Ægir - 01.04.1995, Blaðsíða 8

Austur-þýskur öldungur
Bergur Vigfús GK er í rauninni fljótandi minnisvarði um síldarárin.
Hann var smíðaður þegar síldveiði var mikil og bjartsýni ríkti um áfram-
haldandi miklar veiðar. Þjóðina vantaði stærri síldarbáta og gerði hiklaust
stóra samninga um smíðar erlendis. Nýsmíði nr. 113 frá Veb Elbewerft í
Boizenburg í Austur-Þýskalandi var afhent í rnars 1965 til Gullbergs hf. á
Seyðisfirði og hlaut nafnið Gullver NS 12. Gullver var gerður út frá Seyðis-
firöi til 1973 en frá 1971 undir nafninu Gullberg NS 11. 1973 var Gullberg-
ið selt til Hornafjarðar þar sem Haukur Runólfsson hf. gerði það út undir
nafninu Skógey SF 53 og þaðan var það síðan selt til Njáls hf. í Garbi í des-
ember 1993 og hlaut þá nafniö Bergur Vigfús GK 53. Njáll hf. gerir auk
þess út bátana Sigurfara, Unu í Garði, Eldeyjar-Súlu, Benna Sæm og Baldur.
Á árunum 1964 til 65 voru srníðuð 17 skip eftir þessari sömu teikningu,
10 í Boizenburg, 4 í Florö í Noregi og 3 í Zaandan í Hollandi. Árin 1966 til
1967 komu 10 skip til viðbótar 80 cm lengri en aö öðru leyti eins og voru
8 byggð í Boizenburg en 2 í Hommelvik í Noregi.
Árið 1988 var byggt yfir Skógeyna og 1986 var skipt um aðalvél og sett
samkonar vél og áður, 660 hestafla Mirrlees Blackstone. Mesta lengd er
34,25 metrar og breiddin er 7.20. Báturinn er skráður 207 brúttórúmlestir
en 302 brúttótonn.
Grétar Mar Jónsson skipstjóri á Bergi segir að öldungurinn sé traust og
gott skip við ágæta heilsu þó aldurinn sé auðvitað farinn að segja til sín.
(Upplýsingar um feril skipsins lét Fiskifélag íslands í té.)
vinnubrögöum þar sem allir njósna um
alla. Það sem við þurfum er betra kerfi.
Það hefur sáralítib verið tekið á þessum
málum og það eru mjög margir aðilar
flæktir í svona mál í meira eða minna
mæli. Stór fyrirtæki hafa heimild til úr-
taksvigtunar og það er erfitt að fylgjast
með þessu. í þessari atvinnugrein er
neðanjarðarhagkerfib alveg á fullu."
Hefur kvútakerfiö þá komið verst nið-
ur á fiskinum sem því er cetlað að
vemda?
„Þetta hefur tvímælalaust versnað
eftir því sem kvótinn hefur verið skert-
ur. Menn eru að verða komnir í þrot.
Þetta sést best á því að leiguverð á
kvóta skuli vera nálægt markaðsverði á
þorski. Þetta er auðvitað botnlaust rugl
og sér hver heilvita maður að þetta
getur ekki gengið en þarna eru menn
að verja sig með því að leigja sér kvóta
til þess ab eiga fyrir meðaflanum frekar
en að henda honum eba eiga á hættu
aö missa veiðileyfið. Þá er betri kostur
að leigja kvótann þó menn hafi ekkert
upp úr því nema skaöann. Þeir sem
gera þetta neyðast aubvitað til þess að
láta sjómennina taka þátt í kaupunum
og í flestum tilvikum er það gert að
fullu þ.e. fullt verð kvótans er dregið
frá fyrir skipti."
Púkar á fjósbita fitna
En einhverjir hljóta að liagnast á
þessum viðskiptum?
„Það eru púkar á fjósbitanum sem
fitna af öllu saman. Eins og staðan er í
dag eru það í rauninni bara vitleysing-
ar sem eru að gera út. Eina vitið er að
leigja frá sér kvótann. Þetta gera stóru
fyrirtækin sem beita skipum sínum á
tegundir utan landhelgi. Þau hafa
hagnast vel á því undanfarin ár að
leigja illa stöddum litlum útgerbum
þann kvóta sem ekki er notaður. Sá
kvóti sem er leigður kemur nær ein-
göngu af stærri skipum. Mörg þessi
skip fiska fyrir meira en 400 milljónir
en eyða aðeins 100 tonnum af þorsk-
kvóta til þess og leigja afganginn.
Dæmi eru um stórt skip sem veiddi eitt
árib fyrir 450 milljónir en eyddi í það
60 þorskígildum og gat leigt eða lánað
mörg hundruð tonn af þorski.
Tölur um góða afkomu og hagnab
eiga oft sína rót í þessu. Menn horfa
með lotningu til þessara snillinga sem
eru að skila svo miklum arbi en hann
er tilkominn á kostnab þeirra sem eng-
an kvóta eiga. Þetta er raunveruleik-
inn."
Þannig vill Grétar Mar meina að góð
afkoma stórra sjávarútvegsfyrirtcekja
hvíli á nauðungarsamningum sjó-
manna sem eru neyddir til að taka þátt
í kvótakaupum illra staddra útgerða.
Nú hefur Sjómannasambandið mikið
barist gegn kvótakaupum sjómanna en
eins og þú lýsir þessu standa sjómenn
frammi fyrir því að taka þátt í kvóta-
kaupum eða missa vinnuna. Er ekki
barátta gegn þessu vonlaus?
„Þetta þarf ekki að vera vonlaust en
það versta er að Sjómannasambandið
sjálft hefur ekki beint spjótum sínum í
rétta átt. Þeir hafa talið að aflamarks-
kerfið væri þab sem ætti að vera, það
þyrfti bara að laga það. En þab er ekki
8 ÆGIR APRÍL 1995