Ægir - 01.06.1949, Page 10

96
Æ G I R
Olíusamlag Vestmannaeyja.
Lengst af hefur allur bátaútvegurinn
keypt alla brennsluolíu af oliufélögum
þeim, sem starfað liafa í landinu eða milli-
liðum, og er svo að miklu leyti enn i dag.
Fyrir 12 árum voru engin samtök meðal
útvegsmanna uin oliukaup og pantaði þvi
hver sér, en það hafði þœr Vifleiðingar,
að oft varð að fá þessa útgerðarvöru fyrir
atbeina milliliða. Hún var því tíðast dýr-
ari en þurft hefði að vera, en auk þess
bjuggu hinir smærri og afskekktari út-
gerðarstaðir við mikið öryggisleysi í þess-
um efnum.
Útvegsmönnum í Vestmannaeyjum var
manna fyrst ljóst, að við svo búið mætti
ekki standa og' því var mál þetta tekið
fyrir í Útvegsbændafélaginu fyrri hluta
árs 1937. Var þar kosin nefnd til þess að
undirbúa stofnun olíusamlags fyrir útvegs-
menn í Eyjum, og var stofnuninni endan-
lega komið á 21. júlí þá um sumarið.
Samkvæmt lögum samlagsins getur hver
maður, sein á bát eða lilut í bát eða þarf
að nota olíu til reksturs, orðið aðili að
samlaginu. Um leið og einhver er orðinn
samlagsmaður fær hann atkvæðisrétt (eitt
atkvæði), en viðskiptaatkvæði fær enginn,
sem kaupir minna en 4 smál. af hráolíu.
Enginn einn samlagsmaður má fara með
meira en 5% af atkvæðamagninu.
Vegna fjárskorts gekk ákaflega erfið-
lega að koma samlaginu á laggirnar. Stofn-
gjaldið var ákveðið 40 kr. á brúttó rúm-
lest, en fæstir höfðu laust fé til að greiða
það. Langsamlega flestir borguðu það með
ávísunum á Lifrarsamlagið, en það hefði
vitanlega ekki komið að haldi í svipinn,
ef Viggó Björnsson, bankaútibússtjóri hefði
ekki sýnt hinu nýja sainlagi þann velvilja
og þá greiðasemi, að kaupa þessar ávís-
anir.
Fyrsta verkefni olíusamlagsins var að
afla sér efnis í olíugeymi, og tókst það
haustið 1937. í janúar næsta ár var geym-
eyja li.f. skipuðu: Sigurður Á. Gunnars-
son, formaður, Arsæll Sveinsson, Eiríkur
Asbjörnsson, Guðlaugur Brynjólfsson og
Jónas Jónsson. Af þeim, sem voru i fyrstu
stjórninni, eru enn Eiríkur, sem er nú for-
maður, og Ársæll, en auk þeirra eru Helgi
Benediktsson, Sæmundur Jónsson og Tóm-
as Guðjónsson. — Fyrsti framkvæmdar-
stjóri Netjagerðarinnar var Gisli Gíslason,
síðar stórkaupmaður, en hann geg'ndi því
starfi í eitt ár. Þá tók Jónas Jónsson við
og sinnti því starfi þar til i árslok 1941,
en síðan hefur Sigurður Ólason verið fram-
kvæmdarstjóri verksmiðjunnar. Haraldur
Gíslason frá Skálholti var verkstjóri fyrstu
10 árin, en nú er það Tómas Guðjónsson.
Það dylst engum, sem kynnir sér starf-
semi Netjagerðar Vestmannaeyja h.f., að
hún er til mikillar fyrirmyndar og útgerð-
armönnum í Vestmannaeyjum til hins
mesta sóma. Með því að hnýta netin hér-
lendis sparast um helmingur af erlendum
gjaldeyri miðað við það, að þau væru keypt
tilbúin erlendis. Fram lil þessa hefur þó
Neljagerðin jafnaðarlegast getað verið sam-
keppnisfær við erlend netjaverkstæði um
verð. Netjagerðin hefur alla tíð hirt eink-
anlega um það, að láta útvegsmenn fá
framleiðslu sina við sem hóflegustu verði,
en eigi hugsað um að hagnast á rekstrin-
um nema með það fyrir augum að skapa
fyrirtækinu örugg þróunarskilyrði. Útvegs-
menn i Eyjum hafa því sýnt með þessum
samtökum sínum sem og öðrum, að i
góðri einingu má á margvíslegan hátt létta
undir með útgerðinni, ef vilji er fyrir
hendi.
Grein þessi er byggð á upplýsingum frá
Sigurði Ólasyni, framkvæmdarstjóra Netja-
gerðarinnar.