Tímarit lögfræðinga - 01.09.1952, Side 30

150
Tímarit lögfrœóinga
242. gr. 2. b. tekur og til annarra tilvika, t. d. aðdróttunar
um almennan hæfisskort til starfans.
Samkvæmt þessu er 108. gr. að nokkru víðfeðmari, en
að nokkru þrengri. En um margt taka þær til sömu tilvika.
Virðist ljóst, að skilorðslausa opinbera saksókn skuli hafa,
þar sem 108. gr. tekur til, en 242. 2. b. kemur einungis til
greina, þar sem 108. gr. á eigi við.1)
Ef ríkisvaldið neitar að verða við kröfu opinbers starfs-
manns um málshöfðun samkvæmt 242. gr. 2. b., þá hlýtur
hann að geta höfðað venjulegt einkamál á hendur brota-
manni. En hitt kynni að þykja orka tvímælis, hvort starfs-
maður getur sjálfur höfðao mál, án þess að hann hafi leitað
til ákæruvaldsins um málshöfðun. Má segja, að ærumeið-
ingar, sem 242. gr. 2. b. tekur til, séu brot gegn valdstjórn-
inni, að minnsta kosti þau, sem opinber starfsmaður verður
fyrir, meðan hann hefur starfann á hendi, og að ákæru-
valdið ætti því alltaf að hefjast handa, ef því þætti ástæða
til, áður en starfsmaðurinn ræki réttar síns sjálfur. En
bæði er það, að mörg mál fyrir slík brot varð hann að
sækja sjálfur, áður en hegningarlög 1940 komu til fram-
kvæmdar, og að í athugasemdum við 242. gr. segir, að til
þess sé ætlazt, að starfsmaðurinn geti sótt slík mál sjálfur,
ef hann hirðir ekki að kerfjast opinberrar málssóknar.
Mun því verða svo á litið, að hann geti sjálfur höfðað mál,
án þess að leita til ríkisvaldsins um málshöfðun af þess
hálfu. Og auðsætt er það, að starfsmaðurinn getur höfðað
mál sjálfur, ef ákæruvaldið verður ekki við kröfu hans um
opinbera málshöfðun, eins og líka er vikið að í athuga-
semdum við greinina.
Vandamenn látins opinbers starfsmanns geta og væntan-
lega notið ákvæða 242. gr. 2. b.
b. Ef ærumeiðandi aðdróttun er borin fram skriflega,
]) Dæmi nctkunar 242. gr. 2. b. er í Hrd. XXI. 79. Hreppstjóri var
sagður óhæfur til starfans, nyti eigi trausts né virðingar, að hreppsbú-
um hafi verið sýnd óvirðing með skipun hans í stöðuna, að hann sé
hvorki sanngjarn né óhlutdrægur o. s. írv. Ærumeiðingar voru taldar
varða við 234. og 235. gr. hegnl.