Ægir - 01.04.1980, Page 20

Ólafur Jónsson:
Lesendum til glöggvunar er hér sýndur útflutn-
ingur humars s.l. 5 ár, skiptur eftir löndum.
Humarútflutningur
Humar-útflutningur
Að beiðni útgefanda
þessa rits, hef ég fallist
á að rita nokkrar línur
um útflutning hraðfrysts
humars. Þar sem ég er
ekki nægjanlega kunnugur
upphafi framleiðslu og
markaðsöflunar humars
takmarkast umfjöllun þessi
um það sem átt hefur sér
stað á undanförnum árum.
Þar sem öllum humri er landað slitnum þ.e. hal-
anum eingöngu, hefur öll vinnsla til þessa verið,
flokkun, hreinsun og pökkun á þessum hluta hum-
arsins, sem er um það bil /3 heildarþunga hans. I
grófum dráttum má skipta vinnslunni í tvo flokka:
a. stóra hala (15 grömm og þyngri) sem eru að
öllu leyti óskaddaðir og enginn sandur eða önn-
ur botnefni undir skelinni. Þessir halar eru
garndregnir og seldir sem fyrsta flokks humar-
halar.
b. Stórir halar sem eru skaddaðir, svo og allir hal-
ar á bilinu 8-15 grömm, sem eru yfirleitt ekki
garndregnir. Þessa vöru þarf að selja á talsvert
lægra verði en þá hala sem getið er um í lið I.
vegna útlitsgalla og smæðar.
Humar, þar sem óhreinindi eru undir skel, brot-
inn eða smærri enn 8 grömm, þarf að skelfletta og
verður þessari framleiðslu ekki gerð frekari skil hér.
2. Markaðslöndin
Á sjöunda og áttunda áratugnum mátti segja að
allur garndregni humarinn væri seldur til Banda-
ríkjanna og í mjög litlu magni til Sviss.
Lakari hluti framleiðslunnar, sá ógarndregni, var
seldur til Evrópu, aðallega ítalíu, en hluti fram-
leiðslunnar var stundum seldur til Bretlands. Á s.l.
fimm árum hefur hér orðið breyting á, þannig að
Bandaríkin hafa einnig keypt mestan hluta þessarar
framleiðslu.
1. Framleiðslan
Lönd 1975 1976 1977 1978 1979
Samtals tonn ......... 596.8 670.3 793.3 653.1 402.9
Bandaríkin ........... 499.8 598.2 744.4 586.7 296.3
Ítalía ................ 70.7 34.1 23.5 43.4 72.8
Sviss ................. 26.3 38.0 22.7 16.7 33.8
Bretland ................. - - - 6.3
Frakkland ................ - - 2.7
Á s.l. ári voru humarveiðar erfiðar vegna sjávar-
kulda. Skýrir það minnkað magn árið 1979 miðað
við fyrri ár.
3. Söluverðin
Það er erfitt að fjalla um söluverð á humarhölurn,
án þess að rita langt mál um arðsemi friðunar þessa
stofns. Ég mun ekki leiðast út í þá freistni, heldur
geta þess að því stærri sem halinn er því hærra verð
fæst fyrir hverja þyngdareiningu.
Á s.l. 3 árum hefur það verið aðaláhyggjuefm-
útflytjenda, að ákveða verð stórra garndregna hum-
arhala ekki of lágt. Reynslan hefur verið sú að færri
hafa fengið, en viljað.
Árið 1977 var cif verð á hverju ensku pundi af
tveim stærstu flokkunum $ 6.60-7.00. Á s.l. surnrú
tveim árum síðar, voru þessi verð $ 11.95-12.40-
Á tímabili, í sumar, kom sú skoðun fram að bogim1
hafi verið spenntur of mikið. Svo reyndist ekki vera
og kannske fengu færri en vildu.
Á sama tíma og verð fyrsta flokks humarhala
tvöfaldast tekst aðeins að ná fram um tíu prósent
hækkun á smærri og ógarndregnu hölunum, sarm
fara hægari sölu. Cif verð á hverju ensku pundi af
smáhumrinum var á s.l. ári $ 3.00-4.00, eða miH'
fjórðungur og þriðjungur af verði dýrasta humars-
ins.
4. Framtíðin
Mikið hefur verið rætt og ritað um sölu humars
með haus og klóm. Réttilega hefur verið bent á að
söluverð þeirrar vöru sé hátt, en þá gjarnan gleymst
að geta um stærðir. Gerðar hafa verið tilraunir með
sölu á heilum smáhumri og kann þar að vera
plægður akur fyrir útflutningssamtökin. Til að unnt
sé að vinna heilan humar, þarf að þvo hann úr ser-
stökum efnum um borð í veiðiskipunum til a
hindra efnaskipti sem verða í innyflum. Annars
verða þau svört og humarinn þá ekki söluvara. Þess’
vinnsla krefst meiri vinnu um borð í veiðiskipunut11
og sennilega talsvert styttri veiðiferða.
196 — ÆGIR