Ægir - 01.11.1981, Blaðsíða 16

E K K I A Ð V Jt M T A AFLAAUKN I MGAR
FÆKKA VEIOISKIPUM
RAUNVERÐ 'A MÖRKUÐUM H Æ K K A R E K K I
Það má segja, að meginniðurstöður þessarar
skýrslu séu tvær. Hópurinn telur ekki raunhœft að
gera ráð fyrir aflaaukningu á neinum af okkar
fiskstofnum, sem verulegu máli skiptir. Þáályktun
styðja nú ekki einungis fiskifræðileg rök, heldur
einnig söguleg, reynsla annarra þjóða og reynsla
okkar. í öðru lagi teljum við að ekki sé að vænta
hœkkunar á meðaltalsverðlagi eða raunverði á
sjávarafurðum. Þetta er einkum byggt á þvi, að
samkeppni er harðnandi og framboð vaxandi á
þeim mörkuðum, sem eru leiðandi í verðmyndun á
okkar fiskafurðum, þ.e. í Bandaríkjunum og V-
Evrópu.
Við gætum sagt, að við séum að króast af milli
endimarka auðlindarinnar annars vegar og þess
hámarksverðs, sem beztu viðskiptavinirnir vilja
greiða fyrir fiskinn okkar, hins vegar. Milli þessara
,,endimarka vaxtar“ íslenzks sjávarútvegs, verð-
um við svo að hreyfa okkur í framtíðinni. Við
munum þurfa að hafa það að leiðarljósi við
ákvarðanir um framvinduna, að auka framleiðslu-
verðmœti úr sérhverjum aflafeng og lœkka til-
kostnað við öflun og vinnslu.
Á myndinni að ofan eru dregin upp þessi tvö
endimörk, sem við teljum að við ráðum litlu um og
séu a.rn.k. i sjónmáli ef ekki þegar náð.
Milli þeirra eru svo talin upp nokkur atriði, sem
öll miða að því að ,,nettó“ afrakstur sjávarútvegs-
ins verði sem mestur. Sú upptalning er engan veg-
inn tæmandi né kerfisbundin, álitamál er, hvað til-
heyrir veiðum (efst), vinnslu (í miðið) eða sölu-
starfsemi (neðst) o.s.frv. Á sum þessara atriða má
hafa veruleg áhrif með rannsóknum og tilraunum
eins og gefið er í skyn á myndinni, en sum eru að
meira eða minna leyti háð aðgerðum stjórnvalda.
Ég sé ekki ástæðu til að fara yfir þessi atriði lið
fyrir lið. Margir liðirnir skýra sig að mestu sjálfú
og verður aðeins minnst á þrjá eða fjóra þeirra.
Að stœkka fiskstofna er innramrrtað hér alveg
sérstaklega. Allir geta verið sammála um, að stærri
fiskstofnar, sem þýða arðsamari veiðar og minna
sveiflukenndar og umfram allt aukið öryggi, séu
æskilegir. En hvernig og hvenær á að ná þv'
marki? Um það stendur styrinn. Drjúgur hluti at
starfsemi Hafrannsóknastofnunar hefur þetta
markmið fyrir augum, þó að varnarbaráttan fyrir
því að reyna að hindra minnkun stofnanna hafi
óneitanlega verið meira áberandi. Deilurnar um
leiðir að þessu markmiði hafa e.t.v. stundum verið
harðari en nú, en það vantar þó rnikið á að menn
séu á eitt sáttir í þessum efnum.
Bak við liðinn að bæta nýtingu vinnslustöðva,
felst í rauninni viðleitni til að nýta fjárfestingu og
vinnuafl í fiskiðnaði sem bezt og auk þess að jafna
aflaframboð þannig að fiskverkendur geti asú^
valið hagkvæmustu vinnsluaðferð fyrir hráefnið-
Hér er líka um það að ræða að miða fjárfestingu 1
vinnslustöðvum við heildarsjónarmið, við tak-
markaðan afla, sem þegar skiptist á óþarfleg3
margar og stórar vinnslustöðvar. Hver kannas1
ekki við þá röksemd, að skipakaup séu nauðsynleS
til að sjá nýju og vel búnu frystihúsi fyrir hráefm-
Það má vissulega leiða að því rök, að áhyggjur
sveitarstjórna og stjórnmálamanna út af atvinnU'
leysi hafi kallað á þá offjárfestingu, sem nú blasn
við í sjávarútvegi.
Hvort hér ríkir heilbrigð samkeppni í sölumálun1
fiskafurða, hefur oft á tíðum verið heiftarleg1
deilumál, einkum á síðurn dagblaðanna. Óvæg>n
samkeppni íslenzkra framleiðenda snemma á þess'
ari öld leiddi fyrst til laga um Síldareinkasölu ríkiS'
ins árið 1928, skömmu siðar til viðtækrar sani'
vinnu saltfiskframleiðenda og upp úr starfi Fisk1'
málanefndar þróuðust sölusamtök frystiiðnaðat
592 — ÆGIR