Ægir - 01.11.1981, Blaðsíða 32

með honum löngu síðar, að hann hafi lesið heim-
speki- og trúfræðirit á þessum tungumálum,
þegar honum gafst timi til þess um borð, en Þor-
steinn var trúmaður mikill. Þessa get ég hér, af því
að það er hald kunnugra, að heimspeki- og trú-
fræðirit hafi verið heldur fáséð lestrarefni á
íslenzka togaraflotanum. Litblinda hamlaði því að
Þorsteinn gæti tekið skipstjórapróf. Sjóngalli var
afleitur ókostur í þennan tíma, þegar góð sjón var
eitt helzta hjálpartækið við stjórn skipsins.
Hann Jóhannes litli Narfason hefur áreiðanlega
unnið fyrir þessum 35 krónum, sem hann fékk á
mánuði. Það var engin sæld að kynda á þessum
fyrstu togurum. Að vísu var kyndarinn aðeins á
vakt með 1. meistara, 2. meistari varð að kynda
sjálfur, en sjálfsagt hefur það komið á kyndarann
að lempa kolum úr boxunum og kolalestinni.
Boxin voru þröng og ekki manngengt undir dekk-
bitana, sjóðheitt var þarna inni, því að boxin lágu
fast að katlinum, og svarta myrkur, menn höfðu
að vísu með sér olíulugt þarna inn en glerið á henni
varð strax svart svo að hún bar litla birtu. Eflaust
hefur það verið svo á Coot, sem smíðaður var fyrir
aldamót (1892), að það hefur orðið að lempa
kolunum úr kolalestinni í gegnum boxin. Það var
vist svo á elztu togurunum. Það var þröngt á
fírplássinu, menn voru næstum með hausinn inni í
firnum, þegar hann var opnaður og því heldur
betur heitt á kyndaranum við að moka á eða skara
í eldana. Sleipt var náttúrlega á járngólfinu oft
gljáandi af sliti og blautt af smurolíu. Lægsta
hásetakaupið á mánuði var 40 krónur, þá voru
nokkrir með 50 og 60 krónur en flestir með 65
krónur. Ég hef ekki skipshafnarskrána, þegar ég
rita þessa grein og ég hef ekki getið þess i Kastað í
Flóanum, hvort það var nokkur annar hásetanna
en Þorsteinn með 100 krónur. Mig minnir fastlega
það væri ekki. Uppbót á kaup var greidd i smáfiski
fyrstu vertíðina, en svo lagðist það af og fasta-
kaupið hækkaði uppí 75 krónur.
Fyrsti vélstjóri hafði 170 krónur á mánuði en 2.
vélstjóri 70 krónur og svo kyndarablókin 35 krón-
ur, sem fyrr segir. Það hefur ríkt mikill manna-
munur í vélarúminu í kaupgreiðslum. Sá var siður-
inn á Coot, eins og ensku togurunum, og lengi
frameftir á sumum íslenzku togurunum, að neta-
mennirnir sáu alfarið um bætingu og aðra vinnu
við trollið, en aðgerðarmenn gætu þá farið í koju,
ef aðgerð var lokið. Þetta fyrirkomulag gat haft í
för með sér miklar vökur fyrir netamennina.
í bók minni Kastað í Flóanum, hef ég orðað það
svo, að útgerðin hafi gengið heldur illa fyrsta
veturinn vegna þess að ólag var á spilinu, en litlir
möguleikar til viðgerðar hérlendis. Heimir orðar
það fastar í sinni sögu, segir reksturinn hafa gengið
erfiðlega allt árið. Það er áreiðanlega ekki rétt.
Ársuppgjörið sýnir nær 23% hagnað og þætti það
ekki erfitt ár nú í útgerð og hluthöfum var greiddur
10% arður.
Coot hætti veiðum í október fyrsta útgerðarárið
og sennilega öll árin. Það er hrein della hjá Heimi
að halda, að Coot hafi ekki getað stundað veiðar i
Fiskiflotinn i Reykjavíknrhöfn I. marz 1906.
608 — ÆGIR