Ægir - 01.03.1997, Qupperneq 18

Sjófrystingin og landvinnslan:
Andstæðingar eða samherjar?
Á sama tíma og sjófrystingin hefar farið
vaxandi hér á landi á undanfórnum árum
hefur landfrystingin átt erfiðara um vik.
Gjarnan benda menn á sjófrystinguna
sem sökudólk en aðrir benda á þá
verðmœtaaukningu sem hún skapar.
Spurning dagsins er sú hvort á þessar
vinnsluaðferðir eigi að benda sem hreina
andstœðinga eða hvort í framtíðinni
finnist það jafívœgi að bæði sjófrystingin
og landvinnslan starfi með þeim hœtti og
afkomu sem menn telja viðunandi.
Fleira sameigin-
legt en hitt
segir Einar Svansson
„Það er miklu fleira
sem segir manni að
landvinnslan og
sjófrystingin fari
saman frekar en
hitt. Auðvitað er
þetta misjafnt eftir
fisktegundum því í
vissum tegundum,
sérstaklega rækj-
unni og þorskin-
um, er mikil sam-
keppni um hráefn-
ið. Hins vegar er
líka mikil sam-
keppni innbyrðis í
landvinnslunni.
Maður sér það sérstaklega í rækjunni
að mikið samstarf er milli sjófrystingar
og landfrystingar því nokkuð stór hluti
af því hráefni sem rækjuvinnslurnar í
landi nota kemur frá frystitogurunum.
Þar er dæmi um mjög mikið samstarf
þar sem hagsmunir landvinnslunnar og
sjófrystingarinnar fara algerlega saman.
Eirtar Svansson,
framkvœmdastjóri
Fiskiðjusamlags
Húsavíkur.
Ég get alveg séð fyrir mér að eitthvað
svipað muni gerast í þorskinum þegar
fram líða stundir. Þegar þorskurinn
verður kominn í miklu meira magn,
eins og menn spá, þá verða ekki mark-
aðir fyrir þessi flök sem frystitogararnir
eru með. Mér sýnist að stærri hluti af
þorskinum verði hreinlega heilfrystur
um borð eða unninn meira í landi.
í heild er þetta mjög flókið mál og
eitt sem flækir verulega eru launakerf-
in. Það er meiri vörn í aö vera með
frystitogara hvað varðar launaþáttinn
því hann sveiflast með tekjunum. í
landfrystingunni gæti t.d. gerst nú að
launahækkanir verði 15% á þremur
árum og þá syrtir enn í álinn fyrir
henni á sama tíma og ekkert gerist í
sjófrystingunni. Þarna er því augljós-
lega um mjög verulegan abstöðumun
ab ræba en það er ekki endilega víst að
hann endurspegli arðsemina fyrir þjóð-
arbúið. En út frá áhættudreifingu fyrir
þjóðina á mörkuöunum þá er ekki
skynsamlegt að þurrka út heilar greinar
eins og landfrystinguna. Þab væri líka
mjög óskynsamlegt að fara í eintóma
frystitogaraútgerð en þessir togarar
hafa kosti við vissar aðstæður. Menn
geta því ekki eingöngu talað gegn
þeim."
Sjóvinnslan mun verða
styrkur landvinnslunnar
segir Sighvatur Bjarnason
„Eins og staðan er í dag þá er mikil
samkeppni millli landvinnslunnar og
sjóvinnslunnar. Ég held samt að eins
og landvinnslan er ab þróast þá eigi eft-
ir að verba töluvert meiri samgangur
milli landvinnslu og sjóvinnslu í fram-
tíðinni, ekki síst vegna þess að ég tel að
sjóvinnslan komi til með að skapa stór-
an hluta af hráefni fyrir landvinnsluna
í vinnsluhúsum
framtíðarinnar.
Þetta mun gerast
vegna þess að
menn munu leggja
meiri áherslu á aðr-
ar afuröir og meiri
vinnslu en nú
tíðkast. Það er mikil
þróun að eiga sér
stað í landvinnsl-
Sighvatur Bjama- unnj 0g mun halda
son, framkvœmda- ,,
, afram a næstu
stjori Vmnslu-
stöðvarinnar í arum' E§ tel l,vl
Vestmannaeyjum. etnu leibina fyrir
landvinnsluna til
ab keppa við sjóvinnsluna ab þróa sig
áfram í vinnslu á afurðum sjófrystingar-
innar og mín skoðun er sú að við þurf-
um ekki ab bíða nema í um fimm ár eft-
ir því að sjá uppistööuna af sjófrystu
flökunum enda í fullvinnslu hér á landi.
Sjóvinnslan á í framtíðinni eftir ab verða
styrkur landvinnslunnar þannig að
flakafrystiskipin verði mikilvægur þátt-
ur í hráefnisöflun landvinnslunnar og
það verður styrkur því á þann hátt má
jafna hráefnisaðstreymi inn í land-
vinnsluna og gera hana verksmiðjulegri,
ódýrari og arðbærari en nú er.
Sjóvinnslan mun aldrei geta keppt
við landvinnsluna hvað varðar full-
vinnslu en á sama hátt getur land-
vinnslan ekki keppt við sjóvinnsluna í
frumvinnslunni, eins og ég kýs að kalla
sjófrystingu flaka. Höfuðverkefni land-
vinnslunnar verður að mæta kröfum
markaðarins og til þess getur hún
notað hráefni frá sjóvinnslunni."
18 ÆGIR