Ægir - 01.11.1981, Blaðsíða 14

Mynd 4.
kostinn o.s.frv. Til að lækka kostnað eru einnig
ýmsar leiðir, en nefna má fáeina hugsanlega kosti:
Stærri fiskstofnar, sem gefa af sér meiri afrakstur
á sóknareiningu; minnkun fjármuna, sem leiðir til
lægri fjármagns- og aðfangakostnaðar; frekari
tæknivæðing, einkum í vinnslu; hagkvæmari nýt-
ing aðfanga t.d. olíu, veiðarfæra o.s.frv.
Til að auka hagkvæmni í sjávarútvegi þarf sam-
stillt átak allra aðila. Hið opinbera getur í krafti
þeirra stjórntækja, sem það hefur yfir að ráða,
haft megináhrif á það hvernig til tekst. Viðleitni
stjórnvalda þarf einkum að beinast að eftirfarandi
atriðum.
1. Að halda fjármunamyndun í skefjum.
2. Að miða að sem stærstum fiskstofnum.
3. Að koma í veg fyrir miklar sveiflur í aflafram-
boði.
4. Að stuðla að sem mestum hráefnisgæðum.
5. Að koma í veg fyrir óeðlilegan kostnað við veið-
ar og vinnslu.
Þessi atriði skýra sig að mestu sjálf. Ölluin sem
hafa heildarsjónarmið til viðmiðunar, er orðið
Ijóst, að flotinn er orðinn of stór enda vceri vart
þörf á jafnvíðtœkri skerðingu á athafnafrelsi hans
og raun ber vitni ef það vœri ekki staðreynd.
Helsta markmið fiskveiðistjórnunar ætti að vera
að koma flotastærð niður í það horf, sem samrým-
anlegt er afrakstursgetu fiskstofnanna.
Stærri fiskstofnar þýða þrennt: Hagkvæmari
veiðar, öryggi, og minni sveiflur í afla. Allir geta
verið sammála um að stærri fiskstofnar séu æski-
legir, en spurningin er fremur hvernig á að ná því
marki og hvenær.
Oft hefur borið á því að undanförnu, að svo
mikið hefur borist að landi á skömmum tíma, að
ekki hefur fengist við neitt ráðið. Allir virðast sam-
mála um að þetta sé mjög miður en enginn virðist
vilja taka af skarið til að ráða bót á þessu. Hið
opinbera þarf að leita leiða til að ráða bót á þessu,
þar sem oft fara veruleg verðmæti í súginn við
þessi skilyrði. í mörgum tilvikum leiða þær af ser
óeðlilegt kapphlaup um sem mestan afla.
Þetta er raunar tengt tveim siðustu atriðunum-
Við kapphlaup um afla er minna lagt upp úr gæð-
unum auk þess, sem ,,kapphlaupakostnaðurinn‘
verður óhóflegur. Með þeim aðferðum, sem beitt
hefur verið upp á siðkastið við loðnuveiðar hefur
tekist í miklum mæli að ná þeim markmiðum að
auka hráefnisgæði og draga úr kostnaði.
Rannsóknastarfsemin ætti einnig að hafa sitt-
hvað til málanna að leggja. Hennar viðleitni ætti
einkum að beinast að þrennu:
1. Að reyna að skilgreina þau lífrænu og efna-
hagslegu takmörk, sem sjávarútveginum eru
sett.
2. Að benda á leiðir til arðbærustu nýtingar afla-
fengs.
3. Að kanna leiðir til hagkvæmari nýtingar fraru-
leiðsluþátta í sjávarútveginum.
Af þessum meginmarkmiðum er hið fyrsta hvað
mikilvægast. Öll heildarstefnumótun hlýtur að
byggjast á því að vita hvað er hægt og hvað ekki-
ítarleg rannsókn á þessum vettvangi hefur þvl
grundvallarþýðingu fyrir alla framvindu sjávarút-
vegsins. Innan hinna tveggja markmiðanna faHa
verkefni, sem þegar er unnið að, þótt í ýmsum til'
vikum mætti sú vinna vera markvissari bæði að þvl
sem snertir verkefnaval og vinnubrögð.
Augljóst er að einkaaðilar, bæði þeir, sem í sjáv'
arútveginum starfa, og einnig þeir sem starfa v1^
stoðgreinar, ættu að hafa ýmislegt fram að færa-
en ekki verður farið nánar út í það hér.
590 — ÆGIR