Tímarit lögfræðinga - 20.12.1992, Qupperneq 13

í dómi þessum sýnist sakarmat vera allstrangt, en ekki ganga lengra en
almennt gerist í dómum um vinnuslys.
H1975, 1051. Slys af rafstraum, er krani snerti háspennulínu
Á vegum Akureyrarbæjar (A) var verið að leggja holræsisrör í skurð nálægt aðalspenni-
stöð Laxárvirkjunar við Þingvallastræti. Lá háspennulína frá stöðinni yfir skurðstæðið.
Rörin voru flutt að skurðinum með vörubifreið í eigu P. Bifreiðin var búin lyftikrana og
voru stjórntæki hans utan á henni. Eitt sinn, er P hugðist lyfta röri og láta það síðan síga
niður í skurðinn, rakst lyftiarmur kranans í einn streng háspennulínunnar. Fékk P þá í
sig rafstraum og slasaðist mikið. Talið var, að P hefðu ekki átt að dyljast raftaugar, sem
lágu yfir vinnusvæðið, og það því fremur sem spennistöðin blasti við í næsta nágrenni. P
hafði á hendi alla stjórn bifreiðarinnar og lyftiarms hennar. Þótti mjög hafa á skort að
hann sýndi aðgæslu. Varð hann því að bera meginhluta tjóns síns sjálfur. Verkstjórnar-
menn A vöktu ekki athygli P á raftaugunum eða vöruðu hann við hættunni, sem því var
samfara, ef lyftiarmurinn snerti þær. Það var talin vangæsla að ganga ekki úr skugga
um, að P væru ljósar hinar hættulegu aðstæður og var A dæmt að bæta tjón P að 1/3
hluta.
Hinn slasaði var sjálfstæður atvinnurekandi, sem stjórnaði eigin atvinnutæki
og fékk greiðslu eftir gjaldskrá vörubifreiðastjóra. í héraðsdómi er hann að vísu
talinn hafa lotið verkstjórn flokkstjóra og verkstjóra bæjarins, en Hæstiréttur
tekur ekki beina afstöðu til þess. Miklar gætnikröfur í þessum dómi hljóta að
stafa af því að hér hlaust slys af hættulegum tækjum.
H1976, 489. Augnhlífar ekki notaðar
S vann á verkstæði V. Verkstjóri fól honum að losa felguhring af drifhjóli vinnuvélar.
Notaði S sleggju og meitil. Járnflís hrökk í S og missti hann sjón á öðru auga. S notaði
ekki augnhlífarvið verkið. Hlífar voru að vísu til hjá V, en viðgengist hafði, að þær væru
ekki notaðar. Bar V því bótaábyrgð. S var hins vegar ljóst, að hættulegt var að vinna
verkið án augnhlífa, enda meistari í bifvélavirkjun. V var dæmt að bæta tjónið að hálfu.
Dómur þessi og sá, sem reifaður er hér næst á eftir, eru hliðstæðir að því leyti,
að ábyrgð er felld á atvinnurekanda vegna þess að verkstjórnarmenn hans sáu
ekki um að starfsmenn notuðu hlífðarbúnað, sem talinn var nauðsynlegur.
Dómarnir eru í samræmi við örugga dómvenju, en hafa þá sérstöðu, að
tjónþolum mátti vel vera ljós þörf á hlífum, enda höfðu þeir báðir full
meistararéttindi í iðn sinni.
H1978, 593. Öryggishlíf vantar á vélsög
J, sem hafði meistararéttindi í trésmíði, risti timburplanka í vélsög ásamt iðnréttinda-
lausum manni. Enginn hlífðarbúnaður fylgdi vélsöginni. Eitt sinn, er J sneri sér við til
þess að ná í planka, sem var í stafla fyrir aftan hann, lenti hann með fingur í söginni og
slasaðist. Talið var, að öryggishlíf yfir sagarblaðinu hefði komið í veg fyrir slysið. f dómi
segir, að ekki sé sannað að J hafi hreyft athugasemdum við þessum vanbúnaði
sagarinnar. J hefði og sjálfur getað gert öryggishlíf um sagarblaðið, en það var mjög
auðvelt að áliti dómkvaddra matsmanna. Vinnuveitanda J var dæmt að greiða 2/3 hluta
tjóns J.
243