Ægir - 01.04.1999, Blaðsíða 26

Orkuþörf fiskiskipa með mismunandi vélbúnað:
Er rafskrúfa kostur
fyrir fískiskip?
Olhiverð er nú liagstœtt útgerð-
inni, en svo hefur ekki alltafver-
ið. Reikna má fastlega weð að olíu-
verð hcekki í nánustu framtíð. Skip
eru að öllu jöfnu fjárfesting sem á að
endast lengi og hér áður fyrr þótti 1S
til 20 ára gamalt skip ekki sérstak-
lega gamalt. Nú, rétt við aldamótin
2000 er 20 ára gamalt skip; gamalt,
eyðslufrekt og að mörgu leiti úrelt og
að auki erfitt í endursölu. Þannig er
nú koniið fyrir fiskiskipaflota lands-
manna að hann er kominn til ára
sinna, togaraflotinn er 22 ára að
meðaltali og bátaflotinn er rúmlega
26 ára. Fiskiskipaflotinn hefur elst
um heilt ár að meðaltali síðastliðin 6
ár og endurnýjun er brýn. Þetta má
sjá náttar í töflu 1.
Til skoðunar í þessari grein eru þrjú
ímynduð stór fiskiskip, þ.e. rafknúið
skip, sem hér er nefnt Skip 1, skip búið
hefðbundnum búnaði, sem hér er
Guðbergur
Rúnarsson
verkfrϚingur
hjá Fiskifélagi íslands
skrifar
Fiskifélag íslands
nefnt Skip 2 og loks Skip 3, sem búið
er tveimur vélum. Skipin eru öll útbú-
in til veiða með nót og til togveiða
með flotvörpu. Fyrst skoðum við hefð-
bundið skip miðað við rafknúið skip
og er samanburð milli skipanna
tveggja að sjá í töflu 2.
Skipin eru nýleg, með sambærilegan
skrokk og eru öll 250 daga á sjó, þar af
100 daga á nót og veiða þá öll 20.000
tonn af loðnu. Uppsett afl skipanna er
hið sama, 6000 hestöfl út á skrúfuöxul.
Þróun íiskiskipaflotans 1990 til 1997
(þilfarsskip)
Stærð Vélarafl
Árið Fjöldi skipa Brl x 1000 Aldur MW
1990 996 119,8 16,0 420,8
1991 993 121,5 16,0 428,3
1992 955 120,9 16,0 426,0
1993 943 121,1 17,0 424,4
1994 867 121,4 17,0 419,8
1995 825 123,4 18,0 415,4
1996 800 130,9 19,0 432,7
1997 790 124,9 20,1 416,6
Tafla 1. Þróun íslenska fiskiskipaflotans; fjöldi þilfarsskipa, stœrð fiotans í þúsundum
brúttórúmlesta, meðalaldur, og heildar véiarafi í MW (þúsundir kW).
Olíunotkun
Lítrará klukkustund
1 P Rafknúið M TvgBT vélar D Ein vél |
Mynd 2. Olíueyðslustuðlar við veiðar og
siglingu þriggja skipa.
Reiknað er með að 70% aflsins, 4.200
hestöfl, séu nýtt að meðaltali á togi og
40%, eða 2400 hestöfl á siglingu. Gert
er ráð fyrir að rafknúna skipið noti
0,17 lítra af olíu á hestaflstíma hvort
sem það stundar tog- eða nótaveiðar,
eða er á siglingu. Hefðbundna skipið
notar 0,19 lítra af olíu á hestaflstíma
(165 g/höt) við togveiðar, 0,21 lítra á
hestaflstíma á nótaveiðum og 0,20 lítra
á hestaflstíma á siglingu (Sjá mynd 1.)
Skipin kaupa öll eldsneyti frá sama
olíufélagi á kr. 12,29 pr. lítra og eðlis-
þyngd olíunnar er 0,87 kg/1. Þessar
frekar varfærnislegu forsendur gefa til
kynna að olíunotkun rafknúna skips-
ins verði um 15% minni en skips með
hefðbundinn skrúfubúnað og olíu-
sparnaðurinn nemi rúmum 6,4 millj-
ónum króna á ári.
Af gögnum tæknideildar Fiskifélags
íslands má ráða að um 5% tímans á
togveiðum fara í að kasta eða hífa veið-
arfæri. Við síld- og loðnuveiðar er þetta
hlutfall um 35% og er sú orkunotkun
reiknuð með í olíueyðslustuðli fyrir
þessar veiðar (hér 0,03 lítrar olíu/kg
loðnu) fyrir bæði skipin og leiðrétt fyr-
ir Skip 1. Eftir er að gera upp aðra
orkunotkun við togveiðarnar og ýmis
dælukerfi.
26 Möm