Tímarit lögfræðinga - 01.09.1952, Blaðsíða 26

146
Tímarit lögfræOinga
aðilja, enda er það óvéfengjanlegt, ef og að því leyti sem
bóta kann að vera krafizt.
Fræðimenn tala þó um æru ópersónulegra aðilja, en sú
æra til tilbúningur (fictio), en í verki og framkvæmd
eru þó ópersónulegir aðiljar ósjaldan látnir vera aðiljar
mála út af ærumeiðingum, sem, ef þær geyma ummæli um
hann, þó hljóta að lúta að ráðsmennsku fyrirsvars-
manna hans í því starfi,1) eða varða tilfinningar tiltekinna
eða ótiltekinna manna, svo sem smánun trúarkenninga,
sbr. 125. gr. hegnl.
Þó að aðalreglan sé sú, að einstaklingur eigi sóknaraðild
út af meiðingum á æru sinni, þá á ákæruvaldið stund-
um aðild, ýmist óskilyrta eða skilyrta. Stafar það af því,
að ærumeiðing varðar ekki einungis einstaklinginn, sem
fyrir henni verður, heldur einnig hagsmuni ríkisins eða
jafnvel líka hagsmuni annarra ríkja.
Ákæruvaldið á skilorðslausa aðild í þessum málum:
a. Ef forseti Islands er ærumeiddur, 101. sbr. 105. gr.
hegnl.
b. Ef erlend þjóð, erlent ríki, æðsti ráðamaður þjóðhöfð-
ingja þess, fáni eða annað viðurkennt þjóðernismerki er
opinberlega smánað, 1. málsgr. 2. gr. laga nr. 47/1941
(áður 1. málsgr. 95. gr. hegnl.). Ef þjóðhöfðinginn er
sjálfur smánaður, þá er það smánun gagnvart ríki hans.
Æðsti ráðamaður þjóðhöfðingjans er sá maður, sem næst
gengur honum að völdum í ríki hans, t. d. forsætisráð-
herra. 1 Bandaríkjum Norður-Ameríku er forsetinn jafn-
framt formaður ráðuneytis ríkisins. Ærumeiðing gagn-
vart honum væri því bæði beint gegn þjóðhöfðingjanum
sjálfum og æðsta ráðamanni. Smánun getur komið fram
bæði í orðum og athöfnum, en hún verður að vera „opin-
berleg“, þ. e. birt almenningi, t. d. í blaði eða á mannfundi
eða annars á almannafæri, t. d. niðurrif fána erlends ríkis
og óvirðuleg meðferð.2)
1) T. d. Hrd. II. 108.
2) Sbr. Hrd. V. 982, VI. 94.