Nýjar kvöldvökur - 01.01.1959, Síða 27

N. kv. SKÖPUNARSAGA SLÉTTUFYLKJANNA í CANADA 13
Sér yjir Argyle-byggðir.
urnar til og hvernig mýndaðist samruni
þeirra og form, við fjöllin að vestan? Hvers
vegna óx gras upprunalega á sléttuiium, þar
sem mest af meginlandinu var skógi vaxið?
Hvers vegna eru slétturnar þaktar þykkum
feldi af hinni ríkustu gróðurmold, þegar
yfirborð landsins tvö hundruð mílurn norð-
ar er gróðurlaust, klettótt land, þar sem
mosi festir naumast rætur? Og hvers vegna
er regnfall ekki nægilegt á sléttunum miklu,
svo nálægt hinni regnsælu Kyrrahafsströnd?
Nú fyrst eru jarðfræðingar farnir að átta
sig á og skilja sögu hinna miklu lyftinga frá
iðrum jarðar og framkalla svör við hinum
áður óleystu spurningum og vandamálum.
En vegna hinna óljósu svara, sem náttúr-
an gefur í þessu efni, eru fræðimenn ekki
enn á sama máli í öllum atriðum, en svörin
eru smám saman oð koma í sambandi við
hina æðisgengnu leit eftir olíu á síðustu
árum; þar hefir skapazt ný og sannfærandi
hugmynd um jarðfræði í Vestur-Canada.
Dag eftir dag grafa jarðborar olíufélag-
anna gegnum lag eftir lag af bergundir-
stöðu landsins, langt fyrir neðan hina þykku
ábreiðu gróðurmoldar og jarðvegs, er þekur
slétturnar miklu. Borar þessir flytja til yf-
irborðsins bergsýnishorn af svo fornri teg-
und, að tímabil hinna tröllauknu „dinos-
aura“ sem til voru fyrir hundrað milljónum
ára, gæti til tímalengdar-samanburðar hafa
verið í gærdag, svo miklu fyrr mynduðust
þessar fornu bergtegundir.
Á hinni milljón ára löngu sköpunarsögu
hafa slétturnar í Canada verið sjávarbotn
sex sinnum. Fjöll hafa myndazt og síðan
liðið undir lok.
Landið hefir borið suðrænan gróður, það
hefir einnig verið hulið jökli eins og suður-
póllinn. Slíkar hafa andstæðumar verið.
Canada hefir lengur verið sævi hulið
heldur en þurrt land, vegna þess að áður en
Klettafjöllin mynduðust, lagði hafið það
undir sig um lengra eða skemmra tímabil,
en hörfaði til baka á milli.
Hvert sjávarflóð bar með sér sand og
sjávarleðju, sem settist í botninn sem gróð-
urhella, lag ofan á lag, og í þessi jarðlög,