Tímarit lögfræðinga - 01.12.1980, Page 37

annað uppi á teningnum. Sumum finnst þetta sjálfsagt ekki fjöl-
miðla málefni, og víst er, að ekki er sama, hvernig um er fjallað.
Ymsir dómarar myndu t.d. ýfa sig við yfirlýsingu sem þessari: „1
Hæstarétti er enginn fulltrúi fyrir „sosialistiskar" lífsskoðanir enda
þótt 1/3 landsmanna lýsi fylgi við slíkar skoðanir í Alþingiskosning-
um“. Eitthvað í þessa áttina sagði í Helgarpóstinum á dögunum.
Slíkar fullyrðingar eru mjög í samræmi við það sem getur komið fram
í fjölmiðlum í löndunum í kringum okkur.
Þegar kemur að öðrum dómstólum landsins, versnar ástandið. Komi
einhver í hús héraðsdómstólanna, a.m.k. þeirra stærstu, og leiti upp-
lýsinga um, hvað þar muni gerast næstu daga og vikur, hefur enginn
heildaryfirsýn yfir það. Engin skrá hangir uppi, afgreiðslan veit ekk-
ert um það og verður, þ.e. fáist viðkomandi til þess, að hóa í einhvern
dómara og spyrja um hans fyrirætlanir. Þótt slíkar upplýsingar fengj-
ust, myndi reynast erfitt að fá uppgefið, hvað muni gerast í stórum
dráttum í hverju þinghaldi fyrir sig, því að áætlanir dómarans munu
illa standast. Þá er það oftast einungis takmarkaður hluti málsmeð-
ferðar, sem fram fer í hverju þinghaldi. Sá sem vildi kynna sér með-
ferð einstaks máls, þyrfti að eyða töluverðum tíma og fyrirhöfn í
það og sýna endalausa þolinmæði. Meðferð mála hér fyrir dómstól-
unum á alls ekki að vera slík. Til þess að málsmeðferðin sé opinber
og almenningur geti fylgst með henni, verður að setja upp málaskrá
í anddyri héraðsdómstólanna og hafa aðalflutning í hverju máli. Þá
hefur verið ákaflega erfitt a.m.k. víða að fá yfirlit yfir úrlausnir
þessara dómstóla. Hver dómari veit auðvitað, hvað hann er að gera
og hefur gert, en hann hefur takmarkaða vitneskju um hvað félagi
hans í næsta herbergi gerir. Á Borgardómaraembættinu á nú að fara
að gera tilraun með efnisorða spjaldskrá yfir alla dóma í munnlega
fluttum málum. Slík spjaldskrá ætti bæði að auka samræmi milli úr-
lausna einstakra dómara og gefa fjölmiðlafólki tækifæri til að fá yfirlit
um dóma. Þannig gætu fjölmiðlar fylgst með þeim dómum sem þeir
óska.
Hér gildir sama og hjá Hæstarétti, að erfitt mun reynast fyrir utan
aðkomandi að fylgjast með heildarstörfum dómstólanna.
Komum síðan að íslensku fjölmiðlunum. Flestir þeirra hafa enga
möguleika á að hafa sérstakan mann til að fylgjast með starfi dóm-
stóla. Þá verður að setja spurningarmerki við áhuga þeirra til þess.
Áhugi þeirra virðist aðallega vera á störfum lögreglu. Líklega stafar
það af því, að þeir telja slík mál ná áhuga lesenda, en málefni dóm-
stóla síður. Mál í rannsókn lögreglu selji þannig blaðið. Tilviljana-
231