Tímarit lögfræðinga - 01.12.1980, Side 35

Hrafn Bragason borgardómari:
DÓMSTÓLAR OG FJÖLMIÐLAR
Inngangfur:
Við fjöllum hér um svið, þar sem tveir kraftar geta togast á. Ann-
ars vegar fjölmiðlamenn, boðberar tjáningarfrelsisins, og hins vegar
lögfræðingar, boðberar þess að lög landsins séu haldin og að borgarar
þjóðfélagsins fái án truflunar hlutlæga umfjöllun mála sinna fyrir
dómstólunum. Hér togast á tvær grundvallarreglur, tjáningarfrelsið
sem fram kemur í 72. gr. stjórnarskrárinnar, og sú regla 61. gr. stjórn-
arskrárinnar, að dómendur skuli í embættisverkum sínum fara ein-
ungis eftir lögum. Sá ótti er til staðar, að umfjöllun fjölmiðla geti
truflað störf dómenda.
Eftir þessum tveimur grundvallarreglum verður að fara, og miklu
skiptir að árekstrar verði sem fæstir við þá framkvæmd.
Dómarar verða að hafa hugfast, að eftir þeim lögum, sem þeir eiga
að gæta, er það aðalregla, að þinghöld á að heyja í heyranda hljóði
(sjá 16. gr.,1. 74/1974 og 39. gr. 1. 85/1936 sbr. 58. gr. 1. 75/1973).
Málsmeðferðin á þannig að vera opinber. Dómurum er gert að starfa
á þann veg, að allur almenningur geti með því fylgst. Opinber máls-
meðferð, sem tryggð er í réttarfai’slögum, verður að miklu leyti form-
ið eitt, miðli fjölmiðlarnir ekki því sem fram fer í dómsölunum eða
a.m.k. megi ætíð við því búast.
Dómstólarnir eru síðasta skjól þess, sem órétti er beittur, og það
aðhald, sem þeir eiga að veita einstaklingum og opinberum aðilum,
verður ekki rækt nema þeir starfi fyrir opnum tjöldum. Fjölmiðlarnir
eru nauðsynlegir til þess að dómstólarnir geti rækt þetta hlutverk
sitt. Þá veitir opinber frásögn dómurum aðhald, sem öllum er nauð-
synlegt.
229