Ægir - 01.06.1985, Blaðsíða 46

landbúnaðarafurðir. Þeir menn
er stunduðu róðra, en áttu ekki
bát voru ráðnir upp á hlut. Venja
var að formaður fengi tvo hluti en
báturinn þrjá, þó voru á þessu
undantekningar.
Er tímar liðu og kirkja, kóngur
og höfðingjar efldust og sölsuðu
undir sig sífellt meira jarðnæði
versnuðu kjör sjómanna, sem og
annarra. Vinnumenn og land-
setar voru með kvöðum ýmiss
konar látnir róa fyrir húsbændur
sína fyrir smánarkaup, en hlutur-
inn varð eign húsbóndans. Á
þessu verðurbreytingtil batnaðar
með afnámi einokunarverslunar-
innar og sölu stólsjarða. Flestir
fara að róa fyrir hlut sínum sem
áður og afkoman skánar veru-
lega.
Með tilkomu vélbáta var
nokkuð um að menn væru ráðnir
fyrirfast kaup, líktogá þilskipun-
um, sérstaklega átti þetta við ef
um aðkomumenn var að ræða,
þessi háttur lagðist þó fljótt af. í
kreppunni versnuðu kjör báta-
sjómanna mikið, sem og hjá
öðrum. Er síldveiðin brást 1935
gengu margir allslausir í land eftir
vertíðina, og voru ekki einu sinni
taldir matvinnungar. Þessi koll-
steypa varð til þess að sjómenn
settu kröfuna um hlutatryggingu
á oddinn. Tryggingin komst fyrst
á 1936, hún var að vísu lág, en
þó betri en engin. 1958 voru
gerðar þær breytingar á kjara-
samningum bátasjómanna, er
gjörbreyttu aðstöðu þeirra, en þá
var afnumin sú regla að útgerðar-
kostnaður bátanna væri greiddur
af óskiptum afla. Um svipað leyti
komst sú skipan á, að hafa kokka
um borð í dagróðrarbátum, en
áður höfðu menn haft með sér
skrínukost. Næsta stóra breyt-
ingin hvað varðar kjörin, verður í
samningunum 1977, en þá
verður hver mánuðum að sér-
stöku tryggingartímabili. Áður
höfðu tímabilin verið þrjú, þ e-
1-15/5, 16/5-15/9 og 16/9-31
12. í samningunum 1982 vaU'*0
skrefið stigið til fulls, en þá ^
um það samið að sjómenn het
rétt á að fá kauptrygginguna
greidda vikulega.
í dageru kjörsjómannaá he
bundnum vertíðarbát 50-1
rúml. þannig að skipverjar
28,5% af brúttóafla miðað vio
menn, kauptrygging á man
fyrir háseta er 27.000 kr. að tra
dregnum ferðakostnaði. Vinnu^
skyldan er 18 t. á sólarhring,
daga vikunnarog skal frídagur'0
ætíð vera sunnudagur á tíma 1
inu 1/4-31/12 en frá 1/1JiV
annað hvort laugardagur e ‘
sunnudagur. Ýmsa félagsma a^
pakka hafa sjómenn einnig, se
aðrir launþegar, og verða Pe,^
ekki taldir hér, enda verða a
feitir af þeim pökkum. 3|°
mennskan getur gefið g°°‘
tekjur ef vel fiskast en ekki e
338-ÆGIR