Ægir - 01.04.1984, Blaðsíða 31

J«n Sigurðsson:
Athugasemd
'id grein dr. Bjöms Jóhannessonar
U|n laxahafbeit
'11- tbl.Ægís 1983
j " ■ tbl. Ægis 1983 er birt löng grein eftir dr. Björn
j°lannesson undir yfirskriftinni „Ura aðstöðu til
^xahafbeitar á íslandi". í greininni er birtur ýmiss
arjnar.^r°^*ei*íur’ sem nteira eða minna tengist þess-
yfirskrift greinarinnar. Mikið af þessu efni er
þa m;ært til heimilda, sem birtar eru í sérstakri skrá.
nrng hefur greinin á sér allt yfirbragð vísindarit-
ar> enda er höfundur kunnur fræðimaður á sínu
SVlði.
fin^6tta veidur ÞV1’ skrifari þessarar athugasemdar
fiöhUr bnúinn að vekja athygli á alvarlegum
m og missögnum, sem rýra gildi greinarinnar að
pvi marki.
VæUlldir ntiHifyrirsögninni „Hverra endurheimta má
au"ta at bafbeitarseiðum“?, rekur höfundur þau
ráði h U Sannindi, að svarið við þessari spurningu
land' V°rt bnfbeitariðnaður á framtíð fyrir sér á ís-
ar 1 er>a ekki. Síðan segir höfundur: „í dag liggur
sarrib311*6^ SVar ^^1 ^rir' ttelst mun þess að leita í
han h*1^' aran8ur Kollafjarðarstöðvarinnar, en
2oo/n eirir reynst það breytilegur, allt frá 0 og upp í
Ve,lj eriuurheimtur að ógertlegt er á þessum grund-
stöð 3 ^.ætia bverra endurheimta tiltekin hafbeitar-
n^ikilv16^' Væntal - í framhaldinu segir: ,,....má draga
hej Væ®ar ályktanir af erlendri reynslu um endur-
Ur at eidisseiðum Atlantshafslax. Skal hér getið
refo'ð Ufra ?3®na varðandi þetta atriði, en um leiðfram
njeð ’h ■ ^ef ekki átt þess kost að fylgjast nœgilega
ráð f, e‘m ský’rslum og tímaritsgreinum, sem ég geri
þe nr ue> kafi birst um þetta efni“ (auðkennt hér).
að PefUr 6r ®ætt’ bvaða gögn höfundurinn notar til
iendisU yfirlýsin§ar um ástand mála á þessu sviði hér-
Þór q”'dag bemur í ljós, að þar er ein grein eftir
tv*rp U.Ídnsson yeiðimálastjóra frá árinu 1973 og
beit á reinar ettlr Árna ísaksson um rannsóknir á haf-
böfundrUnUrn ^74—1975. Er það með ólíkindum að
málefn'Ur-SfCUl* le^a se ae) fjnii3 um sv0 niikilvægt
1 eins og ekkert hafi verið gert síðustu 10 árin.
Fyrirvari af því tagi, sem auðkenndur var hér að ofan,
ber það með sér að vísu, að höfundinum er ljóst að
hann styðst ekki við efni, sem er til, en engu að síður
dregur hann hvassar ályktanir, án þess að ljóst sé á
hverju þær eru byggðar. Þannig segir hann:
„Arangur þessara byrjunartilrauna (eldis- og haf-
beitarstöðva) verður í flestum tilfellum að teljast
slakur. Framleiðslukostnaður seiða er mikill, seiðin
eru yfirleitt léleg að því leyti, að endurheimtur eru
slæmar eða afleitar, verðmæti laxins.er tiltölulega
lítið...og loks er framleiðslan svo lítil og gæðarýr,
að...“.
Skrifara þessarar athugasemdar er fyrirmunað að
skilja hvernig einn íræðimaður vogar sér að gefa yfir-
lýsingar af þessu tagi, jafnframt því sem hann viður-
kennir að hafa ekki kynnt sér það, sem skrifað hefur
verið um efnið hérlendis síðustu 10 árin. Lesendum
Ægis til fróðleiks fylgir hér á eftir skrá um þær tíma-
ritsgreinar, ritgerðir og skýrslur, sem lagðar hafa
verið fram um þetta efni af hálfu starfsmanna Veiði-
málastofnunar frá og með 1973 til þessa dags. Af
þessari skrá er ljóst, að höfundur hefur kosið að skrifa
grein sína án stuðnings af miklu innlendu efni, sem
einmitt fjallar um árangur síðustu ára í seiðaeldi og
hafbeit. Hefði raunar verið fróðlegt að sjá úttekt
höfundar á því. Án þessa efnis virðist höfundur hins
vegar ekki í aðstöðu til að segja ýkja mikið.
Höfundur varpar fram þeirri spurningu, við hvaða
aðstæður hafi fengist 20% heimtur í Kollafirði. Ber
hann þessi seiði, sem hann kvaðst hafa séð, saman við
önnur seiði sem hann taldi vera „uggaurin og með
dauflegra yfirbragði“. í þessu sambandi er vert að
rifja upp raunverulegar heimtur fóðurtilraunahóp-
anna (Árni ísaksson 1982). Þar kemur í ljós að tveir
hópar sem verið höfðu á íslensku tilraunafóðri skii-
uðu sér 20% (650 seiðum sleppt) og 6% (1000 seiðum
sleppt) sem gefur að meðaltali 13% heimtur. Tveir
samanburðarhópar á erlendu fóðri skiluðu sér 15%
ÆGIR-199