Ægir - 01.04.1984, Blaðsíða 23

hvernig hringrás P. decipiens er háttaö í sjónum,
henda til þess að eggin berist í ýmis botnlæg krabba-
hýr. Þau eru sem sagt fyrsti millihýsill ormsins. Lík-
legt þykir að áður en lirfan í egginu geti sýkt krabba-
hýrin þurfi hún að hafa náð ákveðnum þroska, en
jtður en það gerist gangi eggin í gegnum meltingarveg
fabbadýranna án þess að sýkja þau. Sennilega sýkja
'riurnar fyrst smávaxin krabbadýr eins og Harpac-
t'ocoida og Cyclopodidae, en síðar marflær, þanglýs,
mysidae o.fl. við það að þau síðarnefndu éti þau fyrr-
tefndu eða leifar þeirra (McClelland 1982). Annar
Jriillihýsill ormsins eru ýmsar fisktegundir. Talið er að
‘riurnar flakki nokkuð á milli þeirra. Fiskur sýki fisk.
enJulegast er að stærri fiskar éti þá sem smærri eru
°§ þannig getur sýkingin magnast upp úr öllu valdi í
Mynd i.
H ’
nted^r“S se^ormsms < sjónum. Selormseggin berast í sjóinn
setn Saur se^°nna. Þar hafna þau íýmsum smákrabbadýrum,
Urn^U fyrsta~stigs millihýslar selormsins. Síðan berast lirf-
'neð f l\>n makist hafa út úr eggjunum í krabbadýrunum,
siigj . Unm < fisktegundir, þ.ám. þorsk, sem eruþáannars-
ann 1 ‘fýslar. ífiskinum leitar selormslirfan út ífiskvöðv-
ficL- l^ur Þar Þess að berast í selsmaga. Selir eru miklar
J^K. CBtHf íl
nauö 1 se srnaSanum eru Þau skilyrði fyrir hendi, sem
í ^ -t7! e8 eru fyrir áframhaldandi þroskaselorms-lirfunnar
°rrns'°S^a ^ar^ ee>a kvenorm. í maga selsins fer œxlun
eru l nsfrarn> ný egg verða til og hringrásinni er lokið. Selir
Vl okahýslar ormsins (úr Wooten & Cann 1980).
stórum ránfiskum, eins og stórum þorski. í lokahýsil
sinn berast ormarnir við það að þeir, selirnir, éta
sýkta fiska.
í sinni einföldustu mynd er hringrásin því á milli
tveggja millihýsla og lokahýsils, en getur orðið flókn-
ari og lirfurnar borist á milli fleiri hýsla áður en í sels-
maga er komið (mynd 1).
Egg hringormsins eru ávöl að lögun, 45-54 /xm í
þvermál. Þau berast út úr hýslinum með saur og eru
þá á svokölluðu morula-stigi. í egginu á þá eftir að
þroskast lirfa, sem hefur ein hamskipti, áður en hún
klekst út. Klakið fer fram í sjónum eða í fyrsta milli-
hýsli, ef eggið berst í hann fyrir klak. Hversu lengi
eggin eru að klekjast út, er háð hitastigi og hafa til-
raunir leitt í ljós að klaktíminn er sem hér segir við
eftirfarandi hitastig:
20°C um 8 dagar
10°C um 21 dagar
5°C um 50 dagar
2°C um 4 mánuðir
o°c um 10 mánuðir
Lirfurnar, sem klekjast út eru mjög hreyfanlegar
við kjörhitastig sitt, en deyja fljótlega við of háan, og
of lágan hita. Við lágan hita eru þær sem í dvala, en
lifa aftur á móti mun lengur en við háan hita. Lirfan,
sem klekst úr egginu er 140 /u,m að lengd og nefnist
þriðja stigs lirfa, því hún hefur þegar haft tvö ham-
skipti. (Scott 1955; Myers 1960; McClelland 1982).
Tilraunir með selormslirfur hafa sýnt að þær vaxa
stöðugt á þessu stigi án þess að hafa hamskipti. Eftir
52 vikur hafa þær náð 27.7-33.3 mm lengd, en það er
innan þeirra lengdarmarka, sem lirfurnar hafa í fiski.
Þar eru þær 9-60 mm langar. Það er álitið að þær
lirfur, sem eru í fiski, séu 3. stigs lirfur, þ.e.a.s. hafa
haft tvenn hamskipti á lífsleiðinni. Niðurstöður fyrr-
nefndra tilrauna benda til þess að lirfurnar hafi ekki
hamskipti í millihýslum, en vaxi í þeim án þess og séu
þá þegar orðnar nógu þroskaðar til þess að vaxa enn
frekar í selsmaga (McClelland & Ronalds 1974).
Tilraunir voru gerðar til þess að sýkja nokkrar fisk-
tegundir af ormi, með því að gefa þeim marflær að
éta, sem þegar voru sýktar af selormi. Niðurstöður
þeirra leiddu í ljós að þorskurinn sýktist auðveldar af
P. decipiens, en aðrar fisktegundir sem reyndarvoru.
Það tók lirfurnar 2-3 klst. að bora sig út í gegnum
magavegginn og að 24 klst. liðnum höfðu þær komið
sér fyrir í fiskvöðvanum. í fiskum finnast þær ýmist
ÆGIR-191