Ægir - 15.12.1973, Page 14

mjög lítið, mest við Víkurál um 700 kg/tog-
tíma, en yfirleitt aðeins nokkrir fiskar á tog-
tíma. Á Dohrnbanka aflaðist dável, 1,0-1,5
tonn/klst. mestmegnis þorskur og var meiri-
hluti hans kynþroska. Ef litið er á 1. mynd,
sem sýnir aldursdreifingu þorsksins á nokkr-
um svæðum, sést að 10 ára þorskur er lang-
mest áberandi á Dohrnbanka. Kemur það og
heim við aðrar athuganir við A-Grænland á
undanförnum árum, en þar hafa árgangarnir
frá árunum 1961 og 1963 verið aðaluppistaða
aflans. 1961 árgangurinn gekk í stórum stil
á Islandsmið vertíðarnar 1969-1971. Þá bar
talsvert á 1963 árganginum í vertíðaraflanum
1972 og aftur nú í ár eins og nánar verður vik-
ið að á eftir. Aldursdreifingin í Nesdýpi og í
Víkurál var líkust aldursdreifingunni á Dohrn-
banka, en þó bar miklu meira á 1964 árgang-
inum á þessum stöðum en 1963 árganginum.
Á Halanum var þorskurinn talsvert yngri. Af
yngri árgöngum er 1970 árgangurinn lang-
vænlegastur; nær 96% þorskanna í Þverál
voru af þessum árgangi og á Breiðafirði
skammt undan Látrabjargi, voru um 75%
þorskanna 3ja ára.
Hitastig sjávar fyrir SV- og V-landi reynd-
ist tiltölulega hátt eins og um sama leyti í
fyrra. Fyrir sunnan land reyndist 0,5°C hærra
en í fyrra. 6°C heitur botnsjór náði norður
að Djúpál, en við ströndina var kaldara eins
og venja er á þessum árstíma.
Fylgst var með fæðuvali þorsksins og ann-
aðist Sólmundur Einarsson sjávarlíffræðing-
ur þær athuganir. Á Selvogsbanka bar mest á
humri í magasýnum en úti af Faxaflóa og
Breiðafirði var mest af rækju, en dýpra úti
á Látragrunni var spærlingur aðalfæðutegund-
in. Á Dohrnbanka var aðalfæða þorsksins lax-
síldar (Myctophidae), en í Víkurál, á Halan-
uni og í Þverál bar mest á loðnu í þorskmög-
um. Nær landi var lítið af fæðu í þorskmögum.
Vegna þess hve hitaskilin stóðu djúpt á
Dohrnbanka tókst að merkja færri þorska en
til stóð. Alls voru merktir 175 þorskar, en þeir
voru veiddir á 400-500 m dýpi. Enginn þeirra
hefur skilað sér enn og er ekki ósennilegt að
þrýstingsbreytingin hafi átt þar stóran hlut
að máli. Hins vegar voru merktir 634 þorskar
víða á djúpslóðum úti af Vestfjörðum. Þá var
merktur 781 steinbítur aðallega á Kópanes-
grunni og 134 hrognkelsi flest í Þverál; voru
það nær allt hrygnur.
Næsti leiðangur til vertíðarrannsókna hófst
7. febrúar og stóð í 16 daga. Farið var á r/s
Hafþór og var dr. Gunnar Jónsson leiðangurs-
stjóri. Veður var mjög óhagstætt nær allan
tímann og varð því minna úr þessum leiðangri
en til stóð. Haldið var á Selvogsbanka og þar
víða togað en lítið aflaðist. Helzt var þar ýsa
á ferðinni, bæði kynþroska og ókynþroska. I
innanverðum Faxaflóa reyndust fiskislóðir
þurrar, enda sjávarkuldi mikill; botnhiti í
Garðssjó var 2,9°C. Þá var togað í Jökuldýpi
og í Kolluál. í Kolluál og sunnanverðum
Breiðafirði var talsvert um kynþroska þorsk
og ýsu, en erfitt var að athafna sig með botn-
vörpu vegna netagirðinga og línulagna. í þess-
um leiðangri, sem lauk 23. febrúar eftir miklar
frátökur vegna veðurs tókst að merkja 132
ýsur á Selvogsbanka.
Þriðji leiðangurinn til vertíðarrannsókna
var farinn á r/s Bjarna Sæmundssyni og hófst
hann 27. febrúar og lauk 17. marz. Leiðangurs-
stjóri var dr. Sigfús A. Schopka. Fyrst var
haldið norður í Þverál og síðan leitað á Hal-
anum. í Þverál fékkst nær eingöngu smáþorsk-
ur um 1,5 tonn/togtíma. Aðeins 2% hans voru
kynþroska. Síðan var haldið á Halann og þar
tekin nokkur höl. Þar var þorskurinn miklu
vænni. Þar aflaðist mest 1,5 tonn/togtíma og
reyndist annar hver fiskur hrygningarþorsk-
ur. Því næst var leitað í Djúpál og aflaðist þar
allvel af ýsu. Þá var togað í Nesdýpi á Barða-
grunni og víða á Víkurálssvæðinu. Víðast var
þorskaflinn rýr, sérstaklega á Látragrunni og
úti af Faxaflóa. Grunnt úti af Malarrifi fengust
þó 1,5 tonn af þorski/klst., en aðeins 40% hans
voru kynþroska, enda sjávarhiti uppi við
ströndina ennþá lágur. Þá fékkst ágætur afli
suður við Tána á Selvogsbanka nær 2 tonn/
togtíma og voru 96% þessa þorsks kynþroska.
Þótt lítið væri um þorsk á Eldeyjarbanka
fékkst þar mjög góður ufsi 2,5 og 5,0 tonn í
tveimur klukkustunda hölum. Var það allí
hrygnandi fiskur.
Ef litið er á 2 .mynd, sem sýnir aldursdreif-
ingu þorsksins á nokkrum stöðum í marz, þá
eru árgangarnir frá 1963 og 1966 mest áber-
andi í veiðinni. Næstir koma svo árgangarnir
frá 1964 og 1967. Á Halanum eru það íslenzku
árgangarnir frá 1966 og 1967 sem bera uppi
veiðina, en hins vegar ber mest á 1963 árgang-
inum í Víkurál. Undan Malarrifi og í Miðnes-
sjó ber mest á íslenzkum þorski. Hins vegar
442 — Æ G IR