Nýjar kvöldvökur - 01.04.1961, Side 17

N. Kv.
ÍSLENZKIR ÆTTSTUÐLAR
63
Bréf Björns sonar Guðmundar lögréttu-
manns á Hofi á Rangárvöllum Eyjólfssonar
kom fyrir dóminn, sem m. a. sagði svo:
„ . . . . þeir sálugi Jón (þ. e. Jón í Kollabæ
Gunnlaugsson og faðir Björns) voru systra-
synir, svo sem þér kannske vitið . . . . “ Síra
Jón í Hrepphólum Egilsson segir í annál-
um sínum, að móðir Guðmundar lrm. á
Hofi hafi verið Gróa Þorleifsdóttir pr. á
Breiðabólsstað Eiríkssonar.90)
Gunnlaugur hefur dáið fremur ungur,
sennilega ekki eldri en á fertugsaldri, og
hefur líklega ekki átt fleiri börn skilgetin
en Jón í Kollabæ. Að því miðar fyrrnefnd-
ur dómur. Þar krefst Björn Guðmundsson
þess í umboði föður síns að fá að sitja í arfi
eftir Jón þar til er löglegur erfingi sæki
arfinn eftir lögmáli. í arfinn voru setztar
systurdætur Jóns, Katrín og Margrét Orms-
dætur, og var svo dæmt, að með því þær
væru setztar í arfinn eftir dómi skyldu þær
í honum sitja þar til er sá færir sig til arfs,
sem arf á að taka eftir lögmálinu. Guð-
niundur var í 6. erfð eftir Jón Gunnlaugs-
son systrung sinn, en skilgetnar systurdæt-
ur af samfeddri97) systur komnar voru
í 5. erfð. Guðmundi hefði ekki dottið í hug
að reyna að setjast í arf þess, sem var í erfð
á undan honum, og má því með vissu telja,
að móðir þeirra Katrínar og Margrétar
hafi verið sammædd Jóni Gunnlaugssyni,
dóttir Valda á Hrútafelli og Katrínar98),
og þannig aftar í erfðatali.
Páll lögmaður Vigfússon liefur einhvern
tíma löngu fyrir andlát sitt átt von á dauða
sínum en hjarnað við. Hann hefur þá gert
testamenti sitt, sem enn er til og talið er af
ótgefanda fornbréfasafnsins að hljóta að
vera frá því urn 1540 en varla yngra. Þetta
skjal er hið eina, sem nefnir Gunnlaug
Jónsson þann, sem væntanlega er sonur síra
Jóns í Holti Gíslasonar, mágur Páls. Svo
Segir í testamenti:
96) Safn til sögu íslands, I. b., bls. 83.
97) þ. e. samfeðra.
98) Alþingisb. V, bls, 349-350.
„Standa eftir 8 hundruð af þeim pening-
um, sem ég hefi lofað Gunnlaugi Jónssyni.
Hann skal taka þau hið eystra hjá Fúsa
Helgasyni .... gef ég Gunnlaugi Jónssyni
látúnsreiða og látúnsbrjóstgjörð.“
Þar segir ennfremur:
,,.... Valda frænda mínum gef ég bláa
treyju,“ og er hér sennilega átt við Valda
þann, sem gömul niðjatöl, eflaust réttilega,
telja son Ingveldar laundóttur Vigfúsar
lögmanns Erlendssonar. Það var sá Valdi,
sem varð síðari maður Katrínar Þorleifs-
dóttur, konu Gunnlaugs.
Jón í Kollabæ mun hafa verið einka-
barn Gunnlaugs, svo sem fyrr segir. Hann
átti Ingibjörgu Ásgeirsdóttur pr. á Lundi
Hákonarsonar, og voru þau barnlaus.
xbbb. Gísli Jónsson
er líklega sá, sem Páll Vigfússon gefur
dökkan faldrokksstakk í testamenti sínu frá
því um 1540.99) Það mun vera Gísli sonur
síra Jóns í Holti, sem 15. september 1555
er kaupvottur á Hlíðarenda í Fljótshlíð og
undirritar kaupbréfið i Holti undir Eyja-
fjöllum 16. s. m.100)
6. október 1570 nefnir Árni sýslumaður
Gíslason í dóm um umboð fjár Guðnýjar
Jónsdóttur pr. í Holti Gíslasonar, ekkju
Páls lögmanns Vigfússonar, sem þá var ný-
lega látinn. Guðný lýsti því, að erfingi
hennar væri Gísli Jónsson, bróðir hennar.
Var svo dæmt, að Guðný mætti ráða hver
vörzlur fjár hennar hefði, með því að Gísli
hefði ekki fé til að taka við því umboði.
Síra Jón í Hrepphólum Egilsson segir, að
kona Gísla hafi verið Margrét Snorradótt-
ir pr. í Holti undir Eyjafjöllum Hjálms-
sonar. Hann segir ennfremur: „Annar
sonur síra Jóns var Gísli faðir Margrétar í
Oddgeirshólum og allra hennar systkina:
Bjarna, Odds, Ragnheiðar, annarrar Mar-
grétar, Halldóru, Kristínar, hvar af margt
manna er út af komið, hvað ég nenni ekki
að skrifa.“ Framhald.
99) D. I. X, bls. 597.
100) D. I. XIII, bls. 82.