Tímarit lögfræðinga - 01.09.1952, Page 47

MeiSyrSi og meiSyrSamál.
167
217. gr. hegnl. 1869 var það refsiverð ærumeiðing, ef mað-
ur dróttaði því „ástæ5ulaust“ („ubeföjet" í danska textan-
um), að öðrum að, að hann hafi unnið þau verk, sem gera
mundu hann óverðugan virðingar samþegna hans, eða
nefnir hann þeim nöfnum, sem aðeins væri heimild til, ef
hann hefði breytt þannig. Og eftir 219. gr. var annar
„ástæðulaus“ áburður, sem hlýtur að verða virðingu þess,
sem fyrir verður, til hnekkis, rifsiverður. Enginn vafi
þótti leika á því, að þessi ummæli laganna ætti að skilja svo,
að almennt væri heimilt að leiða sönnur að því, að að-
dróttun hefði við rök að styðjast og að réttmætt væri að
viðhafa tiltekin orð. 1 dómum landsyfirréttar og hæsta-
réttar frá gildistíma hegningarlaga 1869 er iðulega að
þessu vikið í meiðyrðamálum. Er stundum sagt, að stefndi
hafi réttlætt ummæli sín nægilega, eða að hann hafi ekki
gert það, og er það reyndar tíðast. Er þar með sagt eða ráð
gert fyrir því, að stefnda sé heimilt að færa sönnur á rétt-
mæti ummæla sinna.1)
1 núgildandi hegningarlögum er ekki berum orðum
heimilað að leiða sönnur að aðdróttunum slíkum sem
greindar voru. En í 1. málsgr. 238. gr. er það lýst óheimilt
að færa fram sönnun í meiðyrðamáli um verlmað, er mað-
ur hefur verið sýknaður af með fullnaðardómi í opinberu
refsimáli. Og hlýtur því hér að vera almennt gert ráð fyrir
þessari heimild. Þá er einnig gert ráð fyrir því í 237. gr.,
að maður geti almennt losnað undan refsingu, ef hann
segir satt, og í 2. málsgr. 238. gr., að sönnun um sannindi
aðdróttunar hafi refsileysi almennt í för með sér, enda er
ráð gert fyrir inu sama í 108. gr. En með því að sönnun
leysir undan refsingu, þá hlýtur líka almennt að vera heim-
ilt að leita gagna um það, að satt hafi verið sagt. Ekki
verður heldur efast. um það, að dómstólar telji full heimilt
eftir hegningarlögum nr. 19/1940 að leiða sönnur að rétt-
mæti ærumeiðandi ummæla.2)
1) T. d. Dómasafn I. 506, III. 488, V. 482, VI. 462, VII. 300, 496, 499.
VIII. 562, Hrd. VI. 461, VIII. 100.
2) Sbr. Hrd. XII. 257, XIV. 162, XVI. 226, XX. 19, 115.