Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1915, Blaðsíða 42

40
Vandlesa á fyrst og fremst samstæðu guðspjöllin þrjú (Mark-
ús, Matteus og Lúkas). Pau segja oss skýrast frá iífl Jesú og kenning
hans. Verður það ekki nógsamlega brýnt fyrir mönnum, að þau eru
frumheimildarrit hins upphaflega kristindóms. Enn fremuríjögur höfuð-
brjef Páls (Rómverjabrjefið, I. og II. Korintubrjefið og Galatabrjefið).
Pau gefa oss bestar hugmyndir um skoðanir þessa mikla frömuðar
kristninnar og ástand safnaðanna á postulatímanuni. í þriðja lagi ber
að vandlesa Jóhannesarguðspjall, ásamt fyrsta brjefi Jóhannesar; þar
kynnumst vjer kenning Jesú og frumkristindóminum, eins og grisk-
mentaður, djúpsær andi hefur skilað þessu, eftir er það liefur farið
um hans heimspekifrædda liug. Og enn á að vandlesa tvö smábrjef:
Jakobsbrjef og fyrra Pjetursbrjef.
Öll hin rit n. tm. á að hraðlesa. Við þau má nota
styttri skýringar. Par ber sjerstaklega að gefa gaum að »aðalefni
hvers þeirra, guðfræðilegri stefnu höfundarins og sjerkennilegum guð-
fræðilegum hugmyndum, sem þar koma fyrir«.
Pegar fengin er náin kunnátta í öllum ritunum og þau hafa öll
verið lesin með skýringu, er afarnauðsynlegt að fá heildaryfirlit yfir
guðfrœði nýjalestamentisins, því að fyr fæst eigi næmur sögulegur og
trúarlegur skilningur á boöskap þeim, er nýjatestamentis-höfundarnir
fluttu. Er þar fyrst gerð grein fyrir helstu trúar- og siðgæðisskoðun-
um þeim, er riktu meðal Gyðinga um það leyti, er Jesús kom fram,
og síðan megináherslan lögð á það, hvað Jesús sjálfur kendi, og
því næst á kenning Páls postula og vitnisburð hans, og loks á skoð-
anir Jóhannesar-ritanna. En auk þess er þar lýst kristindómsskoð-
unum frumsafnaðarins og gefið stutt yfirlit yfir kristindómskenning-
una eftir daga Páls, eins og hún birtist í ritum nýja testamentisins.
Auk þessara tveggja megingreina nýjatestamentis-fræðanna:
a) skýringar nýjatestamentis-ritanna og t>) nýjatestamentis-guðfræðinn-
ar, verður og að afla sjer sem bestrar þekkingar á, livernig rit nýja
testamentisins eru til orðin. Pá þekking veitir «) bókmentasaga
eða in nga ngsfræði ný j a t es t am e n ti si n s. Sönn söguleg þekk-
ing á uppruna ritanna er fyrsta skilyrðið fyrir því, að vjer getum um
það dæmt, hvert mæti vjer megum á þeim hafa, og að hve miklu leyti
vjer megum treysta þvi, að þau færi oss rjetta frásögu um það, er
þau skýra frá. En í raun og veru verður þó inngangsfræðin að eins
auka-námsgrein i samanburði við hinar tvær. Afarnauðsynlegt er, að
öll rit og kenningar n. tm. sjeu skoðaðar í hinu rjetta sögulega ljósi,
og einmitl þess vegna er nýjatestamentis guðfræðin rakin sögulega —
en ekki eftir gömlu aöferðinni, er bjó til samsteypu úr öllum hug-
myndum n.tm.-höfundanna — ein hin mikilvægasta fræðigrein guð-
fræðinnar. Pað er og mikilsvert, að afia sjer sem bestrar þekkingar