt sumar góði.
Þar er víst enga sól að sjá,
né sumar að heyra og finna.
Og gneypur hafði eg hlustað á,
því hvar voru svör að inna.
Inni var kyrrðin þrungin af þrá,
sem þunglynd og ákaft syrgir,
að hverfa lífinu og Ijósinu frá
á leiðir, sem myrkrið byrgir.
Og hugur minn spurði hljóða tóm:
Ef hylur þú land í kafi —
hví bera eii til strandar strá eða blóm
straumar af tímans hafi?
Svo fer skáldið að lýsa því, hvernig
:sólin skín úti björt og hlý, hvernig lífið
sé þar í algleymingi, ungamæðurnar
kalli á börnin sín úti í heiðinni og svan-
irnir syngi í kór yfir hinni ljómandi jörð.
En er nokkuð af þessu nema hverfult
tál? Er ekki fegurðin öll á fljúgandi
hvörfum, sem fjúki lauf fyrir vindi?
Það eru snillingstök á framsetningunni:
„Ilmblærinn strauk yfir vötn og völl
— öll veröldin bjartari og stærri.
Ó, blessaða líf! Það var bæn þín öll,
hún brotnaði himninum fjarri.“
Og ályktunarorð kvæðisins eru þessi:
Og síðan jafnan ef sólskin er
og sit eg í stofunni þinni,
þá vaknar ei hlátur í hug mér
eg heyri hvíslað þar inni:
Móðir sól er of mild og hlý
og máttug í sínu ljóði. —
Mig langar svo ákaft að lifa á ný
eiitt ljósfagurt sumar, góði.
Eg er hér ekki að deila við höfundinn
tun hvort móðir sól sé of máttug í sínu
Ijóði, lífið veki stærri vonir, en það geti
uppfyllt. Gleði trúarinnar er einmitt í
því fólgin, að öðlast sannfæringuna um
það, að lífið sé ekki aðeins þess um
megnugt að uppfylla vonirnar og þrárn-
ar, heldur yfirstigi óður lífsins langsam-
lega alla vora ímynduh. En þetta gleður
mig, að hitta á þessari efnishyggjuöld
skáld, sem skynjar andlag trúarinnar í
svo björtu og skínandi ljósi, að það tekur
hug hans fanginn, enda þótt tískan og
tíðarandinn hneppi hann jafnframt í her-
fjötur efans og örvæntingarinnar. Kvæð-
in eru fleát ort í þessari innri baráttu
milli rómantíkurinnar og raunhyggjunn-
ar, þar sem tilfinningarnar fylgja öllnm
þeim fagnandi úr hlaði, sem halda inn á
draumaveginn, en skynsemin leitast við
að ganga hinn breiða veg hversdagsleik-
ans. En hversu sál hans þjáist í sólskins-
leysi efnishyggjunnar, vitnar kvæðið
Surtshellir:
Lokast svartir hamrar hljóðir
hverfa dagsins röðulglóðir
döggum hlúðar heiðaslóðir,
allir geislar góðir,
grátklökk hvíslar bergsins lind
innst í myrkri:
litli bróðir, litli bróðir.
Hverfur, hverfur huga mínum
himininn með stjörnum sínum,
allt sem best eg átti og geymdi,
allt sem hjartað sælast dreymdi o. s. frv.
Og í kvæðinu Trúboð lýsir hann harmi
sínum yfir br.una skurðgoðahofsins:
Ei krýpur neinn framar hér fram að
kveldi
hjá fórnareldi
und stjörnuhiminsins hátignarveldi.
Eins kemur fram í kvæðinu: Til þín
Mekka, hníga allir draumar höfundarins
í austurátt til hinnar helgu borgar trúar-
innar og vonarinnar, þó að sjálfur ör-
vænti hann um að komast þangað. Og