Ægir - 01.05.1995, Blaðsíða 43

ar en til þeirra veiða þurfti stórt og öfl-
ugt skip.
Margir uröu til aö gagnrýna kaupin á
Berki og flokkuðu þau undir ævintýra-
mennsku. Því var haldið fram að engar
forsendur væru fyrir arðbærri útgerð
slíks skips og kaupin á því myndu reyn-
ast Síldarvinnslunni dýrkeypt. Forsvars-
menn fyrirtækisins voru hinsvegar full-
ir bjartsýni og töldu nauösynlegt að
hrinda hugmyndunum að baki skipa-
kaupunum í framkvæmd.
Börkur kom til heimahafnar í Nes-
kaupstað í fyrsta sinn í febrúarmánuði
1973 og hóf þegar loðnuveiðar. Að
loðnuvertíð lokinni var haldið á
kolmunnamiðin en nánar verður vikið
að kolmunnaveiðum skipsins síðar.
Síldveiðar í Norðursjó, loðnuveiðar í
Barentshafi og hrossamakrílveiðar
við Máritaníu.
Vissulega bar fljótlega á því að erfitt
reyndist að finna Berki næg verkefni
fyrstu árin. Loðnuvertíðin var stutt,
síldveiðar í Norðursjó takmarkaðar og
kolmunnaveiðarnar gengu ekki eins vel
og vonast var til. Reynt var að finna
önnur verkefni og þá gjarnan í sam-
vinnu við útgerðir annarra nótaskipa.
Til aö taka dæmi um það sem fengist
var við á þessum árum skal staldrað við
árið 1975.
Segja má að árið 1975 hafi verð æv-
intýri líkast fyrir skipverjana á Berki.
Þaö hófst með loðnuvertíð við íslands-
strendur en að henni lokinni var haldið
til síldveiða í Norðursjó og þaðan ekki
komið heim fyrr en 10. júlí. í byrjun
ágústmánaðar var Börkur ásamt fleiri ís-
lenskum loðnuskipum sendur til loðnu-
veiöa í Barentshaf. Þar fiskaði Börkur
8.000 lestir á sjö vikum og var afli hans
og annarra íslenskra skip tekinn til
vinnslu um borð í verksmiðjuskipið
Nordglobal. Þann 20. október um
haustið var síðan ævintýrið kórónað en
þann dag hélt Börkur frá Neskaupstað
áleiðis til miða við strendur Norðvestur-
Afríku. Þar skyldi hrossamakríll veiddur
og aflanum skilað til vinnslu í
Nordglobal. Auk Barkar sigldu sex önn-
ur íslensk skip á þessi mið en það voru
Sigurður, Reykjaborg, Ásgeir, Ásberg,
Magni Kristjánsson.
Óskar Halldórsson og Guðmundur. Þá
voru norsk skip þarna að hrossamakríl-
veiðum svo og floti frá Sovétríkjunum,
Norður-Kóreu og Japan. Börkur lagði
stund á þessar veiðar fram í desember
og kom ekki aftur til heimahafnar fyrr
en skömmu fyrir jól.
Hér skal í stuttu máli vikið að hrossa-
makrílveiðum Barkar þetta ár en veið-
arnar voru stundaðar 20-30 mílur frá
ströndum Máritaníu og var yfirleitt
landsýn.
Þann 2. nóvember var fyrst kastað á
væna makríltorfu og fékkst þarna ágæt-
is kast, en garnið í nótinni reyndist
alltof grannt; nótin rifnaði og einungis
náðust 40 eða 50 tonn. Daginn eftir var
aftur kastað og þá fór allt á sömu leið.
Fljótlega áttuðu Barkarmenn sig á því
að nótin hentaði alls ekki til þessara
veiða og var þá ráðist í það stórvirki að
grynnka nótina og breyta henni eins og
nauðsynlegt var. Sem betur fer var
Tryggvi Vilmundarson netagerðarmeist-
ari um borð og stjórnaði hann þessu
vandasama verki.
Börkur fiskaði einungis um
1500-1600 tonn af makríl allan þann
tíma sem veiðarnar voru stundaðar. Að
loknum fyrstu dögunum fannst heldur
lítið af makríl í veiðanlegu ástandi auk
þess sem nótavesenið tók sinn tíma. í
rauninni var nauðsynlegt að landa afl-
anum í Nordgiobal eftir hverja veið-
inótt. Ef löndun dróst var fljótlega ekk-
ert eftir af makrílnum nema beinin, hitt
varð einfaldlega að vatnskenndri drullu
í hitanum og nýttist alls ekki. Algengt
var að lofthiti væri í kringum 40 gráður
en sjórinn var um 24 gráðu heitur.
Börkur leitaði aidrei hafnar í Márit-
aníu á meðan á úthaldinu stóð en hélt
hinsvegar tvisvar til Las Palmas á
Kanaríeyjum. í fyrra skiptið til manna-
skipta, en þá héldu sjö úr áhöfninni
heim flugleiðis en sex komu í staöinn.
í síðara skiptið áður en siglt var heim.
Skipstjóri á skipinu á fyrri hluta veiði-
tímabilsins var Hjörvar Valdimarsson
en Sigurjón Valdimarsson stýrði því síð-
ari hlutann. Fjórtán og fimmtán manns
voru í áhöfn.
Almennt líkaði áhöfninni á Berki ver-
an við Máritaníustrendur ágætlega. Þeg-
ar ekki var verið á veiðum var legið í sól-
baði eða spilað á spil. Allar vistir fengust
í Nordglobal og eins var hægt að tala
heim úr verksmiðjuskipinu. Um borð í
Berki var góö loftkæling og því var allan
tímann þægilegt hitastig neðan þilja.
Kolmunnaveiðarnar
Hinn 8. maí árið 1973 hélt Börkur
fyrst til kolmunnaveiða. Ekki varð þá
vart við mikinn kolmunna en hinn 19.
maí kom skipið með fyrsta farminn til
Neskaupstaðar, tæplega 200 tonn. Von-
uðust menn til að þarna væru tímamót
og að með kolmunnaveiðunum yrði
hægt að lengja starfstíma loðnubræðslu
Síldarvinnslunnar til mikilla muna.
Ekki rættust þær vonir sem bundnar
voru við kolmunnaveiðar þetta árið því
lítið aflaðist. Reyndi Börkur bæöi að
veiða með flotvörpu og hringnót en að-
eins fiskuðust um 240 tonn í vörpuna
og 60 í nótina. Heldur var þetta dapur-
leg byrjun og varð hún til þess að skipið
var ekki sent til kolmunnaveiða þrjú
næstu árin.
Vonbrigðin með kolmunnaveiðarnar
leiddu til þess að á árinu 1976 var alvar-
lega rætt um það innan Síldarvinnsl-
unnar að selja Börk úr landi. Ekki varð
úr sölu, enda átti sér staö sú mikilvæga
breyting á loðnuveiðum við ísland
þetta ár að sumar- og haustveiðar
hófust djúpt út af Noröurlandi og Vest-
fjörðum.
Árið 1977 hélt Börkur aftur til
ÆGIR 43