Ægir - 01.12.1982, Side 20

aukinni tækni og verkmenningu í landinu. Allt frá
því farið var að krefjast teikninga til viðurkenn-
ingar, áður en smíði skipa er hafin, og þá einkan-
lega eftir að íslenskar reglur um smíði tréskipa
voru settar árið 1936, hefur tækniþróunin orðið
ör. Margt það, sem áður var aðeins skoðað um
borð í skipunum við árlega skoðun, er nú fyrst
skoðað, leiðrétt og síðan viðurkennt á teikningum,
áður en smíði hefst, en síðan skoðað meðan á
smiði stendur og fullsmíðað og þá borið saman við
viðurkenndar teikningar. Ýmsar prófanir og rann-
sóknir fara nú fram á vegum Siglingamálastofn-
unar ríkisins, t.d. á stöðugleika skipa, þolprófun á
losunarbómum, rannsókn á fúaskemmdum tré-
skipa og rannsókn á göllum stáls og rafsuðu í stál-
skipum, m.a. með röntgenmyndun.
í lögum um Siglingamálastofnun ríkisins er skil-
greint hlutverk stofnunarinnar. Þar segir fyrst, að
Siglingamálastofnun ríkisins skuli vera ríkisstjórn-
inni til ráðuneytis um siglingamál og skipasmíðar,
eftir því sem hún telur þörf á.
Þá skal stofnunin annast eftirlit með nýsmíði
skipa, búnaði, breytingum og innflutningi og
annað almennt eftirlit skipa samkvæmt lögum um
eftirlit með skipum og reglugerðum, settum sam-
kvæmt þeim. Smíðateikningar skipa eru háðar
viðurkenningu Siglingamálastofnunarinnar í sam-
ræmi við ákvæði laga og reglugerða.
Eftirlit með nýsmíði skipa hefst í rauninni jafn-
an löngu áður en smíði skipsins er hafin. Skipa-
smíðastöðin sendir þá til athugunar teikningar af
fyrirkomulagi skips og lýsingu. Síðan berast
smíðateikningar til stofnunarinnar smátt og smátt
af einstökum hlutum skipsins.
Leiðrétting teikninga er gerð til samræmis við
íslenskar reglur um smiði og búnað skipa. Til eru
sérreglur um smíði stálfiskiskipa, súðbyrtra tré-
skipa, skarsúðaðra tréskipa og glertrefja/plast-
skipa.
Um smíði fiskiskipa úr stáli eru til íslenskar
reglur fyrir stálfiskiskip allt að 50 m lengd. Þegar
um er að ræða stærri stálskip, skoðar Siglinga-
málastofnun ríkisins teikningarnar með hliðsjón af
reglum viðurkenndra flokkunarfélaga, en þar er
um að ræða lágmarkskröfur um styrkleika bols
stálskipa. íslensku stálskipasmíðareglurnar gera, í
nokkrum atriðum, lítillega meiri kröfur en þessar
lágmarkskröfur flokkunarfélaganna, vegna sér-
stakra íslenskra aðstæðna. Til dæmis er styrking
fyrir siglingu i ís innifalin í íslensku reglunum, og
Siglingamálastofnunin mælir með því, að isstyrk-
ing sé tekin með, ef skip eru smíðuð á grundvelli
reglna flokkunarfélaga. Þá er líka um að ræða
nokkra styrkingu kjalar og á miðsíðu í íslensku
stálskipareglunum, einkanlega vegna misjafnra
hafnarskilyrða í íslenskum höfnum.
Eftirlitsmenn stofnunarinnar fylgjast með smíði
skipa, með vélaniðursetningu, röralögnum, raf-
magnskerfi, innréttingum á vistarverum, sem og
öllum búnaði skips, og að lokum er skipið halla-
prófað til að grundvalla endanlega stöðugleikaút-
reikninga, og í reynsluferð er skipið allt og bún-
aður þess prófaður endanlega, áður en það fær
íslenskt haffærisskírteini og er skráð í skipaskrá.
Þegar fyrirhugaðar eru verulegar breytingar á
skipi, skal líka senda til Siglingamálastofnunar
ríkisins teikningar af breytingum til athugunar og
leiðréttingar, ef með þarf. Síðan skal tilkynnt,
hvar og hvenær breytingin verður gerð, þannig að
stofnunin geti haft eftirlit með breytingunum. Til
breytinga á skipi telst líka, t.d. skipti á aðalvél
skips, og þá er bolur undir vél oftast skoðaður sér-
staklega, um leið.
Við vélaskipti er einnig athugað, hvort þyngdar-
breyting verður, sem haft getur áhrif á stöðug-
leika. Sé einhver slík breyting gerð á skipi, þá er
krafist endurskoðunar á stöðugleikaútreikningum
skipsins, og endurbóta krafist, ef þörf reynist á
því.
Ef um er að ræða innflutning á notuðu skipi, þá
skulu þau fullnægja íslenskum lögum og reglum
um styrkleika, búnað og haffæri, og skal siglinga-
málastjóri láta fram fara skoðun á skipi, áður en
það er keypt til landsins. Siglingamálastjóri kveður
síðan á um, hvort hann vilji mæla með innflutningi
skips eða ekki. Hann má því aðeins mæla með inn-
flutningi þess, ef styrkleiki þess og búnaður jafnast
í aðalatriðum við það, sem krafist er í íslenskum
lögum, og að það sé eigi eldra en 12 ára.
íslensk skip eru, samkvæmt lögum, háð árlegu
eftirliti Siglingamálastofnunar ríkisins. Sú skoðun
skiptist í þrjá meginþætti: Bolskoðun, Vélskoðun
og Búnaðarskoðun. Hvert þessara atriða skiptist
svo í ýmsa sérþætti. Nefna má botnskoðun, öxul-
skoðun, almenna vélskoðun, skoðun austurbún-
aðar og brunavarna, rafmagnsskoðun, skoðun
björgunartækja, þar með talin gúmmíbátaskoðun,
skoðun fjarskiptibúnaðar, sem að mestu er fram-
kvæmd af starfsmönnum Pósts- og síma, sem gefa
628 — ÆGIR